01 03 2017

  Wyższy Urząd Górniczy

  Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                                           

Katowice, dnia 13 marca 2017 r.

INFORMACJA Nr 3/2017śm./EW

w sprawie wypadku śmiertelnego, któremu uległ w dniu 1 marca 2017 r. o godzinie 17⁰⁵, w Lubelskim Węglu „BOGDANKA” S.A. w Bogdance, górnik sekcyjny p/z, lat 42, pracujący w górnictwie 12 lat i 6 miesięcy.

Wypadek zaistniał w ścianie wydobywczej 5/VII/385 o długości 304 m, prowadzonej w pokładzie 385/2 na poziomie 990 m, systemem podłużnym z zawałem stropu od granic, w kierunku północno zachodnim, ze zmiennym kątem nachylenia pokładu – 0+2⁰ i miąższości węgla od 1,37 m do 2,10 m. Planowany wybieg ściany 4668 m; do dnia wypadku ściana osiągnęła wybieg 4362 mb. Ściana prowadzona w warunkach następujących zagrożeń naturalnych: metanowego - I kategoria, wybuchem pyłu węglowego - klasa B, wodnego - I stopień. Węgiel z pokładu 385/2 zaliczony do IV grupy samozapalności.

Ściana wyposażona została w przenośnik ścianowy PF-4/1032, strug ślizgowy typu GH 1600-1, 164 sekcje liniowe obudowy zmechanizowanej BUCYRUS 950/2000-2x3619 o podziałce 1,75 m, 8 sekcji skrajnych obudowy zmechanizowanej BUCYRUS 1480/2300 o podziałce 1,70-2,2 m (zabudowanych po cztery z każdej strony ściany). Wnęki ściany zabudowane urządzeniami stojakowo-podporowymi typu PEGAZ. Na zmianie II-giej w dniu wypadku z automatycznego systemu sterowania ścianą wyłączone były funkcje przemieszczania i zabudowy sekcji obudowy zmechanizowanej – obsługa sekcji przez sekcyjnych.

Odstawa urobku ze ściany odbywa się przenośnikiem podścianowym zgrzebłowym typu PF-4/1132, przenośnikiem taśmowym typu PIOMA 1200, a następnie dwoma przenośnikami taśmowymi typu INTERMET-1600 sypiącymi urobek do zbiornika retencyjnego 2fS lub dwoma przenośnikami typu INTERMET-1600 sypiącymi urobek do zbiornika 3fS. Długość odstawy urobku od ściany do zbiorników wynosi łącznie ok. 1414 mb. Węgiel z tych zbiorników retencyjnych podawany jest przenośnikiem taśmowym typu PIOMA 1400 zabudowanym w chodniku załadowczym na poziomie 1025 m, do skipu przy szybie 2.1 w Stefanowie.

W dniu 1 marca 2017 r. na zmianie II-giej trwającej od godz. 12³⁰ do 20⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału wydobywczego G-4 skierował 19 pracowników do obsługi kompleksu ścianowego, w tym 6-ciu górników sekcyjnych. Poszkodowany skierowany został do sterowania obudową zmechanizowaną od sekcji nr 118 do sekcji nr 145. Prace w ścianie poszkodowany rozpoczął o godzinie 13²⁰ na sekcji nr 120. W trakcie zmiany obok poszkodowanego około godziny 15-tej w pierwszej kolejności przeszedł sztygar zmianowy, a następnie przodowy ściany, którym poszkodowany nie zgłaszał problemów z przemieszczaniem i zabudową sekcji na swoim bloku. Do chwili wypadku ściana prowadziła wydobycie osiągając postęp od początku zmiany ok. 3,0 m.

Z uwagi na brak bezpośrednich świadków przyjęto, że pracownik bez zablokowania przenośnika na wyłączniku awaryjnym oraz bez powiadomienia strugowego wszedł na przenośnik ścianowy. Wejście na przenośnik nastąpiło w rejonie sekcji 118 (odległość pomiędzy górną częścią kanału kablowego a stropnicą sekcji wynosiła w tym miejscu 0,31 m), przy czym najlepsze warunki ze względu na odległość pomiędzy górną częścią kanału kablowego, a stropnicą sekcji były na sekcji 120, gdzie ta odległość wynosiła 0,54 m.

Jako czas wejścia przyjęto przedział czasowy od godziny 16²⁸ do godziny 16³⁰ z uwagi na fakt, że w tym czasie przenośnik ścianowy był zatrzymany, a ostatnie zarejestrowane w systemie pracy strugai obudowy czynności wykonywane przez poszkodowanego - zabudowa sekcji obudowy nr 118 - zostały zakończone przez niego o godzinie 16²⁸.

Zatrzymanie przenośnika ścianowego było następstwem zatrzymania przenośnika zgrzebłowego podścianowego, który z użyciem blokady wyłącznika awaryjnego został zatrzymany przez jego obsługę w przedziale czasowym od godziny 16²⁷ i 52 sek. do 16²⁹ i 16 sek. Zatrzymanie przenośnika spowodowane było nadmiarem urobku sypiącego się z przenośnika podścianowego na przenośnik taśmowy.

Po usunięciu zatoru, ponownie został uruchomiony, w systemie automatycznym przenośnik zgrzebłowy podścianowy, a następnie ścianowy, który przemieścił wraz z urobkiem znajdującego się na nim pracownika obok pracującego w rejonie sekcji 20-40 struga, na przenośnik podścianowy typu PF-4/1132 o długości 50 m. Na tym przenośniku poszkodowany został przemieszczony pod bramką zwieszoną na wysokości 0,4 m od zgrzebła przenośnika i w odległości 8,0 m od kruszarki, a następnie przeciągnięty pod pracującą kruszarką typu SK-111.

W dalszej kolejności poszkodowany został przemieszczony na 3 przenośnikach taśmowych o sumarycznej długości 1414 mb do pionowego zbiornika retencyjnego 2fS o wysokości 60 m zapełnionego, ok. godziny 16⁴⁰ do wysokości 18 m. Około godziny 17⁰² poszkodowany bez oznak życia wraz z urobkiem wysunął się ze zbiornika retencyjnego na przenośnik typu PIOMA 1400 w chodniku załadowczym, gdzie został zauważony przez pracownika punktu wyładowczego ze zbiornika. Przybyły na miejsce lekarz o godzinie 18¹⁰ stwierdził zgon. 

W ścianie wydobycie prowadzone było do około godziny 16⁴⁵ operator struga widząc, że sekcje obudowy zmechanizowanej na bloku poszkodowanego pomimo pracy struga w tym rejonie nie przemieszczają się, zaczął wywoływać go przez urządzenia głośnomówiące zainstalowane wzdłuż przenośnika ścianowego. Ponieważ poszkodowany nie zgłaszał się, przodowy ściany nakazał sekcyjnym z bloków sąsiednich udać się na blok poszkodowanego. Sekcyjni spotkali się w rejonie sekcji nr 120 i stwierdzili, że poszkodowanego nie ma, a idąc wzajemnie do siebie nie mijali się z nim. Przodowy około godziny 17⁰⁰ nakazał zatrzymanie ściany i rozpoczęto poszukiwania poszkodowanego. Około godziny 17¹⁰ powiadomiono ich o znalezieniu pracownika pod zbiornikiem 2fS.

Wyłącznik WAJL-07 zabudowany w odległości 8,5 m od kruszarki i na wysokości 1,36 m od zgrzebła przenośnika nie wykrył sygnału nadajnika lokacyjnego typ „GLON 5S” zabudowanego w lampie nahełmnej poszkodowanego; sygnał taki został natomiast wychwycony na wyłączniku WAJL-07 zabudowanym na przenośniku taśmowym typu INTERMET-1600 odprowadzającym urobek bezpośrednio do zbiornika 3fS o godzinie 16⁴², powodując zatrzymanie tego przenośnika. Po zatrzymaniu przenośnika jego obsługa sprawdziła co było przyczyną jego zatrzymania nie znajdując na przenośniku niczego, co mogło spowodować zadziałanie wyłącznika; równocześnie w związku z zatrzymaniem odstawy uruchomiono przenośnik taśmowy odprowadzający urobek do zbiornika 2fS.

Ponieważ nie znaleziono hełmu i lampy przy poszkodowanym uznano, że jeszcze w ścianie wypadła mu ona z pokrowca, w którym ją miał i przemieszczała się wraz z urobkiem przed nim (lampa wpadła do zbiornika 3fS i została znaleziona w dniu następnym po wypadku), a poszkodowanego znaleziono pod zbiornikiem 2fS. Przeprowadzone podczas wizji próby działania tego wyłącznika dały pozytywny rezultat - wyłącznik był sprawny.

Przyczyną wypadku śmiertelnego było nieuzasadnione wejście poszkodowanego na przenośnik ścianowy bez uprzedniego jego zablokowania oraz zgłoszenia zamiaru i celu wejścia na przenośnik operatorowi struga, w następstwie czego nie zablokowany przenośnik po krótkiej przerwie został ponownie uruchomiony, a znajdujący się na nim pracownik został przez niego pochwycony i przemieszczony wraz z urobkiem do zbiornika węgla 2fS.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor OUG w Lublinie decyzją z dnia 2 marca 2017 r., znak: LUB.6530.2.2017. MC nakazał sprawdzić prawidłowość rozwiązania w zakresie zabudowy i skuteczności działania wyłącznika typu WAJL-07 zastosowanego na zgrzebłowym przenośniku podścianowym typu PF4/1132 eksploatowanym w chodniku podścianowym ściany 5/VII/385 z zabudowaną na jego trasie kruszarką SK-111.

Ponadto decyzjami z dnia 2 marca 2017 r., nakazał:

1. Zapoznać z przyczynami i okolicznościami wypadku pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego.
2. Dokonać serii prób zatrzymania przenośnika podścianowego zgrzebłowego PF-1132 eksploatowanego w chodniku podścianowym 5/VII/385 za pomocą urządzenia wyłącznika WAJL-07 oznaczonego nr fabrycznym 208268/2016 z użyciem lampy nahełmnej typu LN-IZA oznaczonej nurem kopalnianym 7137 i numerem fabrycznym 10150450904 znalezionej w dniu następnym po wypadku.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Lublinie.