04.09.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 17.09.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 60/2008/EW

w sprawie uszkodzenia obudowy szybu wentylacyjnego V oraz katastrofy budowlanej – zniszczenia obiektów budowlanych zakładu górniczego w rejonie tego szybu, zaistniałych w dniu 4 września 2008 r. około godz. 4³⁵ w Kompanii Węglowej S.A. Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego „Szczygłowice” w Knurowie.

Szyb V w zakładzie górniczym Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Szczygłowice”, zgłębiony do poz. 650 m, służył do przewietrzania rejonów wentylacyjnych tej kopalni i KWK „Knurów”. W dniu 26.08.2008 r. w KWK „Szczygłowice”, zaburzony został przepływ powietrza odprowadzanego na poziom 650 m, spowodowany zawężeniem przekroju wlotu do szybu na tym poziomie, odspojonymi odłamkami obudowy szybu oraz materiałem skalnym. Skontrolowano stan obudowy szybu z wykorzystaniem kamery (urządzenia UKS SADEX 1000) i stwierdzono brak obudowy na całym obwodzie szybu na głębokości od około 63 m do 67 m.

W dniu 27.08.2008 r. odbyło się posiedzenie połączonych kopalnianych zespołów ds. tąpań, obudowy i kierowania stropem, zagrożeń wodnych, zagrożeń wentylacyjnych, poszerzone o specjalistów. Na posiedzeniu przeanalizowano między innymi sposób i zasady przewietrzania rejonów wentylacyjnych podsieci szybu V-go, na wypadek zaburzenia przepływu powietrza dopływającego do szybu, w celu doprowadzenia do wyrobisk powietrza w ilości zapewniającej utrzymanie jego wymaganego składu i temperatury. Ponadto ustalono, że bezzwłocznie, w trybie awaryjnym zabezpieczenie i remont rury szybowej, zlecić firmie KOPEX–PBSz S.A. Stan obudowy szybu był kontrolowany każdego dnia.

W dniu 3.09.2008 r. około godziny 18³⁰, w wyniku kolejnego zawężenia przekroju wlotu do szybu V na poziomie 650 m, ilość powietrza w rejonach prowadzonych robót górniczych, zmniejszyła się z około 4000 m³/min do około 230 m³/min. Spowodowało to brak doprowadzenia do tych wyrobisk wymaganej ilości powietrza, niezbędnej dla utrzymania jego wymaganego składu i temperatury. W związku z powyższym w KWK „Szczygłowice” wstrzymano prowadzenie robót górniczych w rejonie ściany XXIV i pochylni 87 w pokładzie 405/3 oraz ściany XXI w pokładzie 401/1. Z zagrożonych rejonów wyprowadzono łącznie 87 pracowników.

W dniu 4.09.2008 r. około godziny 4³⁵ pracownicy przebywający na powierzchni w obiektach szybu V, powiadomili dyspozytora ruchu zakładu o wyczuwalnych drganiach ścian budynków i gruntu. W związku z tym opuścili zagrożony teren. Około godziny 5⁰⁰ nastąpił zanik przepływu powietrza w rejonach wentylacyjnych w KWK „Szczygłowice” i KWK „Knurów”, przewietrzanych do szybu V. Zanik przewietrzania spowodowany został wypełnieniem rury szybowej odłamkami obudowy oraz materiałem skalnym. Z zagrożonych rejonów obu kopalń wycofano łącznie 509 pracowników. W wyniku zawalenia się rury szybowej i wskutek obsunięcia terenu, wytworzyło się zapadlisko o promieniu około 30m, co spowodowało zniszczenie lub uszkodzenie obiektów budowlanych zakładu górniczego: budynku maszyny wyciągowej, nadszybia szybu V, stacji wentylatorów głównych, rozdzielni 6kV i konstrukcji nadszybia szybu V. Bezzwłocznie wyłączono dopływ wszystkich mediów doprowadzanych do obiektów w rejonie szybu V, a na powierzchni wyznaczono strefę zagrożenia o promieniu 100 m.

Najbardziej prawdopodobną przyczyną katastrofy była utrata stabilności podłoża w otoczeniu szybu V w wyniku postępującego zniszczenia obudowy rury szybowej.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach wydał decyzje, w których nakazał:

1. W dniu 26.08.2008 r.:
   

   • Ustalić sposób i zasady przewietrzania rejonów wentylacyjnych podsieci szybu V na wypadek zaburzenia przepływu powietrza dopływającego do szybu, w celu doprowadzenia do wyrobisk powietrza w ilości zapewniającej utrzymanie jego wymagającego składu i temperatury.
   • Opracować szczegółową technologię zatwierdzoną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, zabezpieczenia a następnie uzupełnienia uszkodzonej obudowy szybu V w oparciu o wyniki kontroli obudowy szybu.
2. W dniu 4.09.2008 r.:
   

   • Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej robót górniczych prowadzonych w rejonach przewietrzanych prądem powietrza odprowadzanym do szybu wentylacyjnego V na poziomie 650 m, do czasu:
     a) zastosowania stabilnego systemu przewietrzania, zapewniającego doprowadzenie do tych wyrobisk wymaganej ilości powietrza niezbędnej dla utrzymania jego wymaganego składu i temperatury,
     b) przeanalizowania i pozytywnego zaopiniowania przez kopalniany zespół ds. zagrożeń naturalnych w składzie poszerzonym o specjalistów, zastosowanego systemu przewietrzania w aspekcie możliwości bezpiecznego wznowienia i kontynuowania robót górniczych,
     c) uregulowania zmian w planie ruchu zakładu górniczego oraz projektach technicznych prowadzonych robót górniczych, wynikających z zastosowania nowego sposobu przewietrzania.
   • Prowadzić prace związane z zastosowaniem systemów przewietrzania, wymienionych w pkt 1 decyzji, w oparciu o szczegółowe zasady zatwierdzone przez kierowników ruchu zakładów górniczych KWK „Szczygłowice” i KWK „Knurów”, na zasadach akcji ratowniczej i pozytywnie zaopiniowanych przez połączone zespoły do spraw zagrożeń naturalnych w składzie poszerzonym o specjalistów.
3. Ponadto Dyrektor Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych w dniu 4 września 2008r. wydał decyzję, w której nakazał:
   

   • Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej obiektów budowlanych zakładu górniczego w rejonie szybu V.
   • Zabezpieczyć i chronić zagrożony teren przed dostępem ludzi oraz prowadzić jego ciągły monitoring.
   • Aktualizować zabezpieczenie i ochronę zagrożonego terenu odpowiednio do wyników monitoringu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.