5.09.2009

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 9.09.2009 r.

I N F O R M A C J A Nr 69/2009/EW

o wypadku zbiorowym (trzy wypadki lekkie), spowodowanym odprężeniem górotworu wywołanym wstrząsem o energii 3,9 x 10⁶J, zaistniałym w bloku A-III pola B, oddziału G-53, w dniu 5 września 2009 r. o godzinie 3⁵⁹, w KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. ODDZIAŁ ZAKŁADY GÓRNICZE „POLKOWICE–SIEROSZOWICE” w Kaźmierzowie.

Wypadek zbiorowy miał miejsce w bloku A-III pola B, oddziału G-53 na poziomie 1000 m, w rejonie GG-5, znajdującym się w obszarze górniczym „Sieroszowice I”. W bloku A-III eksploatowano złoże rudy miedzi, które stanowiły: łupek miedzionośny i dolomityczno-ilasty oraz dolomit smugowany o sumarycznej miąższości około 2,0 m. Eksploatację prowadzono systemem komorowo- filarowym z ugięciem stropu furtą o wysokości 2,5-3,0 m. Złoże w bloku A-III zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami i pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy trzeciej skał stropowych, a spągu do klasy pierwszej skał spągowych.

Długość frontu eksploatacyjnego wynosiła około 120 m, a wymiary filarów technologicznych 6 m x 8 m. Do zabezpieczania stropu wyrobisk eksploatacyjnych stosowano kotwie rozprężne o długości żerdzi 1,6 m, w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m. W miejscach wymagających wzmocnienia obudowy stosowano drewniane stosy podporowe oraz stojaki hydrauliczne typu HYDROTECH.

Decyzją z dnia 1.08.2005 r. Dyrektor OUG we Wrocławiu zezwolił na wykonywanie robót eksploatacyjnych w bloku A-III w warunkach III stopnia zagrożenia tąpaniami. Roboty eksploatacyjne prowadzono w bloku A-III na podstawie: projektu technicznego eksploatacji i projektu eksploatacji, zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

W dniu 5 września 2009 r. na zm. IV, o godzinie 3⁵⁹ wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 3,9 x 10⁶J, którego epicentrum zlokalizowano w caliźnie, na wybiegu frontu eksploatacyjnego. Wstrząs spowodował następujące skutki w wyrobiskach bloku A-III:

obsypanie ociosów, bez oznak dynamicznego wyrzutu w komorze K-2 od pasa P-11 poprzez pas P-12 do czoła przodka, w komorach K-3, K-4, K-5 od pasa P-11 do czoła przodka na głębokość do 0,5m,
obsypanie narożników filara ograniczonego P-11, K-2, P-12, K-3, na głębokość do 1m,
pęknięcie spągu z wypiętrzeniem na wysokość ok. 0,4m w pasie P-11 pomiędzy K-2 i K-5, oraz we wnęce Wn. 8 przy skrzyżowaniu z P-10,
trudne do zidentyfikowania skutki w postaci wypiętrzenia spągu w komorze K-7 z P-11 oraz w przodku pasa P-11 (w stronę komory K-8). W wyrobiskach tych wcześniej ulokowano urobek z dobierania przodków.
grawitacyjne obsypanie ociosów w załadowanych przodkach pasa P-10 oraz komory K-10.

Na podstawie oceny skutków zjawisko zakwalifikowano jako samoistne odprężenie górotworu.

W tym odprężenie górotworu w wyrobiskach bloku A przebywało 5 pracowników, spośród których trzech uległo wypadkom lekkim wskutek dynamicznego oddziaływania skutków odprężenia. Górnik strzałowy znajdujący się obok maszyny typu SWS nr 69, na skrzyżowaniu komory K-5 z pasem P-11, został podrzucony i uderzył głową w strop wyrobiska doznając: urazu głowy (dwa krwiaki + otarcia skroni prawej), oraz stłuczeń i drobnych zranień, głównie pleców i nóg. Operator ww. maszyny, pracownik firmy obcej, przebywający poza kabiną doznał stłuczeń i powierzchownych zranień, głównie pleców. Trzeci z poszkodowanych, operator wiertnicy SWW nr 183, wiercił otwory strzałowe w przodku komory K-2 z P-12. W wyniku zaistniałego odprężenia maszyna została podrzucona, wskutek czego operator doznał urazu kompresyjnego kręgosłupa (uderzenie głową o sufit maszyny) – bez cech złamań.

Poszkodowani samodzielnie opuścili rejon zagrożenia. Sztygar oddziałowy zorganizował transport poszkodowanych pod szyb SW-1. Na podszybiu szybu SW-1 lekarz-ratownik udzielił poszkodowanym pierwszej pomocy. Po wyjeździe na powierzchnię poszkodowani zostali odwiezieni do szpitali.

Przyczyną odprężenia górotworu był samoistny wstrząs górotworu o energii 3,9 x 10⁶J, a przyczyną wypadku zbiorowego - dynamiczne oddziaływanie skutków wstrząsu górotworu na poszkodowanych.

Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, po przeprowadzeniu oględzin miejsca wypadku zbiorowego, wydał decyzję, w której nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej prowadzenia rozcinki w bloku A-III pola B oddziału G-53, do czasu:

ustalenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego (KRZG) zakresu i zasad kontroli stanu wyrobisk i ich obudowy w bloku A-III,
zabezpieczenia środków strzałowych i sprzętu strzałowego w samojezdnym wozie strzałowym numer zakładowy 69, znajdującym się na skrzyżowaniu komory K-5 z pasem P-11, na zasadach ustalonych przez KRZG,
bezpiecznego usunięcia skutków odprężenia, ze szczególnym uwzględnieniem załadowanych materiałem wybuchowym typu RPT i uzbrojonych trzech przodków: P-10 z K-10, K-10 z P-10 i K-5 z P-11, na zasadach ustalonych przez KRZG,
dokonania przez Kopalniany Zespół ds. Tąpań i Zawałów analizy sytuacji geologiczno-górniczej oraz stanu zagrożenia tąpaniami i zawałami w rejonie prowadzonej rozcinki po zaistniałym odprężeniu,
ustalenia dalszego sposobu prowadzenia robót w bloku A-III pola B oddziału G-53 z uwzględnieniem wyników dokonanej analizy.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.