06 04 2016

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                                  

Katowice, dnia 12 kwietnia 2016  r.

INFORMACJA Nr 15/2016/EW

w sprawie awarii zasilania w energię elektryczną urządzeń stacji wentylatorów głównych przy szybie V, zaistniałej w dniu 6 kwietnia 2015 r. o godzinie 12³⁹ w JSW S.A.
KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” w Jastrzębiu Zdroju Ruch Borynia.

 W zakładzie górniczym Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” w Jastrzębiu Zdroju Ruch Borynia wyrobiska przewietrzane są prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory zabudowane w stacjach wentylatorów głównych przy szybach: III i V. Stacja wentylatorów głównych przy szybie V, połączona kanałem wentylacyjnym z szybem VI, przewietrza między innymi wyrobiska w partii F w pokładach 403/1 i 404/1. Stację wyposażono w dwa wentylatory typu WPR-200/1,8 napędzane silnikami asynchronicznymi typu SAJe-1512r/01 o mocy 1250 kW. Urządzenia stacji zasilono z 11-polowej, dwusekcyjnej, jednosystemowej rozdzielni 6 kV stacji wentylatorów szybu V, zabudowanej w budynku stacji. Rozdzielnię 6 kV wentylatorów zasilono trzema liniami kablowymi z rozdzielni 6 kV RWP-3 przy szybie VI, zabudowanej w odległości około 300 m od budynku stacji. Instalacje 220 V prądu stałego na potrzeby własne rozdzielni 6 kV i urządzeń stacji wentylatorów głównych oraz rozdzielni 6 kV RWP-3 zasilono z rozdzielni prądu stałego, zabudowanej w pomieszczeniu budynku warsztatu elektrycznego. Rozdzielnię prądu stałego zasilono z zasilacza typu PBI 220/25CW, współpracującego buforowo z baterią akumulatorów typu SPB12-150, o napięciu 220 V i pojemności 150 Ah oraz dodatkowo z zasilacza typu ZP3 615, 220 V. W budynku warsztatu, w pomieszczeniu przebywania elektromontera dyżurnego rejonu szybu V i VI, zabudowano tablicę sygnalizacji stanów awaryjnych urządzeń rozdzielni 6 kV RWP-3 i rozdzielni 220 V prądu stałego.

W dniu 6 kwietnia 2015 r. na zmianie „A” w stacji wentylatorów głównych przy szybie V pracował wentylator nr 6. Wentylator nr 7 stanowił rezerwę. W rejonie szybu V i VI do obsługi urządzeń stacji wentylatorów głównych oraz obsługi i utrzymania ruchu urządzeń elektrycznych, w tym urządzeń rozdzielni 6 kV RWP-3 i stacji wentylatorów głównych, zatrudniono dwóch elektromonterów firmy P.W. „EKOP” Sp. z o.o. W związku z rozpoczętym rocznym badaniem baterii akumulatorów, zasilacz typu PBI 220/25CW i baterię wyłączono z ruchu, a rozdzielnię prądu stałego 220 V w budynku warsztatu elektrycznego, zasilono z zasilacza ZP3 615, poprzez transformator 500/400 V, o mocy 10 kVA, zasilany z sieci 500 V. Proces rozładowania baterii akumulatorów, w celu określenia jej rzeczywistej pojemności, kontrolowany był bezpośrednio przez elektromontera dyżurnego rejonu, natomiast drugi elektromonter obsługiwał stację wentylatorów głównych.

O godzinie 12³⁹ nastąpiło awaryjne wyłączenie zasilania rozdzielni 6 kV stacji wentylatorów głównych szybu V i pracującego wentylatora nr 6. Elektromonter obsługujący stację stwierdził awaryjne wyłączenie wszystkich pól rozdzielczych rozdzielni 6 kV stacji wentylatorów głównych i zadziałanie w polach sygnalizacji zaniku napięcia 220 V prądu stałego. Przebywający w tym czasie w warsztacie elektrycznym drugi z elektromonterów stwierdził zadziałanie sygnalizacji stanów awaryjnych w rozdzielni 6 kV RWP-3 i sygnalizacji zaniku napięcia w rozdzielni 220 V prądu stałego.  Elektromonterzy po skasowaniu sygnalizacji stanów awaryjnych, w tym zaniku napięcia 220 V prądu stałego stwierdzili, że awaryjne wyłączenie pól rozdzielni 6 kV stacji wentylatorów głównych nastąpiło w wyniku zadziałania cewek blokujących (podnapięciowych) zasilanych napięciem 220 V prądu stałego, spowodowanego krótkotrwałym zanikiem tego napięcia. Po wykonaniu oględzin urządzeń rozdzielni 6 kV i stwierdzeniu poprawnego działania instalacji 220 V potrzeb własnych prądu stałego, przywrócili zasilanie rozdzielni 6 kV stacji wentylatorów
i o godzinie 13⁰² załączyli do ruchu wentylator nr 7.

W związku z postojem stacji wentylatorów głównych przy szybie V trwającym od godziny 12³⁹ do godziny 13⁰² (23 minuty) dyspozytor ruchu zakładu górniczego rozpoczął procedurę wycofywania załogi z zagrożonych rejonów. W tym czasie 219 pracowników zatrudnionych na zmianie „A” udawało się pociągami w kierunku szybu wdechowego, a następnie wyjechało na powierzchnię w związku z kończącym się dla nich czasem pracy. Załoga ze zmiany „B” (rozpoczynającej się o godzinie 12⁰⁰) zjechała na dół bez opóźnienia, a następnie po uruchomieniu wentylatora głównego i przewietrzeniu wyrobisk udała się do miejsc pracy. Wyprowadzanie załogi z zagrożonych rejonów przeprowadzono bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. W związku z postojem stacji wentylatorów głównych przy szybie V, największe przekroczenie dopuszczalnych stężeń metanu, o wartości 1,9 % odnotowano w ścianie F30 w pokładzie 404/1. W czasie trwania awarii nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych, stacja wentylatorów głównych przy szybie III pracowała bez zakłóceń. Do przebiegu akcji wycofania załogi ze stref zagrożonych oraz działań w czasie postoju urządzeń stacji wentylatorów głównych przy szybie V Specjalistyczny Urząd Górniczy nie wnosi zastrzeżeń.

Przyczyną awarii było wyłączenie pól rozdzielczych rozdzielni 6 kV stacji wentylatorów szybu V w wyniku zadziałaniem cewek blokujących (podnapięciowych), zasilanych napięciem potrzeb własnych 220 V prądu stałego, spowodowanego krótkotrwałym zanikiem tego napięcia w wyniku przemijającego zakłócenia w sieci prądu przemiennego zasilającego prostownik ZP3 615.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego nie wydał decyzji.

Podczas prowadzonych badań okoliczności i przyczyn awarii, nie stwierdzono naruszenia przepisów lub zasad techniki górniczej.

 Informację opracowano na podstawie danych z SUG.