06.08.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 14.08.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 53/2008/EW

w sprawie zdarzenia zaistniałego w dniu 6.08.2008 r. około godziny 15⁰⁰, polegającego na zatrzymaniu ruchu górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w przedziale „B” szybu „V” KW S.A. - Oddział KWK „Bielszowice” w Rudzie Śląskiej, w związku ze stwierdzeniem uszkodzenia jednej z czterech lin nośnych.

Szyb „V” o głębokości 1130 m i średnicy 7,5 m jest szybem wdechowym, dwuprzedziałowym, wyposażonym w dwa górnicze wyciągi szybowe zainstalowane w przedziale „A” i „B”. Górniczy wyciąg szybowy zainstalowany w przedziale „B”, wyposażony jest w dwie skipoklatki o ładowności 20 Mg urobku, z piętrem do jazdy ludzi (18 osób) i transportu materiału (5 Mg). Transport urobku prowadzony jest z prędkością 16 m/s, a jazda ludzi i transport materiałów z prędkością 6 m/s. Maszyna wyciągowa typu 4L - 4250/2 x 2400 zabudowana jest w basztowej wieży wyciągowej na poziomie + 70 m, a koła linowe odciskowe o średnicy 4 m na poziomie + 56 m. Do chwili zdarzenia stosowane były cztery liny wyciągowe nośne Warrington-Seale Ø 48,06 × 36 WS + FE (wyprodukowane w 2002 r. przez ŽDB a.s. Bohumin – Rep. Czeska) oraz dwie liny wyrównawcze stalowo-gumowe typu SAG 17,4-205 x 35. Zawieszenia nośne naczyń wyciągowych (W-4) posiadają 4 zaciski sercówkowe, 2. dźwignie kątowe małe, 1. dźwignię kątową dużą i 2. blachy łącznikowe. Do wyrównania długości lin stosowane są siłowniki hydrauliczne. Ciągnienie urobku odbywa się z poz. 1045 m do stanowiska wyładowczego na nadszybiu poz. +22,7 m, a jazda ludzi i transport materiałów z poz. zrębu szybu do poz. 642 m, poz. 840 m i poz.1000 m. Eksploatowane do dnia zdarzenia liny wyciągowe nośne zostały założone w dniu 3 października 2005 r. (przepracowały 34 miesiące). W okresie eksploatacji podlegały wymaganym kontrolom, w tym badaniom przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego (CBiDGP Sp. z o.o. w Lędzinach).
Pierwsze badanie lin przez rzeczoznawcę po roku eksploatacji (1.10.2006 r.), wykazało ich osłabienie powodujące obniżenie współczynnika bezpieczeństwa o nie więcej niż 5 %. Następne badania przeprowadzone w dniach: 1.04.2007 r., 30.09.2007 r., 31.03 i 6.04.2008 r. oraz 30.06.2008 r. wykazały obniżenie współczynnika bezpieczeństwa odpowiednio o nie więcej niż: 6 %, 9 %, 13 % i 14 %. W wyniku ostatniego badania (30.06.2008 r.) rzeczoznawca stwierdził, że z uwagi na postępujący proces zużycia lin, wskutek korozji wżerowej, liny należy wymienić do dnia 30 września 2008 r.

W dniu zdarzenia po zakończeniu ciągnienia urobku w przedziale „B” szybu „V” i odpowiednim przygotowaniu obiektu, rozpoczęto około godz. 8⁰⁰ wykonywanie codziennych rewizji elementów górniczego wyciągu szybowego i wyposażenia szybu. Około godz. 14¹⁵ przystąpiono do przeprowadzania rewizji lin wyciągowych nośnych, ze stanowiska rewizyjnego znajdującego się na poziomie + 56 m wieży basztowej. W trakcie rewizji, około godz. 15⁰⁰ stwierdzono uszkodzenie - zerwanie jednej splotki liny nośnej pierwszej od strony wschodniej, w odległości 1056 m od zawieszenia nośnego skipoklatki południowej. Kierownik działu energomechanicznego polecił wstrzymać dalszy ruch górniczego wyciągu szybowego. Wezwany rzeczoznawca ds. ruchu zakładu górniczego (CBiDGP Sp. z o.o. w Lędzinach) potwierdził zerwanie jednej splotki i określił przemieszczenie jej zerwanych końców na odległość ok. 20 cm. Stwierdził również w obu przyległych splotkach luźne i pęknięte druty wewnętrzne i zewnętrzne oraz tzw. „korkociąg” na długości ok. 4 m (zerwana splotka wystaje poza obrys liny). Ponadto rzeczoznawca stwierdził między innymi, że końce drutów zerwanej splotki wykazują znaczne zużycie korozyjne, a niektóre druty mają charakterystyczne przełomy korozyjno-zmęczeniowe oraz, że druty zewnętrzne pozostałych splotek pokryte są korozją powierzchniową z wżerami punktowymi.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych w Katowicach wydał decyzję, w której nakazał:

Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w przedziale „B” szybu „V”.
Podjąć niezbędne środki zapobiegawcze, polegające w szczególności na:
- zastąpieniu uszkodzonej liny nośnej Ø 48,0 6×36 WS+FE liną nośną odpowiedniej jakości i zgodną z dokumentacją górniczego wyciągu szybowego,
- przeprowadzeniu badania pozostałych lin nośnych górniczego wyciągu szybowego wszystkimi dostępnymi metodami przez właściwego rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego,
- zapewnieniu, aby liny nośne przenosiły obciążenia wynikające z podziału całkowitego obciążenia i utrzymywany był możliwie równomierny rozkład obciążeń lin nośnych.
Przeprowadzić komisyjny odbiór techniczny górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w przedziale „B” szybu „V” i powiadomić UGBKUE o jego wyniku, przed wznowieniem ruchu na warunkach określonych w zezwoleniu na oddanie do ruchu, wydanym przez Dyrektora UGBKUE.
Zapoznać pracowników i osoby dozoru ruchu działu energomechanicznego obsługujących i nadzorujących ruch górniczych wyciągów szybowych z przyczynami i okolicznościami zaistniałego zdarzenia.

Kopania Węglowa S.A. - Oddział KWK „Bielszowice” w Rudzie Śląskiej podjęła decyzję o bezzwłocznej wymianie kompletu lin nośnych górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w przedziale „B” szybu „V”, planując termin zakończenia operacji na dzień 10 sierpnia 2008 r.

Informację opracowano na podstawie danych z UGBKUE w Katowicach.