06.11.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 19.11.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 76/2008 /EW

o pożarze zaistniałym w dniu 06.11.2008 r. o godzinie 17¹⁰ w JSW S.A. KWK „Pniówek” w Pawłowicach w chodniku N-5/N w pokładzie 403/1, w ociosie zachodnim, około 7,5 m od czoła przodka w rejonie stanowiska wiertniczego.

Pożar zaistniał w ociosie zachodnim chodnika N-5/N w pokładzie 403/1, około 7,5 m od czoła przodka, w rejonie stanowiska wiertniczego w trakcie wiercenia otworu wyprzedzającego. Chodnik N-5/N w pokładzie 403/1 drążony był w warunkach IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i I stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel pokładu 403/1 zaliczony był do I grupy samozapalności. Chodnik N-5/N w pokładzie 403/1 wykonany był w obudowie ŁP9/V29/3 z rozstawem odrzwi co 0,5 m. Odrzwia obudowy stabilizowane były dziewięcioma rozporami wieloelementowymi typu „G” i posadowione na stalowych stopach podporowych. Opinkę ociosów stanowiły siatki zaczepowe, a stropu siatki zaczepowe i łańcuchowe. Wyrobisko prowadzone było na upad ok. 6⁰, jego szerokość wynosiła 4,9 m a wysokość 3,5 m. Drążenie chodnika za pomocą kombajnu typu AM-50z-w rozpoczęto w dniu 17 lipca 2008 r., a do momentu zaistnienia zdarzenia wydrążono 456,2 m.

Wyrobisko przewietrzane było za pomocą wentylacji tłoczącej przy pomocy dwóch wentylatorów WLE-803B, w układzie równoległym, z zastosowaniem lutni elastycznych Ø 1000 mm. Odstawa urobku prowadzona była za pomocą: dwóch przenośników zgrzebłowych typu Skat E-180 oraz dwóch przenośników taśmowych typu: PTGm-50/1000 i Gwarek-1000.

W ociosie zachodnim, w odległości od 7,5 m do 10,5 m od czoła przodka, wykonane było poszerzenie w obudowie ŁP10/V29/4 o głębokości do 0,4 m. W rejonie tego poszerzenia zabudowano wiertnicę drenażową powietrzną typu WDP-1C, w celu wykonania otworu (wyprzedzającego) o długości 80 m i średnicy 65 mm, dla zbadania warunków wodno-gazowych przed czołem przodka. Zgodnie z wymogami dokumentacji techniczno-ruchowej wiertnicy oraz dokumentacji techniczno-ruchowej przedmiotowego otworu wyprzedzającego (Książki wierceń dołowych) należało go wiercić z przepłuczką wodną. Ponadto przed rozpoczęciem wiercenia wymagany był odbiór miejsca pracy. W czasie oględzin miejsca zaistnienia pożaru, przeprowadzonych w dniu 7.11.2008 r., stwierdzono, że do wiertnicy nie była podłączona wymagana instalacja do przepłuczki wodnej. Na podstawie Książki raportowej oddziału 0-11 (ZOK), prowadzonej od 1.11.2008 r. i Książki wierceń dołowych z wyrobisk górniczych nr 296 ustalono, że nie dokonano odbioru miejsca pracy dla przedmiotowych robót wiertniczych.

W dniu 06.11.2008 r., na zmianie II, do prac, związanych z drążeniem chodnika N-5/N w pokładzie 403/1, skierowanych zostało 17 pracowników w tym pięcioosobowa brygada przodkowa oddziału GPR-5 oraz dwuosobowy zespół pracowników Zakładu Odmetanowania Kopalń „ZOK” Sp. z o.o. do prac związanych z wierceniem otworu wyprzedzającego. Około godziny 17¹⁰, w trakcie wiercenia otworu wyprzedzającego, nastąpiło zakleszczenie przewodu wiertniczego (żerdzi) w otworze. Podczas próby wyciągnięcia żerdzi z otworu zaczęły się wydostawać dymy i zauważono żarzący się węgiel. Pracownicy zatrudnieni w przodku podjęli próbę aktywnego gaszenia przy pomocy gaśnicy proszkowej oraz poinformowali dyspozytora ruchu o zaistniałym pożarze. Po nieudanej próbie ugaszenia pożaru pracownicy zatrudnieni w chodniku N-5/N wycofali się z zagrożonego rejonu.

Dyspozytor ruchu kopalni określił strefę zagrożenia obejmującą między innymi: chodnik N-5/N oraz ścianę N-3 w pokładzie 403/1, w rejon której kierowane było powietrze po przewietrzeniu przedmiotowego wyrobiska. W zagrożonej strefie znajdowały się 52 osoby, które wycofały się bez użycia aparatów regeneracyjnych ucieczkowych. O godzinie 18¹⁵ kierowanie akcją ratowniczą przejął Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego. Strefę zagrożenia zabezpieczono przy pomocy 11 posterunków obstawy oraz zorganizowano bazę ratowniczą, do której wkrótce przybyły dwa dyżurujące zastępy ratownicze. Kierownik akcji ratowniczej (KAR), po analizie stanu zagrożenia pożarowego i metanowego w chodniku N-5/N, zadecydował o podjęciu próby aktywnego gaszenia pożaru. O godzinie 20⁰⁰ do akcji gaszenia pożaru skierowany został pierwszy zastęp, który po przybyciu do przodka chodnika stwierdził żarzenie się ociosu węglowego po stronie zachodniej w rejonie poszerzenia chodnika dla stanowiska wiertniczego. Ponadto zastęp stwierdził zadymienie chodnika oraz stężenie CO o wartości 0,012 %. Zastęp przystąpił do aktywnego gaszenia pożaru poprzez usuwanie żarzącego się węgla i zlewanie go wodą. O godzinie 22⁵² zameldowano KAR o braku żarzących się elementów. Ratownicy schładzali miejsce pożaru do godziny 2²⁵ w dniu 7.11.2008 r. tj. do chwili, gdy stwierdzono brak stężeń CO i dymów w powietrzu. O godzinie 2³⁰ w dniu 07.11.2008 r. KAR zakończył prowadzenie akcji, w której brały czynny udział zastępy własne JSW S.A. KWK „Pniówek” oraz zastępy Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu Śląskim. Nadzór nad akcją sprawował Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku.

Prawdopodobną przyczyną pożaru było zapalenie się węgla w trakcie wykonywania robót wiertniczych bez przepłuczki wodnej.

W związku z zaistniałym pożarem, po przeprowadzonej inspekcji i oględzinach rejonu wystąpienia pożaru, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku w dniu 07.11.2008 r. wydał decyzję, w której nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części, dotyczącej drążenia chodnika N-5/N w pokładzie 403/1 poniżej poziomu 705 m, do czasu:
   - usunięcia skutków zaistniałego pożaru i prowadzonej akcji ratowniczej,
   - doprowadzenia obudowy wyrobiska do stanu technicznego zgodnego z ustaleniami projektu technicznego (uzupełnienie wykładki i opinki stropu i ociosów na odcinku około 30 m licząc od czoła przodka),
   - ustalenia przez KRZG zasad i warunków bezpiecznego wznowienia drążenia przedmiotowego chodnika, z uwzględnieniem profilaktyki zwalczania zagrożenia pożarowego i jego monitoringu, w oparciu o ustalenia zespołu ds. rozpoznawania i zwalczania zagrożenia pożarowego w składzie poszerzonym o specjalistów,
   - przeprowadzenia odbioru przedmiotowego wyrobiska, przed rozpoczęciem drążenia, przez komisję powołaną przez KRZG.
   Do czasu komisyjnego odbioru wszelkie prace prowadzić na zasadach prac profilaktycznych.
2. Z okolicznościami zaistniałego pożaru zapoznać pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego.

Ponadto zobowiązał Jastrzębską Spółkę Węglową S.A. w Jastrzębiu Zdroju do dokonania przez rzeczoznawcę:

1. analizy sieci wentylacyjnej i warunków górniczo-geologicznych w rejonie chodnika N-5/N w pokładzie 403/1 w aspekcie możliwości zapalenia się węgla w ociosie ww. chodnika,
2. badań struktury i wybranych własności fizycznych węgla w chodniku N-5/N w pokładzie 403/1 w oparciu o próby kawałkowe pobrane z ociosu wyrobiska,
3. badania żerdzi wiertniczej wraz z koronką oraz próbek węgla z miejsca wykonywania robót wiertniczych, zabezpieczonych podczas oględzin miejsca pożaru w chodniku N-5/N w pokładzie 403/1,
4. przedstawienia sprawozdania i wyników z wykonanych czynności sprawdzających, określonych w pkt. 1-3, niezwłocznie po ich dokonaniu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.