07.01.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 23.01.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 3/2008/EW

o awarii wiertniczej, zaistniałej w dniu 7.01.2008 r. o godzinie 11³⁰ w miejscowości Jastrzębie Zdrój, związanej z pozostawieniem sondy PKNN-58, ze źródłem promieniowania Am 241-Be, w otworze badawczym BD-57 wierconym przez Śląskie Towarzystwo Wiertnicze „Dalbis” Sp. z o.o.

Awaria wiertnicza zaistniała w trakcie wykonywania badań geofizycznych nieuzbrojonej części otworu BD-57 przy użyciu sondy PKNN-58 ze źródłem promieniowania Am 241-Be. Prace wiertnicze wykonywane były na zlecenie Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. w Jastrzębiu Zdroju przez Śląskie Towarzystwo Wiertnicze „Dalbis” Sp. z o.o. Plan ruchu obejmował wykonanie jednego otworu badawczego BD-57 pod szyb I Bzie, mającego na celu dodatkowe zbadanie złoża węgla kamiennego „Bzie-Dębina-1-Zachód” oraz parametrów geologiczno-inżynierskich pod budowę tego szybu. Wiercenie otworu oparte było na założeniach projektu prac geologicznych, dla dodatkowego rozpoznania północnej części złoża węgla kamiennego „Bzie-Dębina-1-Zachód”, stanowiącego załącznik do wniosku koncesyjnego.

Wiercenie otworu rozpoczęto urządzeniem A-60 w dniu 30.07.2007 r. Otwór zarurowany został do głębokości 253 m, głębokość otworu w momencie zaistnienia zdarzenia -777 m, średnica wiercenia Φ 216 mm. Projekt prac geologicznych dla dodatkowego rozpoznania północnej części złoża węgla kamiennego „Bzie-Dębina-1-Zachód”, zakładał przeprowadzenie badań geofizycznych, na całej długości otworu, przed każdym rurowaniem i po zakończeniu wiercenia. Celem tych badań było:

• uściślenie profilu litologicznego,
• określenie krzywizn otworu,
• interpretacja występujących w profilu otworu warstw węgla,
• opracowanie ilościowej interpretacji dla celów hydrogeologicznych,
• wyznaczenie miejsc dopływu wód złożowych,
• określenie temperatury skał.

Zakres badań geofizycznych, zleconych grupie pomiarowej Geofizyki Kraków - BGW Krosno, obejmował wykonanie pomiarów zestawem sond elektrycznych (KSP3, KSP2, KSP1, rezstywimetrem PSr-XY), profilowanie radiometryczne sondą PKNN-58 (k-d), profilowanie temperatury oraz pomiar krzywizny i skawernowania otworu (kawernomierz).

Dnia 6.01.2008 r., od godziny 8⁰⁰ do godziny 12⁰⁰, wykonywano sondą PKNN-58 badania geofizyczne (pomiary radiometryczne). Zestaw pomiarowy zapuszczono tylko do głębokości 550 m prawdopodobnie z powodu zawężenia średnicy otworu. W trakcie wykonywania pomiaru, od głębokości 550 m w górę, sonda została przychwycona pod butem rur na głębokości 253 m. Od godziny 12⁰⁰ dnia 6.01.2008 r. do dnia 7.01.2008 r. podejmowano próby uwolnienia sondy polegające na opuszczaniu kabla pomiarowego mocującego sondę, a następnie jego napinaniu. W trakcie tych działań, około godziny 11³⁰ w dniu 7.01.2008r., doszło do zerwania sondy z kabla pomiarowego. Pomiary kontrolno-techniczne zlokalizowały ją na głębokości około 550 m. Pomiary dozymetryczne oraz pomiary skażeń płuczki, wykonywane podczas zabiegów instrumentacyjnych w dniach 7.01. - 10.01.2008 r., nie wykazały skażenia promieniotwórczego. Roboty instrumentacyjne, związane z wydobyciem sondy, wstrzymano dnia 11.01.2008 r. po przeprowadzeniu pomiarów geofizycznych określających jej położenie. W dniu 14.01.2008 r., po uprzedniej analizie koniecznych działań, podjęto ponownie próby wydobycia sondy, w których uczestniczyli pracownicy Śląskiego Towarzystwa Wiertniczego „Dalbis” Sp. z o.o. oraz Geofizyki Kraków - BGW Krosno. Dotychczas prowadzone prace instrumentacyjne nie dały pozytywnego rezultatu.

Przyczyną awarii było przychwycenie sondy PKNN-58 pod butem rur na głębokości 253 m, a następnie zerwanie kabla pomiarowego podczas próby uwalniania sondy.

Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku prowadzi postępowanie wyjaśniające dotyczące przyczyn i okoliczności zaistniałego zdarzenia..

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.