08.04.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-5/gg-01/2008

Katowice, dnia 14.04.2008 r.

INFORMACJA 5/2008 śm/EW

o wypadku zbiorowym (jeden wypadek śmiertelny i pięć wypadków lekkich) zaistniałym w dniu 8 kwietnia 2008 r., około godz. 16¹⁰, związanym z tąpnieciem w polu eksploatacyjnym X/1 oddziału G-5 KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG ”Rudna”, wywołanego wstrząsem górotworu o energii E = 1,0 x 10⁷ J.

Wypadek zbiorowy miał miejsce w przodkach eksploatacyjnych pola X/1 oddziału G-5 na poziomie 1000 m, w rejonie szybów głównych kopalni. W polu tym wybierano złoże rudy miedzi systemem „komorowo-filarowym z ugięciem stropu dla warunków upodatnienia i likwidacji filarów oporowych”. Złoże rudy miedzi występuje w tym rejonie w stropie piaskowca i w skałach węglanowo-łupkowych cechsztynu, a jego miąższość wynosi od 3,0 m do 6,0 m. Złoże zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy drugiej skał stropowych, a skały spągu do klasy drugiej skał spągowych. Dla robót eksploatacyjnych były opracowane: projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji, zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

Do zabezpieczania stropu wyrobisk eksploatacyjnych w polu X/1 stosowano kotwy stalowe wklejane i rozprężne o długości żerdzi min. 1,8 m w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m. Jako obudowę dodatkową stosowano kotwy linowo-spoiwowe, kotwy o zwiększonej długości żerdzi, obudowę podporową, drewniane stojaki i stosy podporowe oraz stropnice płytowe.

W dniu 8 kwietnia 2008 r. o godz. 16¹⁰ w polu X/1 oddziału G-5, w Rejonie Rudnej Głównej KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna”, wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 1,0x10⁷J, którego epicentrum zlokalizowano w komorze K-16 pomiędzy pasami P-12 i P-13.

W tym czasie, w polu X/1 znajdowało się dziewięciu pracowników, spośród których sześciu uległo wypadkom:

• śmiertelnemu (1): górnik, instruktor strzałowy, wykonujący wygrodzenie załadowanego przodka komory K-12 z pasa P-14, który doznał śmiertelnego urazu czaszki;
• lekkiemu (2): górnik, instruktor strzałowy, przebywający w rejonie skrzyżowania komory K-12 z pasem P-13, który doznał bólów brzucha, wskazujących na zaostrzenie się choroby wrzodowej, wywołanej stresem. Poszkodowany przebywa w domu;
• lekkiemu (3): ślusarz-mechanik operator urządzeń mieszalno-załadowczych na SWS-E, pracownik firmy obcej „BLASTEXPOL”, przebywający w rejonie skrzyżowania komory K-12 z pasem P-14, który doznał stłuczenia klatki piersiowej i mostka oraz bólów brzucha. Poszkodowany przebywa w Szpitalu Miejskim w Lubinie;
• lekkiemu (4): górnik, operator samojezdnych maszyn górniczych przodkowych pod ziemią, zatrudniony na zmianie jako operator kotwiarki SWK, wykonujący pracę w komorze K-13 z pasa P-13, który doznał urazu głowy (rana punktowa okolicy ciemieniowej). Poszkodowany przebywa w domu;
• ekkiemu (5): górnik, operator samojezdnych maszyn górniczych przodkowych pod ziemią, zatrudniony na zmianie jako operator wiertnicy SWW, wiercący przodek komory K-14 z pasa P-13, który doznał urazu głowy i nosa, stłuczenia szyi i przedramienia lewego oraz otarcia naskórka przedramienia prawego. Poszkodowany przebywa w Szpitalu Miejskim w Lubinie;
• lekkiemu (6): ślusarz-mechanik maszyn i urządzeń górniczych pod ziemią, zatrudniony na zmianie jako pomocnik operatora SWW, przebywający w okolicy skrzyżowania komory K-14 z pasem P-13 , który doznał urazu głowy (okolicy czołowej). Poszkodowany przebywa w Szpitalu Miejskim w Lubinie.

Po tąpnięciu, ośmiu pracowników (w tym pięciu poszkodowanych), samodzielnie wycofało się do punktu zbornego.
Wstrząs o energii 1,0 x 10⁷J z dnia 8 kwietnia 2008 r. spowodował następujące skutki:

• wypiętrzenie spągu w pasie P-13 na wysokość od 0,3 m do 0,5 m pomiędzy komorami K -17 i K -19,
• urobienie na głębokość 0,5 m i obsypanie grawitacyjne ociosów w komorach od K-12 do K-19 od czół przodków do pasa przycaliznowego,
• urobienie na głębokość 0,5 m do 1,0 m ociosów oraz czół przodków i wypełnienie wyrobisk od 1/2 do 2/3 ich wysokości pierwotnej w komorach od K-7 do K-11 od czół przodków do pasa przycaliznowego.

Na podstawie oceny skutków zjawisko zakwalifikowano jako tąpnięcie.

Przyczyną wypadku śmiertelnego i pięciu wypadków lekkich było dynamiczne oddziaływanie wstrząsu na poszkodowanych, w tym uderzenie ich odłamkami skalnymi przemieszczającymi się do wyrobisk.

Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w polu X/1 oddz. G-5, do czasu przeprowadzenia oględzin miejsca wypadku zbiorowego oraz skutków wstrząsu, w dniu 9 kwietnia 2008 r. na zmianie I.

Po oględzinach przeprowadzonych w dniu 9 kwietnia 2008 r. na zmianie I, Dyrektor OUG we Wrocławiu nakazał wstrzymanie ruchu zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej pola X/1 oddziału G-5, za wyjątkiem robót związanych z usuwaniem skutków tąpnięcia, (w szczególności: przeprowadzenia inwentaryzacji obudowy w polu X/1, wykonania niezbędnej obrywki i uzupełnienia obudowy oraz wydobycia uwięzionych maszyn) oraz zlikwidowanie uzbrojonych i załadowanych materiałem wybuchowym otworów strzałowych w polu X/1, na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.

Ponadto, Dyrektor OUG we Wrocławiu zobowiązał KRZG do uzyskania opinii Komisji d/s Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Podziemnych Zakładach Górniczych, oceniającej szczegółowy projekt kontynuowania robót rozcinkowych, z uwzględnieniem oceny stanu zagrożenia tąpaniami w rejonie oraz analizy stosowanych dotychczas zasad i rygorów prowadzenia robót górniczych przed wystąpieniem z wnioskiem o zezwolenie na wznowienie robót rozcinkowych w polu X/1 oddziału G-5.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.