09.06.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 12.06.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 36/2008/EW

o wypadku ciężkim, zaistniałym w dniu 09.06.2008 r. o godzinie 17⁴⁵, w KW S.A. Oddział KWK „Rydułtowy-Anna” R-II w Pszowie, któremu uległ maszynista lokomotywy pod ziemią, lat 39, pracujący w górnictwie 22 lat.

Wypadek zaistniał w przekopie głównym (do przekopu pochyłego do poz. 1000 m) na poz. 1000 m, na stacji materiałowej SM-2, w rejonie zabudowanej tamy bezpieczeństwa numer TB 910B - cecha przewozowa 847 m. Przekop ten objęty był polem II kategorii zagrożenia metanowego, w I stopniu zagrożenia wodnego oraz zaliczony był do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

Przekop główny w miejscu wypadku wykonany był w obudowie o profilu V29/9 z rozstawem odrzwi co 1,0 m. Opinkę stanowiła wykładka z betoników. Wysokość wyrobiska wynosiła 3,55 m a szerokość 5,5 m. Wyrobisko było poziome i w miejscu wypadku było oświetlone lampą elektryczną. Pod stropem zawieszone byłe 4 rurociągi o średnicach od 50 do 200 mm, zaś na ociosie północnym kable elektryczne. W przedmiotowym wyrobisku zabudowany były tor, wykonany z szyn S24, o prześwicie 600 mm i nachyleniu 0^o. Pomiędzy cechami 825 m - 887 m zlokalizowana była stacja materiałowa SM-2. W rejonie tym zabudowane były dwie tamy bezpieczeństwa o numerach TB 910A (cecha 830 m) i TB 910B (cecha 847,3 m). Obmurza tych tam były murowane, a nad torem zabudowane były dwuskrzydłowe stalowe drzwi (w świetle 2,2 x 2,2 m) otwierane w stronę szybu Chrobry I, tj. w kierunku przeciwnym do kierunku przepływającego powietrza. Do dolnych części drzwi zamocowane były fragmenty taśmy przenośnikowej. Ponadto w tamach tych znajdowały się przejścia dla załogi usytuowane od strony ociosu południowego i zamykane drzwiami. W rejonie cechy odległościowej 825 m nad torem pojedynczym na wysokości 2,0 m od główki szyny znajdował się semafor wjazdowy w położeniu zakazującym wjazd w rejon stacji (lampa ze światłem czerwonym) oraz tablica, oznaczająca początek stacji materiałowej SM-2, zaś na ociosie południowym zabudowany był telefon kopalniany. Za tamami znajdowało się stanowisko do przeładunku materiałów na kolejkę spągową KS 650/900.

Ruch lokomotywowy w/w rejonie prowadzony był w oparciu o „Regulamin Pracy Kolei Podziemnej na poziomie 1000 m”, gdzie w punkcie 3.8.1. znajduje się zapis, że „(…) maszynista w czasie jazdy powinien całym obwodem ciała znajdować się w kabinie i obserwować trasę przejazdu nie wychylając się z lokomotywy”.

W dniu 09.06.2008 r. na zmianie B, rozpoczynającej się o godzinie 12⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału GPD II-2 skierował trzech maszynistów do obsługi lokomotyw akumulatorowych typu Ldag-05M na poziomie 1000 m. Dysponent kolei podziemnej na poziomie 1000 m wyznaczył maszynistę lokomotywy akumulatorowej nr 20D do wykonywania prac manewrowych w rejonie stacji materiałowej SM-2, zlokalizowanej w przekopie głównym (do przekopu pochyłego do poz. 1000 m) na poz. 1000 m. Około 17³⁵ maszynista wraz z manewrowym z oddziału GPL-2 przystąpili do podstawiania wozu, z załadowanymi korytkami o profilu V29 o długości 3,2 m, w rejon toru technologicznego, miejsca przeładunku na kolejkę spągową KS-650, znajdującego się za tamami bezpieczeństwa TB 910A i TB 910B. Po zestawieniu pociąg składał się z lokomotywy Ldag-05M (obróconej akumulatorem do kierunku jazdy) o numerze 20D i dwóch wozów średnich typu WSDŁ do przewozu materiałów długich, z których pierwszy był wozem ochronnym, a drugi był załadowany korytkami.

O godzinie 17⁴⁵ podczas pchania lokomotywą wozów, w kierunku toru technologicznego do miejsca przeładunku na kolejkę spągową KS-650/900, przez tamę bezpieczeństwa nr TB-910B nastąpiło gwałtowne zamknięcie nieskutecznie zabezpieczonego południowego skrzydła drzwi tej tamy na czas przejazdu pociągu. Zamykające się skrzydło drzwi uderzyło i docisnęło do korpusu kabiny lokomotywy wystającą głowę, rękę i stopę maszynisty. Zaklinowanie się odrzwi i lokomotywy spowodowało jej wykolejenie wraz z wozem ochronnym.

Krzyk poszkodowanego usłyszał manewrowy, który pilotował pchane wozy. Po przybyciu na miejsce wypadku, wraz z pracownikami przebywającymi w tym czasie w rejonie stacji załadowczej kolejki spągowej, uwolnili poszkodowanego i udzielili mu pierwszej pomocy. W trakcie tych czynności zostało naruszone miejsce wypadku. Poszkodowanego przetransportowano wozem sanitarnym pod szyb Chrobry I, a następnie do punktu opatrunkowego na powierzchni, gdzie pomocy udzielił mu lekarz. W wydanej opinii stwierdził on „stłuczenie głowy, złamanie przedramienia prawego stawie nadgarstkowy z przemieszczenie, stłuczenie grzbietu stopy prawej, podejrzenie złamania palca 5 nogi prawej, rany tłuczonej obu uszu”. Następnie poszkodowanego przewieziono do Szpitala Miejskiego w Rydułtowach, gdzie wydano drugą opinię lekarską o treści „uraz czaszki z pęknięciem jej pokrywy, złamanie przedramienia prawego, otwarte złamanie II-V k. śródstopia prawego”.

Przyczyną wypadku ciężkiego było uderzenie i dociśnięcie głowy, prawej ręki i prawej stopy poszkodowanego drzwiami tamy bezpieczeństwa do korpusu kabiny lokomotywy akumulatorowej typu Ldag-05M.

Przyczyna ta była następstwem niedozwolonego wychylenia się maszynisty poza obrys kabiny lokomotywy podczas jazdy oraz nieskutecznego zabezpieczenia drzwi tamy bezpieczeństwa przed samoczynnym zamknięciem się podczas przejazdu pociągu.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor OUG w Rybniku w dniu 10.06.2008 r. wydał decyzję, w której nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej ruchu kołowego w rejonie stacji materiałowej SM-2 zlokalizowanej w przekopie głównym (do przekopu pochyłego do poz. 1000) na poz. 1000 m, do czasu: 
   - usunięcia skutków awarii (wykolejonej lokomotywy akumulatorowej typu Ldag-05M oraz wozu średniego typu WSDŁ do przewozu materiałów długich), 
   - uzupełnienia regulaminu pracy posterunku ruchu stacji materiałowej SM-2, zlokalizowanej w przekopie głównym (do przekopu pochyłego do poziomu 1000) na poziomie 1000 m, o sposób skutecznego zabezpieczenia drzwi tam bezpieczeństwa o numerach TB 910B i TB 910A przed samoczynnym zamknięciem się podczas przejazdu pociągu, 
   - dokonania kontroli stanu technicznego torowiska oraz urządzeń przewozowych, 
   - doprowadzenia prawych drzwi tamy bezpieczeństwa TB 910B do stanu zgodnego z projektem, 
   - ponownego odbioru technicznego stacji materiałowej SM-2 przez komisję kopalnią wyznaczoną przez KRZG oraz uzyskania zezwolenia KRZG na jej eksploatację.
2. Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej eksploatacji lokomotywy akumulatorowej typu Ldag-05M o numerze kopalnianym 20D, do czasu przeprowadzenia badań jej stanu technicznego oraz ponownego odbioru przez komisję powołaną przez KRZG.
3. Ponownie zapoznać pracowników upoważnionych do obsługi lokomotyw dołowych z zasadami bezpieczeństwa przy ich obsłudze.
4.  Zapoznać pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego z przyczynami i okolicznościami przedmiotowego wypadku.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.