10 01 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                       

 Katowice, dnia 15 stycznia 2019 r

INFORMACJA Nr 1/2019/EW 

o wypadku zbiorowym (trzy wypadki lekkie) i odprężeniu spowodowanym wstrząsem górotworu o energii 2,7 x 10⁶J, który miał miejsce w dniu 10 stycznia 2019 r., w polu eksploatacyjnym RU-XXIII/6 oddziału G-24 w KGHM POLSKA MIEDŹ SA O/ZG „Rudna” w Polkowicach

 W dniu 10 stycznia 2019 r. o godzinie 4²⁰, w polu eksploatacyjnym RU-XXIII/6 oddziału G-24 KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. O/ZG „Rudna” w Polkowicach, wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 2,7 x 10⁶J, którego ognisko zlokalizowano w okolicy projektowanego skrzyżowania komory K-6 z pasem P-13.

Pole RU–XXIII/6 zlokalizowane jest w północno-wschodniej części obszaru górniczego Rudna, na poziomie 1170 m, między chodnikami W-262d÷W-260 od wiązki upadowych S-0÷S-6, do wiązki upadowych H-20÷H-27, w kierunku północno-zachodnim. Eksploatacja w polu prowadzona była frontem o długości około 260 m, w kierunku NW od wiązki upadowych S. W polu stosowany był systemem eksploatacji komorowo-filarowy z upodatnieniem złoża i dodatkową ochroną stropu R-UO oraz system eksploatacji komorowo-filarowy z ugięciem stropu J-UG-PS. W rejonie pola RU-XXIII/6 złoże, o średniej miąższości zbudowane jest z jasnoszarych piaskowców czerwonego spągowca i dolnocechsztyńskich łupków miedzionośnych i dolomitów. Złoże posiada rozciągłość NW-SE i zapada pod kątem około 2-4° w kierunku NE. Stropy wyrobisk górniczych prowadzone są po podzielności łupek dolomityczny, dolomit smugowany oraz po podzielności dolomit smugowany/dolomit wapnisty. Powyżej dolomitu smugowanego występuje dolomit wapnisty, którego miąższość wynosi do 10,0 m. Całkowita miąższość serii węglanowej w polu wynosi 18,7 m. Spąg wyrobisk stanowią jasnoszare piaskowce czerwonego spągowca. Są to piaskowce kwarcowe o spoiwie rzadziej ilasto- węglanowym, barwy jasnoszarej. Poniżej szarych piaskowców, występują białe piaskowce kwarcowe przechodzące w czerwone piaskowce o spoiwie ilastym. Całkowita miąższość tych piaskowców wynosi około 300 m. W obrębie pola nie stwierdzano występowania uskoków (brak deformacji nieciągłych).W obrębie warstw dolomitowych występują różnie zorientowane spękania pionowe i nachylone wypełnione anhydrytem, gipsem, kalcytem lub substancją ilastą. Dominują dwa główne kierunki spękań: NE-SW(300-310°) oraz NW-SE (20-30°).

Pole RU-XXIII/6 usytuowane jest w rejonie XXIII kopalni Rudna, zaliczonym do pierwszego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy trzeciej, a spągu do klasy drugiej. Średnia wytrzymałość na ściskanie wynosi: dla skał stropowych około 149,3 MPa, furty złożowej 83,3 MPa, a dla skał spągowych około 34,7 MPa. Wyrobiska pola zabezpieczone były obudową kotwową wklejaną na całej długości, o długości żerdzi 1,8 m w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m, wg ustaleń Projektu technicznego obudowy kotwowej dla pola RU-XXIII/6. Jako obudowę dodatkową stosowano drewniane stojaki i stosy podporowe oraz stojaki hydrauliczne typu Hydrotech. Dla robót eksploatacyjnych pola RU-XXIII/6 opracowany był projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji, zatwierdzony przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego. Rozcinka calizny prowadzona była wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości zgodnej z określoną furtą eksploatacyjną. Zasadnicze wymiary filarów w osiach pasów i komór wynosiły 14 m x 14 m, z minimalnym otwarciem przestrzeni roboczej 50 m. Dla wyrobisk i filarów wielkogabarytowych znajdujących się między zrobami pola RU-XXIII/2, a chodnikiem W-260a, konturujących lewe skrzydło pola, wyznaczono strefę szczególnego zagrożenia tąpaniami z limitem jednoczesnego zatrudnienia do 10 osób. W trakcie wykonywania robót rozcinkowych w zasadniczej części frontu nie obowiązywał rygor grupowego strzelania przodków.

W dniu 10 stycznia 2019 r. o godzinie 4²⁰, w polu eksploatacyjnym RU-XXIII/6, wystąpił samoistny wysokoenergetyczny wstrząs górotworu. W wyniku dynamicznego oddziaływania skutków wstrząsu wypadkom lekkim uległo trzech pracowników przebywających w wyrobiskach eksploatacyjnych pola RU-XXIII/6. Uruchomiono akcję ratowniczą i wezwano pogotowie z JRGH Sobin. Działań ratowniczych nie prowadzono po uzyskaniu informacji, że wszyscy racownicy samodzielnie opuścili zagrożony rejon.

Według opinii lekarza-ratownika poszkodowani, w wyniku oddziaływania odprężenia, doznali następujących obrażeń:

-       górnik strzałowy pod ziemią: uraz w okolicach obwodu biodrowego,

-       górnik strzałowy pod ziemią: uraz głowy, uraz kolana prawego,

-       operator SWS pod ziemią: uraz dłoni.

Pracownicy, po udzieleniu pierwszej pomocy lekarskiej, zostali przewiezieni na SOR w Lubinie, po czym tego samego dnia zostali wypisani do domu.

Po przeprowadzeniu oględzin wyrobisk w polu RU-XXIII/6 dniu 10.01.2019 r. na zm. I, stwierdzono skutki wstrząsu w postaci obsypania, wraz z lokalnymi urobieniami ociosów do 0,5 m w komorach od K-1 do K-5 na odcinku od pasa przycaliznowego do czół przodków.

Ponadto, w wyrobiskach pola eksploatacyjnego RU-XXIII/6 stwierdzono pozostawione maszyny: SWS nr zakładowy 13 w komorze K-1 z pasa P-12 oraz Land Rover nr zakładowy 515 w pasie P-11a między komorą K-3/K-4. W miejscu wypadku, w przodku komory K-1 z pasa
P-12a, pozostały otwory strzałowe załadowane materiałem wybuchowym zawiesinowym.

Na podstawie oceny skutków wstrząsu, zjawisko zakwalifikowano jako odprężenie. Przyczyną odprężenia był samoistny wstrząs górotworu o energii 2,7 x 10⁶J. Po przeprowadzonych oględzinach, w związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, którą wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej prowadzenia robót rozcinkowych frontu eksploatacyjnego pola RU-XXIII/6 oddziału G-24, do czasu:

1. Przeprowadzenia kontroli wyrobisk pola oraz ich obudowy i doprowadzenia ich stanu do zgodności z ustaleniami projektu technicznego,
2. Bezpiecznego przetransportowania samojezdnego wozu strzałowego typu SWW o numerze zakładowym 123 z komory K-1 z pasa P-12 do wyznaczonego miejsca,
3. Usunięcia skutków odprężenia oraz wyprowadzenia maszyn pozostawionych w polu, na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego,
4. Usunięcia zagrożenia od załadowanych środkami strzałowymi przodków w sposób ustalony przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego,
5. Dokonania przez Kopalniany Zespół ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów analizy i oceny sytuacji geologiczno-górniczej oraz profilaktyki zagrożenia tąpaniami w polu RU-XXIII/6 z uwzględnieniem zasięgu i charakteru skutków zaistniałego odprężenia i jego mechanizmu oraz ustalenia zasad i rygorów dla dalszego prowadzenia eksploatacji w tym rejonie.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.