11 05 2017
Wyższy Urząd Górniczy
Departament Górnictwa
Otworowego i Wiertnictwa
Katowice, dnia 24 maja 2017 r.
INFORMACJA Nr 24/2017/EW
o pożarze endogenicznym, zaistniałym w dniu 11.05.2017 r. o godzinie 943 w PGG Sp. z o.o. Oddział KWK ROW Ruch Rydułtowy, w rejonie likwidowanej ściany VII-E-E1 w pokładzie 703/1.
Pożar zaistniał w zrobach likwidowanej ściany VII-E-E1 w pokładzie 703/1, na poziomie 1200 m. Pokład 703/1 o miąższości 1,95-2,38 m i nachyleniu od 1 do 100 został zaliczony do: IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy „B” zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, I stopnia zagrożenia wodnego, III stopnia zagrożenia tąpaniami oraz II grupy samozapalności węgla. W stropie pokładu zalega łupek ilasty, zmiennie zapiaszczony, w spągu łupek piaszczysty przechodzący w łupek ilasty. Na wybiegu ściany przebiegał uskok o zrzucie do 1,9 m, który powodował pozostawienie węgla w zrobach.
Ściana wyposażona była w 4 sekcje obudowy zmechanizowanej typu Fazos 12/34 POz/BSN, 92 szt. Hydrotech 13/34 POz i 41 szt. Hydrotech-Piast 15/31 POz, kombajn typu KGE 710 FM i przenośnik zgrzebłowy typu Rybnik 750. Przewietrzana była sposobem na „U”, powietrze w ilości 1500 m3/min doprowadzane było chodnikiem 6a-E-E1, a odprowadzane chodnikiem 7-E-E1. W dniu 5.05.2017 r. ukończono przedział transportowy sekcji i rozpoczęto zabudowę urządzeń transportowych.
W dniu 9.05.2017 r. stwierdzono wzrost stężeń tlenku węgla do wartości 12 ppm, zarejestrowany o godzinie 1940 przez analizator tlenku węgla, zabudowany w chodniku 7a-E-E1, przed skrzyżowaniem z pochylnią równoległą 1200-E1. W wyniku wykonanych pomiarów ręcznych stwierdzono maksymalne stężenie tlenku węgla w zrobach, w rejonie sekcji 127 i 128, które wynosiło 200 ppm. W dniu 10.05. br. na zmianie I przeprowadzono kolejne pomiary, stwierdzając maksymalne stężenia tlenku węgla 220 ppm za sekcjami 124, 125, 126 i 127. Stężenie CH4 nie przekraczało 0,3%, a stężenie CO2 0,2%. Stężenie tlenku węgla na odcinku ściany od sekcji 116 do chodnika 6a-E-E1 nie przekraczało 6 ppm. W związku z powyższym rozpoczęto prace profilaktyczne do zwalczania zagrożenia pożarowego: obniżono ilość powietrza doprowadzanego do ściany z 1500 do 900 m3/min, rozpoczęto podawanie azotu za sekcje nr 1 i 110 oraz transportowano materiały do budowy tam izolacyjnych w chodnikach przyścianowych, tj. chodniku 6a-E-E1 i chodniku 7-E-E1. Pomiary składu atmosfery kopalnianej, przeprowadzone w dniu 10.05. br. na kolejnych zmianach za sekcjami obudowy o numerach od 124 do 127 wykazały wzrost stężeń CO do 400 ppm. Równocześnie ze zrobów pobrano próby powietrza, które zostały poddane analizie szczegółową metodą chromatograficzną.
W celu szczegółowej analizy zagrożenia pożarowego w rejonie, w dniu 11.05.2017 r., zwołano posiedzenie Kopalnianego Zespołu ds. Zwalczania Zagrożenia Pożarowego w składzie poszerzonym o specjalistów. Zespół zalecił wyizolować rejon ściany VII-E-E1 od czynnych wyrobisk tamami izolacyjnymi murowanymi konstrukcji zwykłej, z zamkniętymi przepustami przeciwwybuchowymi.
W związku z tym, że wskaźnik Grahama obliczony z powietrza pobranego ze zrobów ściany wyniósł 0,0659, w dniu 11.05.2017 r. o godzinie 943, kierownik ruchu zakładu górniczego (KRZG) rozpoczął akcję ratowniczą pożarową. Analizator tlenku węgla, zabudowany w chodniku 7a-E-E1 w pokładzie 703/1, przed skrzyżowaniem z pochylnią równoległą 1200- E1, w tym czasie rejestrował stężenia 19-24 ppm. Pozostałe czujniki ceometrii automatycznej, zabudowane w tym rejonie, wskazywały stężenia CO mniejsze niż 24 ppm.
W dniu 11.05.2017 r. o godzinie 959 KRZG poinformował Dyrektora OUG w Rybniku o rozpoczęciu akcji ratowniczej pożarowej.
W ramach akcji, którą prowadzono w oparciu o ustalenia Kopalnianego Zespołu…, wyznaczono strefę zagrożenia (w strefie nie było pracowników), przystąpiono do gaszenia pożaru poprzez inertyzację azotem oraz do budowy 2 tam izolacyjnych murowych w chodniku 6a-E-E1 i chodniku 7-E-E1 (K-1 i K-2), celem wyłączenia rejonu ściany z sieci wentylacyjnej. Zabudowano dwie linie chromatograficzne dla zdalnego pomiaru składu atmosfery zza budowanych tam K-1 i K-2. Rejon wyizolowano w dniu 11.05.2017 r. o godzinie 1811. Po 12 godzinnym okresie wyczekiwania, w otamowanym rejonie ściany skład atmosfery kopalnianej utrzymywał się w trójkącie wybuchowości. W związku z tym wydłużono okres wyczekiwania.
W dniu 12.05.2017 r. o godzinie 1055 nastąpił nagły wzrost stężeń gazów, rejestrowany przez czujniki, spowodowany zaistniałym zjawiskiem gazodynamicznym w otamowanej przestrzeni. W wyniku tego zjawiska uszkodzeniu uległy tamy K-1 i K-2. Zwołano kolejne posiedzenie Kopalnianego Zespołu… w składzie poszerzonym o specjalistów. Kierownik akcji ratowniczej (KAR) w oparciu o ustalenia tego zespołu podjął decyzję o budowie przeciwwybuchowych tam izolacyjnych (korków) w chodniku 6a-E-E1, w miejscu uszkodzonej tamy K-1 i w chodniku 7a-E-E1, w miejscu lokalizacji wewnątrz rejonowej tamy bezpieczeństwa. Rejon ponownie wyizolowano w dniu 14.05. br. o godzinie 1457.
W dniu 15.05. br. o godzinie 1600 po zakończeniu 24 godzinnego czasu wyczekiwania, KAR skierował zastęp ratowniczy do kontroli korków K-1 i K-2. Kontrola wykazała max. stężenie CO około 300 ppm w szczelinach w ociosach i stropie przed korkiem K-2. W kolejnych dniach realizowano zalecenia Kopalnianego Zespołu…, którego posiedzenie odbyło się 15.05.2017r ., tj.:
- uszczelniono ociosy wokół korków K-1, K-2 oraz tamy izolacyjnej w chodniku 6-E-E1,
- otorkretowano pochylnię równoległą 1200-E1 pomiędzy chodnikami 6a-E-E1 i 6-E-E1 od strzałki do spągu po stronie północnej,
- wykonano przeciwwybuchową tamę izolacyjną w chodniku 6-E-E1,
- wykonano komory kompensacyjne w chodnikach 6a-E-E1 i 7a-E-E1,
- inertyzowano atmosferę w otamowanej przestrzeni azotem i CO2,
- prowadzono pomiary atmosfery kopalnianej za korkami K-1 i K-2 za pomocą chromatografu.
W wyniku tych działań ograniczono emisję CO do poziomu, który nie powodował przekroczeń dopuszczalnych stężeń i w dniu 18.05.2017 r., o godzinie 1510 KAR zakończył akcję ratowniczą.
Akcję prowadzoną od dnia 11.05.2017 r ., z udziałem zastępów ratowniczych kopalni ROW oraz jednostki ratownictwa górniczego, nadzorował Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku.
Prawdopodobną przyczyną pożaru było zapalenie się węgla w zrobach ściany, w sąsiedztwie strefy uskokowej.
Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.