11.09.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 18.09.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 62/2008/EW

w sprawie tąpnięcia, w wyniku wstrząsu górotworu o energii 8 x 10⁵J, zaistniałego w dniu 11.09.2008 r. ok. godziny 12⁴⁸ w KHW S.A. KWK „Mysłowice-Wesoła” Ruch „Mysłowice” w Mysłowicach, w rejonie upadowej 9d w pokładzie 510 warstwa 3 przystropowa, na poziomie 500 m.

Wstrząs górotworu o energii 8 x 10⁵J zlokalizowany został po stronie północno - zachodniej od upadowej 9d, drążonej w 3 przystropowej warstwie pokładu 510. Pokład 510 w trzeciej warstwie o grubości do 4,0 m i nachyleniu do 9,3^o zaliczony został do I stopnia zagrożenia tąpaniami, II kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. W stropie pokładu zalega przewarstwiony kompleks łupków ilastych i węgla pokładu 501 o łącznej grubości ok. 12,5 m, nad którym występuje ok. 24,0 m warstwa piaskowca, natomiast w spągu pokładu zalega ok. 2,0 m warstwa łupku ilastego. Nad pokładem 510, w odległościach pionowych odpowiednio 32 m i ok. 173 m, dokonana eksploatacja w pokładach 418 i 405 wytworzyła krawędzie eksploatacyjne, z których krawędź pokładu 418 przebiegała skośnie do kierunku drążenia upadowej 9d, w odległości poziomej ok. 11 m od czoła przodka. Upadową 9d o wysokości 3,5 m drążono w przystropowej warstwie pokładu 510, nad zrobami dwóch warstw wybranych z podsadzką hydrauliczną, z których wytworzona krawędź eksploatacyjna drugiej (środkowej) warstwy przebiegała równolegle do kierunku drążenia.

Upadową 9d drążono przy pomocy kombajnu chodnikowego typu AM-50z-W, w odrzwiach obudowy typu ŁP9/V25/A i ŁP11/V29/4/A, w rozstawie do 1,0 m, stabilizowanej rozporami dwustronnego działania typu TR V25/V29, z zastosowaniem opinki z siatki zgrzewanej łańcuchowej typu Dumat, jako wyrobisko przyścianowe dla projektowanej ściany 632. Wyrobisko przewietrzane było wentylacją ssącą lutniociągiem o średnicy 1000 mm typu SPIRO, z zastosowaniem wentylatora typu WLE 1005B. W upadowej 9d zabudowane były dwa przenośniki zgrzebłowe i dwa taśmowe do odstawy urobku oraz trasa spalinowej kolejki podwieszanej. Do dnia 11.09.2008 r. wydrążono 431 m upadowej 9d, a do planowanego zakresu pozostało około 164 m.

W dniu 11.09.2008 r. około godziny 12⁰⁰ w upadowej 9d zakończono drążenie przodka, a załoga zatrudniona w wyrobisku udała się w kierunku szybu wyjazdowego. Około godziny 12⁴⁸ wystąpił wstrząs górotworu o energii 8 x 10⁵J, zlokalizowany około 45 m na północny zachód od przodka. Wstrząs spowodował tąpnięcie ze skutkami, w postaci zsuwów elementów obudowy dochodzących do 1,0 m, zniszczenia opinki stropu i ociosów oraz wyrzucenia węgla i rumoszu skalnego do wyrobiska, powodując zmniejszenie gabarytów do szerokości ok. 1,0 m i wysokości ok. 1,0 m. Skutkami tąpnięcia objęty został odcinek wyrobiska na długości około 68 m od czoła przodka.

Tąpnięcie nie zostało niezwłocznie zgłoszone do Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach, który otrzymał pisemną informację jedynie o zaistniałym wstrząsie bez żadnych skutków. Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego powiadomił Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach o tąpnięciu w dniu 15.09.2008 r. o godzinie 7⁰³, w oparciu o wyniki wizji lokalnej przeprowadzonej przez zespół pracowników kopalni w dniu 14.09.2008 r. na zmianie popołudniowej.

Przyczyną tąpnięcia był wstrząs górotworu o energii 8 x 10⁵J, zaistniały wskutek rozładowania energii skumulowanej w górotworze.

W związku z zaistniałym tąpnięciem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej:
   A. Dalszego prowadzenia robót górniczych w rejonie zaistniałego tąpnięcia, w upadowej 9d w pokładzie 510 warstwa 3 przystropowa na poziomie 500 m, do czasu uzyskania opinii kopalnianego zespołu ds. tąpań, w składzie poszerzonym o specjalistów, w aspekcie możliwości dalszego bezpiecznego prowadzenia prac, która uwzględni w szczególności:
   - zasady prognozowania i monitorowania stanu zagrożeń: tąpaniami oraz wentylacyjno – metanowo – pożarowych, uwzględniających wprowadzenie rygorów obowiązujących w III stopniu zagrożenia tąpaniami,
   - zakres i sposób prowadzenia, adekwatnych do stanu zagrożeń, działań profilaktycznych,
   - organizację, nadzór i kontrolę prowadzonych robót.
   B. Dalszego drążenia upadowej 9d w pokładzie 510 warstwa 3 przystropowa na poziomie 500 m, do czasu uzyskania:
   - pozytywnej opinii Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem
   w Podziemnych Zakładach Górniczych, w aspekcie możliwości, a następnie ewentualnego zakresu i warunków zapewniających bezpieczne kontynuowanie drążenia przedmiotowego wyrobiska,
   - decyzji Dyrektora OUG w Katowicach o zaliczeniu pokładu 510 w partii Zachodniej do III stopnia zagrożenia tąpaniami,
   - zezwolenia Dyrektora OUG w Katowicach na ponowne wznowienie robót górniczych, o których mowa w punkcie 1.B decyzji.
2. Do czasu zrealizowania pkt 1.A decyzji, podjąć działania organizacyjno – techniczne w zakresie:
   - skutecznego zabezpieczenia dostępu do rejonu upadowej 9d w pokładzie 510 w partii Zachodniej na poziomie 500 m,
   - ustalenia zasad ciągłego monitorowania i analizowania stanu zagrożeń: tąpaniami oraz wentylacyjno-metanowo-pożarowych w zagrożonym rejonie.
3. W przypadku uzyskania pozytywnej opinii, o której mowa w pkt. 1.A prowadzić usuwanie skutków tąpnięcia w oparciu o technologię, zatwierdzoną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, uwzględniając opinię Kopalnianego Zespołu ds. Tąpań, w składzie poszerzonym o specjalistów.
4. Z okolicznościami zaistniałego tąpnięcia i podjętymi działaniami zapobiegawczymi, zapoznać zainteresowanych pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Katowicach.