11.10.2011

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 3.11.2011 r.

I N F O R M A C J A Nr 56/2011/EW

w sprawie zatrzymania ruchu wentylatora głównego w stacji wentylatorów typu WPK-5,0 przy szybie „V” zaistniałego w dniu 10 października 2011 r. o godzinie 4⁴⁸ w Kompanii Węglowej S.A. - Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego „Knurów-Szczygłowice” Ruch Knurów w Knurowie.

Stację wentylatorów głównych typu WPK-5,0 przy szybie „V” wyposażono w dwa wentylatory główne typu WPK-5.0, każdy napędzany silnikiem synchronicznym o mocy 2600/1200 kW i napięciu 6 kV. Urządzenia stacji wentylatorów głównych zasilano w energię elektryczną z jednosystemowej, dwusekcyjnej rozdzielni 6 kV RPZ-5 (RSW-4) posiadającej dwa niezależne zasilania w energię elektryczną. Wzbudzenie silników napędowych zrealizowano z odrębnych przetwornic tyrystorowych na napięcie 500 V prądu przemiennego zasilanych z wzajemnie się rezerwujących transformatorów na potrzeby własne typu T3Psf 400/6 nr I i/lub nr II zabudowanych w wydzielonych komorach transformatorowych. Transformatory na potrzeby własne zasilano z pól rozdzielczych odpowiednio nr 5 i 11 rozdzielni 6 kV RPZ-5 wyposażonych w zespoły zabezpieczeń cyfrowych typu MiCOM P241. Komory transformatorowe wyposażono w dwuskrzydłowe, metalowe drzwi, zamykane na klucz, posiadające w dolnej części żaluzjowe wloty wentylacyjne o: szerokości 78,5 cm., wysokości 67,0 cm. i odległości pomiędzy żebrami żaluzji około 5 cm. Zakład górniczy, pismem z dnia 29. 09. 2011 r. o znaku DT/TM-K/ME-K/186/2011, powiadomił Dyrektora UGBKUE o planowanym remoncie silnika napędowego wentylatora głównego nr I w terminie od 3 do 31.10.2011 r. oraz o posiadaniu „Zasad bezpiecznego prowadzenia ruchu zakładu górniczego w zakresie przewietrzania podsieci szybu ,,V” w czasie wyłączenia z ruchu wentylatora nr I typu WPK-5,0 zabudowanego w stacji wentylatorów głównych przy szybie ,,V”, zatwierdzonych przez krzg. Zapoznanie odpowiednich osób z ww. zasadami przeprowadzono w dniu 4. 10. 2011 r. tj. w dniu rozpoczęcia remontu silnika wentylatora.
W dniu 9 października 2011 r. na zmianie C:

w stacji wentylatorów głównych typu WPK-5,0 przy szybie „V” prowadzono ruch wentylatora głównego nr II,
potrzeby własne stacji wentylatorów głównych zasilano z transformatora nr II,
transformator nr I był na biegu jałowym (pod napięciem),
obsługę urządzeń stacji wentylatorów głównych przy szybie ,,V” pełnił pracownik oddzia-łu szybowego,
obsługę urządzeń rozdzielni 6 kV RPZ-5 i urządzeń elektrycznych w rejonie szybu „V” pełnił dyżurny elektromonter oddziału elektrycznego powierzchni,
nadzór nad ruchem urządzeń elektrycznych pełnił dozorca urządzeń elektrycznych na powierzchni oraz nadsztygar urządzeń elektrycznych.

W dniu 10.10.2011 r. o godzinie 4⁴⁸ w stacji wentylatorów przy szybie „V” nastąpiło zatrzymanie ruchu wentylatora głównego nr II trwające do godziny 5³⁰. Elektromonter dyżurny usłyszał sygnalizację akustyczną zakłócenia w pracy urządzeń rozdzielni i natychmiast podjął działania dla rozpoznania rodzaju, przyczyny i skutków tego zakłócenia. W wyniku przeprowadzonych działań ustalił, że:

nastąpiło wyłączenie wyłącznika mocy w polu rozdzielczym nr 11 rozdzielni 6 kV RPZ-5 zasilającym transformator 6000 V/500 V nr II na potrzeby własne stacji, zainicjowane przez człon ziemnozwarciowy zespołu zabezpieczeń cyfrowych typu MiCOM P241,
wystąpił brak wzbudzenia silnika synchronicznego napędzającego wentylator główny i zatrzymanie jego ruchu,
w komorze transformatora 6000 V/500 V na potrzeby własne stacji występował swąd spa-lenizny oraz oznaki zadymienia.

Elektromonter dyżurny powiadomił o zaistniałej sytuacji dozorcę urządzeń elektrycznych, a następnie przystąpił do realizacji poleconych czynności:

zabezpieczenia przed przypadkowym pojawieniem się napięcia 6000 V i 500 V w komorze transformatora nr II,
zasilenia potrzeb własnych stacji wentylatorów z transformatora nr I - zrealizowane o godzinie 5²⁰,
przywrócenia ruchu wentylatora głównego - zrealizowane o godzinie 5³⁰.

Bezpośrednio po załączeniu do ruchu wentylatora głównego w rejon stacji przybył dozorca urządzeń elektrycznych i wspólnie z elektromonterem dyżurnym dokonali oględzin komory i transformatora potrzeb własnych nr II stwierdzając:

okopcenie jednej kolumny transformatora,
leżącego nieopodal martwego gryzonia ze śladami opaleń.

Pismem z dnia 12 października 2011 r., o znaku DT/TM-K/ME-K/192/2011, kierownik ruchu zakładu KW S.A. KWK „Knurów - Szczygłowice” powiadomił Dyrektora UGBKUE o wymianie uszkodzonego transformatora.

W związku z przerwą w ruchu wentylatora głównego (trwającą dłużej niż 20 minut), o godzinie 5⁰⁸ dyspozytor ruchu rozpoczął wyprowadzanie 67 osób załogi w kierunku szybu wdechowego „Paweł”. Załogę wyprowadzano bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. O godzinie 5³⁰, po przywróceniu ruchu wentylatora głównego nr II, dyspozytor ruchu wstrzymał wyprowadzanie załogi, a następnie skierował na uprzednie stanowiska pracy.

Zatrzymanie ruchu wentylatora głównego nr II przy szybie ,,V” spowodowało przekroczenie dopuszczalnej wartości stężenia metanu do wartości 1,8 % (nastawa 1,5 %) w chodniku I w pokładzie 408/1 z C6E-W.
W związku z zaistniałym zdarzeniem nie zgłoszono zaistnienia wypadku.

Przyczyną zatrzymania ruchu wentylatora głównego nr II w stacji było wyłączenie wyłącznika mocy w polu rozdzielczym nr 11 rozdzielni 6 kV RPZ-5, zasilającym transformator na potrzeby własne 6/0,5 kV zainicjowane przez zabezpieczenie ziemno-zwarciowe na skutek doziemienia na kolumnie fazy L-2 po stronie górnego napięcia transformatora, spowodowanego przez przemieszczającego się gryzonia (szczura).

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych nie wydał decyzji.

Informację opracowano na podstawie danych z UGBKUE w Katowicach.