11.12.2012
Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
Katowice, dnia 18.12.2012 r.
I N F O R M A C J A Nr 74/2012/EW
o zdarzeniu, które początkowo określono jako wyrzut gazów i skał, a następnie jako zwiększony zabiór calizny zaistniały w dniu 11.12.2012 r., o godz. 1355 w Kopalni Soli „Kłodawa” S.A., na poz. 690 m, w rejonie szybika ślepego „Północnego”.
Zdarzenie zaistniało w przekopie transportowym PT-690 o długości 35 mb będącym w trakcie drążenia. Roboty były ujęte w dodatku nr 10 do planu ruchu – część szczegółowa na lata 2011 ÷ 2013, zatwierdzonego decyzją Dyrektora OUG w Poznaniu z dnia 22 października 2012 r., l.dz. 010/0234/0011/ 12/07151/SJ.
Drążenie przekopu transportowego prowadzone było na podstawie projektu technicznego wyrobiska górniczego, zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego. W projekcie tym wprowadzono rygory wykonywania robót, jak dla II kategorii zagrożenia metano-wego i III kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał.
W dniu 11.12.2012 r. na I-szej zmianie roboczej odwiercono otwory strzałowe, załadowano przodek, który odpalono o godz. 1355, metodą centralnego strzelania.
Na drugiej zmianie roboczej brygada przodkowa miała kontynuować strzelanie przodka. W trakcie kontroli stanu przodka w lewej, przystropowej części stwierdzono niezamierzony zwiększony wyłom na długości ok. 1,5 m. Przed przystąpieniem do wiercenia otworów strza-łowych, brygada wykonała prognozę bieżącą zagrożenia wyrzutami gazów i skał. Po odwier-ceniu otworów badawczych o długości 3,0 m, w jednym z nich stwierdzono występowanie siarkowodoru o stężeniu 40 ppm, nie stwierdzono ciśnienia, a pomiary składu atmosfery w przekroju wyrobiska nie wykazały obecności gazów szkodliwych. Sztygar zmianowy powiadomiony o zaistniałym fakcie i o godz. 1740 wstrzymał wykonywanie prac oraz wycofał załogę z wyrobiska oraz powiadomił dyspozytora.
O godzinie 2050 sztygar zmianowy ponownie przeprowadził pomiar gazów w otworze badawczym prognozy bieżącej i stwierdził 3 ppm siarkowodoru.
W związku z zaistniałym zagrożeniem gazowym KRZG zatrzymał prowadzenie robót w przekopie PT-690 i polecił służbie wentylacyjnej przeprowadzenie pomiarów i badań w celu dokładnej kwalifikacji zaistniałego zjawiska – wpis w książce zatrzymania robót K.S. „Kłodawa”.
W dniu następnym, tj. 12.12.2012 r. na I zmianie roboczej wykonano prognozę lokalną w przodku przekopu PT-690. W otworach badawczych prognozy lokalnej o długości 4,0 m nie stwierdzono obecności gazów. Pobrano próby pipetowe powietrza oraz próby soli dla określenia gazonośności.
W związku z zaistniałym zdarzeniem KRZG w dniu 12.12.2012 r. przesłał do OUG w Poznaniu informację o wyrzucie skał w przekopie transportowym PT-690.
W dniu 13.12.2012 r. Okręgowy Urząd Górniczy w Poznaniu przeprowadził wizję lokalną w przekopie transportowym PT 690. W trakcie wizji stwierdzono, że w strefie odcinka wyrobiska, objętego ostatnim zabiorem o głębokości 2,0 m, występuje zmiana jakości górotworu solnego. Sól kamienna kontaktuje się tu z solą magnezowo-potasową, o słabej zwięzłości. Zaburzenie to obejmuje odcinek przyspągowy o długości ok. 3,5 m, w części stropowej zawężający się do 1,5 m. Sól występująca w zaburzonym odcinku posiada bardzo niską wytrzymałość. Ukośnie na powierzchni lewego ociosu zaobserwowano warstwowe wtrącenie soli czerwonej o szerokości ok. 0,1 m i długości 1,8 m.
Na prawym ociosie zaburzenie obejmuje odcinek ok. 2,0 m przy spągu oraz 1,1 m w części stropowej. W tym miejscu nie stwierdzono pogłębienia konturu wyrobiska. Oględziny konturu wyrobiska w rejonie występującego zaburzenia geologicznego nie wykazały form typowych zjawisk wyrzutowych, takich jak stożki wyrzutowe, kominy, nieregularne, ostrokrawędziowe załamania powierzchni wyłomu. Stwierdzono, że w miejscu zdarzenia wyłom posiadał kształt regularny, bez ostrych krawędzi, świadczący, że urabiana skała nie była poddana dynamicznemu przemieszczeniu w kierunku od przodka. Urobiona skała zalegała swobodnie w strefie przyczołowej wyrobiska. Podczas wizji przodka dokonano kontrolnego pomiaru atmosfery kopalnianej w strefie czoła przodka przy użyciu przyrządu pomiarowego f-my Dräger X-am 5600 – zagrożeń nie stwierdzono (O2=20,9%, pozostałe gazy CO , NO2, CO2, CH4 nie zostały stwierdzone).
W trakcie dochodzenia przyczyn zdarzenia zapoznano się z wynikami analiz laboratoryjnych powietrza pobranego w przodku PT-690. W pobranych 3-ch próbach atmosfery siarkowodoru nie stwierdzono, jedna z prób (nr 4751) wykazała 0,00008 % dwutlenku azotu. Natomiast pomiar gazonośności pobranej próbki soli dały wynik 18 ml/kg.
W dniu 13.12.2012 r. KRZG powołał zespół opiniodawczy w sprawie rozpoznawania i zwalczania zagrożeń występujących w zakładzie górniczym. W protokole z posiedzenia ww. zespołu stwierdzono, że zjawisko w chodniku PT-690 na poziomie 690 z dnia 11.12.2012 r., nie było wyrzutem gazów i skał, a jedynie zwiększonym zabiorem przodka ze względu na budowę geologiczną złoża.
Biorąc pod uwagę ustalenia wizji lokalnej, wyniki badań laboratoryjnych oraz ustalenia Zespołu opiniodawczego w sprawie rozpoznawania i zwalczania zagrożeń występujących w zakładzie górniczym KS Kłodawa, z dnia 13.12.2012 r., Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu uznał zaistniałe zdarzenie jako zwiększony zabiór calizny a nie zjawisko wyrzutowe.
Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Poznaniu.