12 02 2018

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                        

  Katowice, dnia 19 lutego 2018 r.

INFORMACJA Nr 7/2018/EW

o niebezpiecznym zdarzeniu – utrata stateczności skarpy, zaistniałym w dniu 12.02.2018 r. w Kopalni Odkrywkowej Iłów „Wola Rzędzińska” w Woli Rzędzińskiej , należącej do Leier Polska S.A.

Kopalnia Odkrywkowa Iłów „Wola Rzędzińska” eksploatuje złoże surowca ilastego ceramiki budowlanej (iłów krakowieckich) metodą odkrywkową, systemem zabierkowym, warstwami o miąższości do 3 m w wyrobisku wgłębnym, na podstawie planu ruchu,  zatwierdzonego na okres  od 01.05.2014 r. – 30.04.2020 r.

Urabianie złoża następuje koparkami jednonaczyniowymi z osprzętem podsiębiernym. Załadunek urobku odbywa się bezpośrednio na samochody odstawiające go na składowisko poza zakładem górniczym. Część wyrobiska w którym wystąpiło zdarzenie , zaliczona została do II stopnia zagrożenia osuwiskowego.

Zdarzenie miało miejsce w południowo-zachodniej części obszaru i terenu górniczego „Wola Rzędzińska I” w górnej części południowej skarpy stałej wyrobiska. 

Przemieszczeniu uległy masy ziemne ulokowane na dawnym zwałowisku nadkładu oraz warstwy nadkładu nadbudowane wałem ochronnym, osłaniającym wyrobisko przed napływem wód powodziowych od strony rowu melioracyjnego „Jesionna”. Rów ten przebiega w terenie górniczym „Wola Rzędzińska I”, lecz poza południową granicą obszaru górniczego „Wola Rzędzińska I” i granicą zakładu górniczego w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobiska na terenie należącym do przedsiębiorcy.  

Powstałe osuwisko posiada kształt owalu o wymiarach ok. 49,8 m na 12,8 m . Obniżenie terenu wyniosło ok. 2 m. 

W wyniku osunięcia, nastąpiło częściowe wypiętrzenie stropu iłów skarpy złożowej. Przemieszczone masy nie osiągnęły dna wyrobiska (zatrzymały się na rzędnej + 229 m n.p.m.).  Na powierzchni skarpy nie powstał jęzor osuwiskowy.  W obrębie osuwiska nie były widoczne wysięki i wypływy wody od strony rowu melioracyjnego.
Dno rowu melioracyjnego „Jesionna”  przed wystąpieniem osuwiska, zostało w czerwcu 2016 r. uszczelnione zagęszczonym iłem na którym ułożono koryta betonowe na długości 300 m. Dodatkowo rów został zabezpieczony szczelną ścianką Larsena na długości 120 m, przed infiltracją przepływającej w nim wody do wyrobiska górniczego. Osuwisko nie spowodowało uszkodzenia koryta betonowego rowu jak również nie zakłóciło odprowadzenia wód opadowych.

Górnicze roboty eksploatacyjne  prowadzono w dniu 12.02.2018 r. do godziny 9³⁰ , na poziomie +225 m n. p. m. w odległości około 40 m w kierunku północno-zachodnim od podstawy wypiętrzenia powstałego w wyniku osuwiska. 

W bezpośrednim rejonie osuwiska nie prowadzono żadnych prac. W pobliżu nie przebiegają drogi technologiczne, ani ciągi ruchu pieszego. Miejsce osuwiska zabezpieczono przez wygrodzenie z podwójnych odcinków taśmy ostrzegawczej i tablic.

Warunki stateczności skarp i zboczy były określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie opinii służby geologicznej. Nie stwierdzono przekroczenia ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego parametrów.

Na obecnym stanie rozpoznania sprawy przyjęto , że prawdopodobną przyczyną wystąpienia osuwiska mogło być upłynnienie wkładki piasku pylastego zalegającej w iłach pod nasypem wału ochronnego od rowu melioracyjnego i przemieszczenie  jej w wyniku ciśnienia warstw nadległych pod stok skarpy południowej wyrobiska, powodujące jej wypiętrzenie .

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie wydał decyzje :

1.wstrzymującą ruch zakładu górniczego Kopalnia Odkrywkowa Iłów „Wola Rzędzińska” w zakresie prowadzenia górniczych robót eksploatacyjnych w części południowej i południowo-zachodniej wyrobiska, położonej w pobliżu rejonu wystąpienia osuwiska na stoku skarpy ograniczającej wyrobisko od strony południowej  do czasu:

• rozpoznania i oceny przyczyn wystąpienia zagrożenia osuwiskowego na południowej skarpie wyrobiska  przy południowo-zachodniej granicy obszaru górniczego „Wola Rzędzińska I”,
• opracowania i wdrożenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego warunków zapewniających bezpieczne wznowienie i kontynuowanie robót eksploatacyjnych w sąsiedztwie objętej zagrożeniem osuwiskowym południowej skarpy wyrobiska.

2.nakazującą:

• dokonanie ponownej analizy warunków stateczności oraz parametrów skarp i zboczy przez służbę geologiczną zakładu górniczego,
• określenie warunków stateczności oraz parametrów skarp i zboczy przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie analizy,
• ustalenie przez KRZG dla służby geologicznej zakładu górniczego częstotliwości kontroli robót górniczych i wiertniczych wykonywanych na potrzeby zakładu górniczego oraz częstotliwości kontroli i badania jakości złoża,
• przeprowadzenie analizy konieczności rozbudowy sieci punktów obserwacyjnych i objęcia pomiarami geodezyjnymi południowej części obszaru górniczego „Wola Rzędzińska I” w celu obserwacji ruchu mas ziemnych budujących wał ochronny dla rowu melioracyjnego „Jesionna”.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Krakowie.