12 04 2018

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                      

 Katowice, dnia 18 kwietnia 2018 r.

INFORMACJA Nr 25/2018/EW

o niebezpiecznym zdarzeniu, związanym z wykonywaniem robót strzałowych – rozrzucie odłamków skalnych poza strefę rozrzutu, do którego doszło w dniu 12 kwietnia 2018 r., o godzinie 10⁰⁵ w zakładzie górniczym Kopalnia Granodiorytu „Łażany II”, należącym do Przedsiębiorstwa Handlu, Usług i Produkcji Różnej „LAPIS” Sp. z o.o., ul. Wrocławska 41, 58-130 Żarów.

Do niebezpiecznego zdarzenia, rozrzutu odłamków skalnych poza strefę rozrzutu, doszło podczas prowadzenia robót strzałowych metodą długich otworów strzałowych pionowych lub odchylonych od pionu nie więcej niż 20° na poziomie +180/+170 m, w środkowo-wschodniej części wyrobiska wgłębnego. Roboty strzałowe prowadzono na warunkach ustalonych przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego. W wyniku zdarzenia nikt nie został poszkodowany.

Zakład górniczy Kopalnia Granodiorytu „Łażany II” położony jest w odległości ok. 0,5 km na północ od miejscowości Łażany, w gminie Żarów, w powiecie świdnickim, w województwie dolnośląskim.

W zasięgu ustalonej przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego strefy rozrzutu odłamków skalnych wynoszącej R_r = 165 m, nie znajdują się zabudowania mieszkalne lub gospodarcze należące do osób bądź podmiotów postronnych. W strefie rozrzutu znajdują się natomiast położone we wschodniej części terenu górniczego pomieszczenia biurowe i zaplecza techniczno-socjalnego przedsiębiorcy. Również we wschodniej części terenu górniczego, ale poza ustaloną strefą rozrzutu odłamków skalnych przebiega droga powiatowa nr 3396D, stanowiąca łącznik do drogi krajowej nr 5 z miejscowości Żarów.

Roboty strzałowe w ZG wykonywane były przez podmiot zewnętrzny Austin Powder Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Łukaszowie, na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą w 2012 r. Nadzór nad wykonywaniem robót strzałowych metodą długich otworów w dniu 12 kwietnia 2018 r. sprawował Kierownik odstrzału, pracownik Austin Powder, posiadający kwalifikacje osoby wyższego dozoru ruchu specjalności technicznej górniczej w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny lub wydobywających kopaliny z użyciem środków strzałowych. Strzelania te prowadzone były na podstawie „Dokumentacji strzałowej strzelania metodą długich otworów strzałowych pionowych i odchylonych od pionu nie więcej niż o 20°” (obowiązującej od listopada 2017 r.), opracowanej przez kierownika działu techniki strzałowej i zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Przedmiotowa dokumentacja ustalała parametry robót strzałowych zgodnie z wytycznymi rzeczoznawcy ds. ruchu zakładu górniczego Instytutu Górnictwa Odkrywkowego „Poltegor-Instytut” z Wrocławia, pt. Badania zasięgu oddziaływań od robót strzałowych i wyznaczenie bezpiecznych wielkości ładunków MW w Kopalni Granodiorytu „Łażany II” nr arch. 6538/IGO z listopada 2012 r. We wrześniu 2017 r., ze względu na otwarcie nowego poziomu eksploatacyjnego +180 m, ww. rzeczoznawca opracował również dokument „Wyznaczenie dopuszczalnych wielkości ładunków materiałów wybuchowych i określenie zasięgów oddziaływań od robót strzałowych w Kopalni Granodiorytu „Łażany II”, nr arch. 7125/IGO.

W zasięgu strefy oddziaływania od robót strzałowych ustalonych przez rzeczoznawcę nie znajdowały się zabudowania mieszkalne ani gospodarcze nie należące do przedsiębiorcy.

W dniu 12 kwietnia 2018 r. o godz. 10⁰⁵ wykonano roboty strzałowe metodą długich otworów na poziomie +180/+170 m, w środkowo-wschodniej części wyrobiska, w wyniku których nastąpił zwiększony rozrzut odłamków skalnych, maksymalnie o 61 m poza ustaloną w obowiązującym planie ruchu strefę rozrzutu odłamków skalnych (165 m). Maksymalna odległość na jaką poleciały odłamki skalne wynosiła ok. 330 m od miejsca odstrzału. Odpalono 3431 kg materiału wybuchowego w 47. otworach o długości od 10,5 do 11,3 m (przy dopuszczalnym ładunku całkowitym materiału wybuchowego 4000 kg), rozmieszczonych w trzech do pięciu rzędów o zabiorze 2,9 m, w siatce 3,5 m x 3,0 m [odległość w rzędzie x odległość między rzędami]. Otwory zostały odwiercone w dniach 6, 9 i 10 kwietnia 2018 r. W otworach o średnicy 89 mm zastosowano ładunek ciągły emulsyjnego materiału wybuchowego skalnego luzem Hydromite 70. Maksymalny ładunek na stopień opóźnienia wyniósł 73 kg (przy dopuszczalnym 75 kg), a rzeczywisty ładunek jednostkowy 0,72 kgMW/m³ (przy dopuszczalnym 0,75 kgMW/m³). Ładunki odpalono systemem nieelektrycznym.

W wyniku zdarzenia nikt nie został poszkodowany, stwierdzono natomiast szkody materialne na parkingu znajdującym się w granicach strefy rozrzutu odłamków skalnych oraz na poboczu drogi znajdującej się poza strefą rozrzutu. Uszkodzone zostały karoserie aut pracowników przedsiębiorcy oraz firmy wykonującej robotę strzałową. Odłamki posiadały wagę od ok. 0,2 kg do ok. 25 kg.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wydał decyzję nakazującą przedsiębiorcy wstrzymać wykonywanie robót strzałowych w ZG, w części dotyczącej poziomu +180/170 m, znajdującej się w części wschodniej wyrobiska wgłębnego do czasu:

1. Przeprowadzenia inwentaryzacji mierniczej: odstrzelonego przodka oraz miejsc upadku zlokalizowanych w trakcie wizji brył skalnych – na polu ornym znajdującym się na północ i północny wschód od granicy zakładu górniczego oraz dwóch brył skalnych wbitych w skarpę nasypu drogi powiatowej nr 3396D zlokalizowanej ok. 175 m na wschód od granicy eksploatacji i ośmiu brył na polu ornym znajdującym się na wschód od drogi powiatowej nr 3396D, ze szczególnym uwzględnieniem kąta rozrzutu odłamków oraz miejsc upadku brył skalnych na polu ornym na północ i północny wschód od granicy zakładu górniczego.
2. Ponownego sprawdzenia prawidłowości przyjętych parametrów robót strzałowych przez uprawnionego rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego w zakresie robót strzałowych wykonywanych w odkrywkowych zakładach górniczych, ze szczególnym uwzględnieniem budowy geologicznej złoża w strefach o obniżonej wytrzymałości (uskoki, spękania, strefy zwietrzenia itp.).

Przyczyny i okoliczności zdarzenia zostaną ustalone w toku podjętych przez organ badań.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.