12 07 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                   

 Katowice, dnia 19 lipca 2019 r.

INFORMACJA Nr 44/2019/EW

w sprawie wypadku porażenia prądem elektrycznym, zaistniałego w dniu 12 lipca 2019 r. około godziny 5¹⁸ w Polskiej Grupie Górniczej S.A. KWK Ruda Ruch Halemba   w Rudzie Śląskiej w ścianie 9 w pokładzie 402 w partii „K” na poziomie 830 m.

Pokład 402 w partii „K”, niezagrożony tąpaniami, zaliczony został do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, IV kategorii zagrożenia metanowego i I stopnia zagrożenia wodnego. Ściana 9 prowadzona była pomiędzy pochylnią 1 i 2 w pokładzie 402 w partii „K”. Powietrze do ściany 9 doprowadzane było między innymi dowierzchnią badawczą 3, przecinką wentylacyjną i pochylnią 2 oraz odprowadzane pochylnią 1 w pokładzie 402. Wyrobiska te zaliczone były do stopnia „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu. Ściana 9 wyposażona była w sekcje obudowy zmechanizowanej typu KW 16/32-Poz, przenośnik zgrzebłowy ścianowy typu AR-PZS 850 oraz kombajn typu KGE-710FM.

W dniu 10 lipca 2019 r. w związku z zakończeniem eksploatacji pokładu 402 ścianą 9 w partii „K”, kierownik ruchu zakładu górniczego zezwolił na rozpoczęcie jej likwidacji.

Do dnia 12 lipca 2019 r. zlikwidowano między innymi instalację elektryczną o napięciu 1000V zasilającą silniki przenośnika zgrzebłowego ścianowego typu AR-PZS 850 i zdemontowano przekładnie napędowe z silnikami oraz łańcuch ze zgrzebłami. Kombajn ścianowy typu KGE-750FM znajdował się w rejonie sekcji obudowy zmechanizowanej numer 10 i był częściowo zdemontowany, a instalacja elektryczna zasilająca kombajn napięciem 1000V była odłączona i zabezpieczona przed załączeniem. W ścianie 9 na odcinku od sekcji obudowy zmechanizowanej nr 1 do nr 33 pozostała instalacja elektryczna oświetlenia.

W dowierzchni badawczej 3 w pokładzie 402 w partii „K” zabudowana była stacja transformatorowa typu IT3Sb 400/6N wyposażona m.in. w centralne zabezpieczenie upływowe typu CZU-05 i wyłącznik mocy typu NH-630/M. Z tej stacji transformatorowej napięciem 500V zasilany był, zabudowany w przecince wentylacyjnej w pokładzie 402, wyłącznik zabezpieczający, to jest współpracujący z metanometrią automatyczną rozrusznik stycznikowy typu RS 125 i na przelot, drugi rozrusznik tego typu. Rozrusznik ten zasilał zabudowany w jego pobliżu wentylator typu WLE-1005B/CZ współpracujący z chłodziarką powietrza typu DV-290. Wyłącznik zabezpieczający, przez skrzynkę łączeniową typu SŁO-120, zasilał rozrusznik stycznikowy typu RS 1080D zabudowany w pochylni 2 na skrzyżowaniu ze ścianą 9. Na skrzynce typu SŁO-120 brak było widocznych numerów fabrycznych. Do komory dopływowej rozrusznika typu RS 1080D wprowadzone były 2 przewody, to jest jeden zasilający oraz drugi typu OnGcekż-G 3x50+25+3x4mm², którego koniec znajdował się w ścianie 9 w półce kablowej nadstawek przenośnika przy sekcji obudowy zmechanizowanej nr 60. Żyły robocze tych przewodów, w komorze dopływowej rozrusznika stycznikowego typu RS 1080D podłączone były do zacisków przyłączowych. W ścianie 9 przy sekcji obudowy nr 60 pozostawiono koniec przewodu z usuniętą na długości 5 cm izolacją żył roboczych. Załączenie wyłącznika zabezpieczającego w przecince wentylacyjnej w pokładzie 402 powodowało, że na nieizolowanych żyłach roboczych tego przewodu pojawiało się napięcie 500V.

W dniu 12 lipca 2019 r. na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 0³⁰, sztygar zmianowy oddziału górniczego G2-H do demontażu przenośnika w ścianie 9 w pokładzie 402 w partii „K” skierował zespół górników tego oddziału. Na tej zmianie, w rejonie ściany 9 prowadzono prace przy urządzeniach metanometrii automatycznej, co uniemożliwiało załączenie wyłącznika zabezpieczającego. O godzinie 5¹⁴ zakończono przebudowę sieci metanometrii automatycznej i odblokowano możliwość załączenia wyłącznika zabezpieczającego.

Prawdopodobnie przed godziną 5¹⁸, z nieustalonych przyczyn w przecince wentylacyjnej w pokładzie 402 załączony został wyłącznik zabezpieczający co spowodowało, że w ścianie 9 przy sekcji obudowy zmechanizowanej nr 60 na nieizolowanych końcach żył roboczych przewodu typu OnGcekż-G 3x50+25+3x4mm² pojawiło się napięcia 500V. Około godziny 5¹⁸ górnik, który demontował przenośnik w rejonie sekcji obudowy zmechanizowanej nr 60, dotknął będących pod napięciem 500V nieizolowanych żył roboczych tego przewodu i został porażony prądem elektrycznym. Spowodowało to, że w dowierzchni badawczej 3 w pokładzie 402 w stacji transformatorowej zadziałało centralne zabezpieczenie upływowe typu CZU-05 i wyłącznik mocy typu NH-630/M. W tym czasie zarejestrowane zostało także wyłączenie wentylatora typu WLE-1005B/CZ w przecince wentylacyjnej w pokładzie 402. Górnik, który o własnych siłach wyszedł ze ściany 9 do pochylni 1 w pokładzie 402, poinformował o porażeniu prądem sztygara oddziału G2-H. Sztygar o godzinie 5⁴⁵ powiadomił o zdarzeniu dyspozytora ruchu kopalni i z poszkodowanym górnikiem, który poruszał się o własnych siłach wyjechał na powierzchnię. W punkcie pierwszej pomocy górnik przebadany został przez lekarza i przewieziony do Szpitala Miejskiego w Rudzie Śląskiej.

Przyczyną wypadku porażenia prądem elektrycznym było dotknięcie przez górnika będących pod napięciem 500V nieizolowanych końców żył roboczych przewodu typu OnGcekż-G 3x50+25+3x4mm² pozostawionych w ścianie 9 w sekcji obudowy zmechanizowanej nr 60.

Przyczyna ta była następstwem załączenia wyłącznika zabezpieczającego zabudowanego w przecince wentylacyjnej w pokładzie 402.

Podczas sprawdzania przez rzeczoznawcę centralnego zabezpieczenia upływowego typu CZU-05 i wyłącznika mocy typu NH-630/M zabudowanych w stacji transformatorowej nr kopalniany 094 stwierdzono uszkodzenie cewki wybijakowej wzrostowej w wyłączniku mocy.

W związku z zaistniałym wypadkiem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach:

I. Wstrzymał ruch zakładu górniczego Polskiej Grupy Górniczej S.A. Oddział KWK Ruda w Rudzie Śląskiej Ruch Halemba w części dotyczącej eksploatacji:

1. pojazdowej stacji transformatorowej typu IT3Sb 400/6N nr kopalniany 094, zabudowanej w dowierzchni badawczej 3 w pokładzie w partii „K”, do czasu doprowadzenia do prawidłowego działania centralnego zabezpieczenia upływowego typu CZU-05, powodującego wyłączenie wyłącznika mocy typu NH-630/M w tej stacji w przypadku obniżenia, poniżej wymaganych wartości, rezystancji izolacji sieci elektrycznej 500V, zasilanej z tej stacji transformatorowej,
2. instalacji elektrycznej 500V, zasilanej ze stacji transformatorowej typu IT3Sb 400/6N nr kopalniany 094, poprzez wyłącznik zabezpieczający – rozrusznik stycznikowy typu RS 125 nr fabryczny 13024/13, zabudowany w przecince wentylacyjnej w pokładzie w partii „K”, do czasu:

• odłączenia spod zacisków izolatorów, będących pod napięciem 500V, żył prądowych i wypięcia z komory dopływowej rozrusznika stycznikowego typu RS 1080D nr fabryczny 11046/11 przewodu oponowego typu OnGcekż-G 3x50+25+3x4mm², którego żyły prądowe, z drugiego końca przewodu, były obrobione i niezabezpieczone,
• wymiany skrzynki łączeniowej typu SŁO-120 z nieczytelnym numerem fabrycznym na tabliczce znamionowej, zabudowanej na instalacji zasilającej z ww. rozrusznika typu RS 125 rozrusznik typu RS 1080D nr fabryczny 11046/11, w pochylni 2 w pokł. w partii „K”, wyrobisku zaliczonym do IV kategorii zagrożenia metanowego i stopnia „c” niebezpieczeństwa wybuchu, oraz dokonania odbioru urządzeń budowy przeciwwybuchowej, tj. tej skrzynki łączeniowej i wyłącznika typu RS 1080D przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego,
• wykonania pomiarów rezystancji izolacji oraz rezystancji uziemienia systemu SUPO i kontroli ciągłości uziemiających przewodów ochronnych tej instalacji,
• dokonania sprawdzenia prawidłowości doboru zabezpieczeń przed skutkami zwarć i przeciążeń w rozruszniku stycznikowym typu RS 125 nr 13024/13,
• przeprowadzenia komisyjnego odbioru technicznego instalacji 500V, zasilanej poprzez rozrusznik stycznikowy typu RS 125 nr 13024/13 ze stacji transformatorowej nr kopalniany 094, i uzyskania pozwolenia na oddanie jej do ruchu.

II. Nakazał zabezpieczyć do ewentualnych badań centralne zabezpieczenie upływowe typu CZU-05 o numerze fabrycznym 1762/87 oraz wyłącznik mocy typu NH 630/M o numerze fabrycznym G596988, zabudowane w stacji transformatorowej typu IT3Sb 400/6N nr kopalniany 094.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.