12.10.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 19.10.2010 r.

I N F O R M A C J A Nr 74/2010/EW

w sprawie wypadku zaistniałego w dniu 12.10.2010r., o godz. 3⁰⁰, w zakładzie górniczym Kopalń Odkrywkowych Surowców Drogowych S.A. w Kielcach – Kopalnia „Józefka” w Górnie, któremu uległ operator koparki elektrycznej, pracownik własny, lat 55, pracujący w górnictwie 16 lat.

Kopalnia „Józefka” w Górnie wchodzi organizacyjnie w skład zakładu górniczego - Kopalnie Odkrywkowe Surowców Drogowych S.A. w Kielcach. Wydobywanie wapieni i dolomitów ze złoża „Józefka” – Pole A realizowane jest w oparciu o koncesję Marszałka Województwa Świętokrzyskiego, ważną do 31.01.2019 r., oraz zatwierdzony plan ruchu zakładu górniczego. Zgodnie z warunkami koncesji urabianie złoża prowadzone jest robotami strzałowymi. Czynności związane z wykonywaniem robót strzałowych wykonuje obcy podmiot gospodarczy na podstawie zawartej umowy oraz sporządzonego na piśmie porozumienia dotyczącego podziału obowiązków pomiędzy zakładem górniczym i podmiotem wykonującym prace w ruchu zakładu górniczego.

Eksploatacja złoża prowadzona była w wyrobisku stokowo-wgłębnym, czterema piętrami eksploatacyjnymi z tym, że złoże z pięter od I do III zostało wyeksploatowane, a obecnie prowadzona jest eksploatacja piętrem IV. Ruch zakładu górniczego, w części dot. kopalni „Józefka”, prowadzony był na trzy zmiany robocze trwające odpowiednio w godz.: I zmiana – 6⁰⁰ - 14⁰⁰ , II zmiana - 14⁰⁰ - 22⁰⁰, III zmiana – 22⁰⁰ - 6⁰⁰. Wydobyty surowiec transportowany był z wyrobiska transportem kołowym i poddawany procesowi przeróbki mechanicznej w stacjonarnym zakładzie przeróbczym usytuowanym poza wyrobiskiem.

W dniu 11 października 2010 r., na zmianie I –szej, zaplanowano roboty strzałowe metodą otworów strzałowych zwykłych pionowych w dnie wyrobiska w celu pogłębienia wyrobiska dla osiągnięcia docelowej rzędnej poziomu IV. Do odstrzału przygotowano dwa pola strzałowe tj. północne i południowe z odwierconymi trzema seriami krótkich otworów pionowych w każdym polu. W każdej przygotowanej do odstrzału serii otworów odwiercono 32 otwory, rozmieszczone w 4 – 5 szeregach. Odwiercone otwory posiadały średnicę 102 i 105 mm i długość od 2,0 do 3,0 m. Do każdego otworu załadowano po 4,5 kg materiału wybuchowego Emulinitu 2 w nabojach o średnicy 80 mm i wadze 3000g, który pobudzano jednym nabojem udarowym sporządzonym z naboju Ergodynu 30E o wadze 300g i zapalnika nieelektrycznego Nitronel. Zastosowano nieelektryczny system odpalania ładunków materiału wybuchowego. Pozostała długość otworu strzałowego wypełniana była przybitką sporządzoną ze zwiercin i drobnych frakcji kruszywa. Nadzór nad wykonywanymi robotami strzałowymi pełniła osoba podmiotu obcego, posiadająca stwierdzone kwalifikacje wyższego dozoru ruchu specjalności technicznej górniczej – technika strzałowa. Zabezpieczenie strefy rozrzutu odłamków skalnych oraz wycofanie ludzi i sprzętu należało do obowiązków osoby dozoru ruchu zakładu górniczego. Odpalenia ładunków materiałów wybuchowych dokonano w trzech przedziałach czasowych tj. od 10³⁰ – 10⁴⁰ , 13⁰⁰– 13¹⁵, 13⁴⁰ – 14⁰⁰. Wybieranie odstrzelonego urobku, w polach północnym i południowym, rozpoczęto na zmianie II i kontynuowano na zmianie III, z tym, że na zmianie III wybierano urobek tylko w polu północnym koparką elektryczną E 303. Około godz. 3⁰⁰, podczas nabierania urobku do łyżki koparki, nastąpiła detonacja ładunku materiału wybuchowego, w wyniku czego dwa odłamki skalne przebiły przednią szybę kabiny koparki uderzając operatora. Operator doznał ran ciętych okolicy twarzy i szyi, uszkodzenia nerwu pośrodkowego lewego, wieloodłamowego złamania trzonu żuchwy oraz wyrostka kłykciowego po stronie lewej. Według opinii lekarskiej uraz spowodował średnio-ciężkie obrażenia ciała, a zakład górniczy zakwalifikował wypadek jako lekki indywidualny.

W wyniku detonacji materiału wybuchowego i powstałego rozrzutu odłamków skalnych uszkodzona została pracująca w tym przodku koparka elektryczna E 303.

Pierwszej pomocy poszkodowanemu udzielili znajdujący się w pobliżu drugi operator koparki oraz kierowca samochodu technologicznego Biełaz. Poszkodowanego przetransportowali do budynku administracyjnego, skąd pogotowie ratunkowe zabrało go do Szpitala Wojewódzkiego w Kielcach. Na miejscu wypadku był przedstawiciel prokuratury, policji oraz Państwowej Inspekcji Pracy.

Przyczyną wypadku było uderzenie operatora koparki odłamkami skalnymi powstałymi w wyniku niezamierzonej detonacji pozostałych w urobku po przeprowadzonych robotach strzałowych jako niewypał środkach strzałowych.
Wydaną decyzją Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach nakazał wstrzymać ruch:

a) zakładu górniczego, w części dotyczącej wybierania odstrzelonego urobku w przodku, w części północnej poz. IV w terminie od zaraz do czasu opracowania i zatwierdzenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego technologii ujmującej bezpieczne zasady wybrania pozostałej po odstrzale ilości urobku,
b) koparki elektrycznej E-303, znajdującej się w przodku w północnej części poz. IV, w terminie od zaraz do czasu:

• przeprowadzenia szczegółowej inwentaryzacji uszkodzeń,
• usunięcia stwierdzonych uszkodzeń i doprowadzenia jej do stanu technicznego, zgodnego z dokumentacją techniczno-ruchową.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Kielcach.