13_01_2021

Wyższy Urząd Górniczy
Departament
Warunków Pracy i Szkolenia
Katowice, dnia 13 maja 2021 r.

INFORMACJA Nr 3/2021/EW
o wypadku zbiorowym (dwa wypadki powodujące czasową niezdolność do pracy) spowodowanym odprężeniem, wywołanym wstrząsem górotworu o energii 1,3×10⁶J, do którego doszło w dniu 13.01.2021 r. o godz. 22²⁶, w polu eksploatacyjnym LU-XXX/1 oddziału G-7, w KGHM Polska Miedź SA O/ZG „Lubin”, któremu ulegli dwaj górnicy operatorzy.

Pole LU-XXX/1, w którym roboty górnicze prowadził oddział G-7, zlokalizowane jest na głębokości ok. 870 m p.p.t. Złoże o zmiennej miąższości (1,2÷4,2 m), zbudowane jest z łupków dolomityczno-ilastych, lokalnie występujących dolomitów granicznych oraz piaskowców szarych, zapada pod kątem 3-5° ku północy. Skały stropowe, węglanowe, o łącznej miąższości 68,4 m, reprezentowane są przez dolomity i wapienie dolomityczne nad którymi zalegają anhydryty z przewarstwieniami iłołupków oraz iłołupki brunatno-wiśniowe o łącznej miąższości 180 m, zapiaszczone.
Złoże w polu zaliczone zostało do pierwszego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczone zostały do klasy drugiej skał stropowych, natomiast skały spągu - do klasy pierwszej skał spągowych. Wytrzymałość na ściskanie wynosi średnio: 139,4 MPa dla skał stropowych, 42 MPa dla furty złożowej, 27,8 MPa dla skał spągowych.
Pole LU-XXX/1 eksploatowane było systemem komorowo-filarowym z ugięciem stropu (J-UG). Calizny pola i filary wielkogabarytowe rozcinane były na filary technologiczne o wymiarach 6÷10×10÷20 m wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości zgodnej z ustaloną furtą eksploatacyjną, w rejonie rozcinanych przodków wynoszącą ok. 3,4 m. Otwarcie przestrzeni roboczej utrzymywane było na szerokość 3-8 pasów. Wyrobiska pola zabezpieczane były obudową kotwową rozprężną o długości żerdzi 1,8 m, w siatce kotwienia 1,5 m × 1,5 m. 
Dla robót eksploatacyjnych w polu LU-XXX/1 opracowany został i zatwierdzony przez KRZG Projekt techniczny eksploatacji zawierający szczegółowy projekt eksploatacji. Minimalny czas wyczekiwania po robotach strzałowych w polu wynosił 1,5 godziny. Obowiązywał rygor grupowego strzelania co najmniej 10 przodków.
W dniu 13.01.2021 r., o godz. 22²⁶, w polu LU-XXX/1 wystąpił wstrząs górotworu o energii 1,3×10⁶ J, którego ognisko zlokalizowane zostało w rejonie skrzyżowania komory K 19 oraz pasa P-57. W strefie zagrożenia przebywało siedemnastu pracowników. Dwóch z nich, przebywających w kabinach samojezdnych maszyn górniczych, w wyniku dynamicznego oddziaływania skutków wstrząsu doznało lekkich obrażeń ciała. Pracownicy sami lub z pomocą współpracowników wycofali się z rejonu zagrożenia. Akcji ratowniczej z udziałem zastępów ratowniczych nie prowadzono.
Po przeprowadzeniu w dniu 14.01.2021 r. na zm. I WSP oględzin wyrobisk pola LU XXX/1, w rejonie zaistniałego wstrząsu stwierdzono skutki w postaci:

• urobienia północnego ociosu w komorze K-19, od pasa P-54 do wysokości projektowanego pasa P-55 oraz w komorze K-20, pomiędzy pasami P-53 a P-54, na głębokość do 0,5 m,
• obsypania północnego ociosu w komorze K-24, od pasa P-52 do czoła przodka.Ponadto w wyrobiskach pola LU-XXX/1 stwierdzono pozostawione samojezdne maszyny górnicze, obsypane rumoszem skalnym wyrzuconym z urobionych ociosów, tj. wiertnicę komorze K-19 z pasa P-54 oraz kotwiarkę w komorze K-20 z pasa P-53.

Na podstawie oceny skutków wstrząsu, które spowodowały uszkodzenia wyrobisk w stopniu powodującym nieznaczną utratę ich funkcjonalności lub nieznaczne pogorszenie bezpieczeństwa ich użytkowania, zjawisko zostało zakwalifikowane jako lokalne odprężenie.

Przyczyną odprężenia był samoistny wstrząs górotworu o energii 1,3×10⁶J.

Do wystąpienia wstrząsu przyczyniły się:

•  znaczna głębokość prowadzonej eksploatacji;
• liczne zaburzenia warstw stropowych;
• sąsiedztwo zrobów o rozległej powierzchni. 

Przyczyną wypadku zbiorowego było dynamiczne oddziaływanie skutków wstrząsu na operatorów samojezdnych maszyn górniczych. 

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję wstrzymującą ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Lubin” w Lubinie, w części dotyczącej prowadzenia robót rozcinkowych w polu LU-XXX/1 oddziału G-7, do czasu: przeprowadzenia kontroli stanu wyrobisk pola oraz ich obudowy oraz doprowadzenia ich stanu do zgodności z ustaleniami projektu technicznego oraz usunięcia skutków wstrząsu na zasadach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego; dokonania, przez Zespół O/ZG „Lubin” do rozpoznawania oraz zwalczania zagrożenia tąpaniami i zawałami analizy sytuacji geologiczno-górniczej oraz profilaktyki zagrożenia tąpaniami w nawiązaniu do zaistniałej w ostatnim czasie w rejonie pola LU-XXX/1 aktywności sejsmicznej powodującej skutki w wyrobiskach oraz zweryfikowania zasad i rygorów prowadzenia eksploatacji z uwzględnieniem wyników dokonanych analiz. Ponadto, wstrzymał ruch samojezdnych maszyn górniczych: samojezdnego wozu wiercącego SWW oraz samojezdnego wozu kotwiącego SWK, do czasu przetransportowania ich do wyznaczonego miejsca na zasadach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, sprawdzenia ich stanu technicznego, usunięcia uszkodzeń i doprowadzenia do stanu zgodnego z dokumentacjami techniczno-ruchowymi oraz uzyskania zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego na ponowne oddanie ich do ruchu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.