13 10 2016 2

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                                                                                                                                              Katowice, dnia 27 października 2016 r.

INFORMACJA Nr 52/2016/EW

w sprawie wypadku poparzenia łukiem elektrycznym, któremu uległ w dniu 13 października 2016 r., w chodniku wschodnim, przy zbiorniku retencyjny 1, w pokładzie 385/2, poziom 910 m (pole Nadrybie), o godzinie 19³⁵ elektromonter urządzeń górniczych pod ziemią, lat 25, pracownik zakładu górniczego L.W. Bogdanka S.A. w Bogdance, pracujący w górnictwie 2 lata i 10 m-cy. 

Wypadek miał miejsce w chodniku wschodnim, wykonanym w obudowie ŁPZS10 V-36, w rozstawie odrzwi co 0,6 m, stabilizowanej rozporami rurowymi. Opinka wyrobiska wykonana była z siatki zgrzewanej typu zaczepowego. W miejscu wypadku szerokość wyrobiska wynosiła 5,5 m, a wysokość 4,6 m. Rejon wypadku oświetlony był 4 lampami oświetleniowymi typu G-55. Chodnik wschodni jest wyrobiskiem poziomym o nachyleniu 0⁰, węglowo – kamiennym, zlokalizowanym w polu metanowym I kategorii zagrożenia metanowego i zaliczonym do wyrobisk ze stopniem „a” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, I stopnia zagrożenia wodnego oraz do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, przewietrzanym opływowym prądem powietrza wytwarzanym przez wentylator główny.

W ww. chodniku oddział elektryczny ED-2 przygotował zestaw trzech wyłączników do zasilenia urządzeń stanowiska wiertniczego. Prace przy instalacji elektrycznej rozpoczęte zostały w dniu 10 października 2016 r. Zasilenie zestawu wyłączników zrealizowane zostało  napięciem 500V z ognioszczelnej stacji transformatorowej typu MAR-400/6 PM nr fabryczny 0915987/2009, oznaczonej numerem kopalnianym T-106. Zestaw wyłączników składał się z wyłącznika stycznikowego ognioszczelnego typu WSA-80 o nr fabryczny 787/2011 (zasilenie górniczego zasilacza hydraulicznego GZH-1), wyłącznika stycznikowego ognioszczelnego typu WSA-1.40 o nr fabryczny 680/2010 (zasilenie pompy P-2BA) oraz wyłącznika stycznikowego ognioszczelnego typu WSA-1.40 o nr fabryczny 429/2009 (rezerwa). Wyłączniki zainstalowane zostały na transportowym zestawie nośnym typu TZN-15, który ustawiony został obok napędu przenośnika taśmowego typu PIOMA-1200 na podeście drewnianym.

Po podaniu napięcia do zestawu wyłączników w dniu 10 października 2016 r. sporządzony został protokół odbioru załadowanej instalacji elektrycznej niskiego napięcia, na której eksploatację zezwolił kierownik ruchu zakładu górniczego.

Na zmianie II, w dniu 13 października 2016 r. w rejon chodnika wschodniego skierowany został elektromonter do podpięcia pompy typu P-2BA i górniczego zasilacza hydraulicznego typu GZH-1. Na koniec zmiany elektromonter przekazał informację osobie dozoru ruchu prowadzącej zmianę, że nie zostało uruchomione sterowanie górniczego zasilacza hydraulicznego GZH-1, ponieważ w wyłączniku stycznikowym ognioszczelnym typu WSA-80 w zabezpieczeniu nadmiarowo-prądowym wystąpiło zadziałanie członu asymetrowego w zabezpieczeniu nadmiarowo-prądowym typu PM-2.

Na zmianie III, prowadząca zmianę osoba dozoru ruchu w specjalności elektrycznej oddziału elektrycznego ED-2, skierowała elektromontera w rejon chodnika wschodniego, w celu usunięcia ww. awarii. Pracownik po przyjściu na miejsce pracy najprawdopodobniej bez wyłączenia napięcia odkręcił pokrywę komory przyłączowej kabli dopływowych, a następnie przystąpił do pomiaru napięcia miernikiem uniwersalnym. Podczas pomiaru napięcia na listwach zaciskowych do przyłączenia kabli zasilających doprowadził do powstania zwarcia międzyfazowego w komorze przyłączowej kabli, co skutkowało powstaniem łuku elektrycznego, który spowodował poparzenie rąk i twarzy elektromontera. Po wystąpieniu zwarcia, poszkodowany założył i przykręcił pokrywę komory przyłączowej kabli dopływowych w wyłączniku stycznikowym ognioszczelnym typu WSA-80 oraz uprzątnął narzędzia do torby narzędziowej, a następnie telefonicznie poinformował o zdarzeniu sztygara elektrycznego ED-2.

Po udzieleniu pierwszej pomocy, w asyście pracowników brygady wiertniczej, poszkodowany udał się na powierzchnię, gdzie został opatrzony przez dyżurnego lekarza zakładowego, a następnie poszkodowany karetką pogotowia został przewieziony do Szpitala Powiatowego w Łęcznej.

W wyniku zaistniałego zwarcia międzyfazowego w wyłączniku stycznikowym ognioszczelnym typu WSA-80, znajdującego się w chodniku wschodnim, nastąpiło wyłączenie pola nr 9 w rozdzielni głównej 6kV RG-2, poprzez zadziałanie zabezpieczeń zwarciowych NOC 3High. Po przywróceniu napięcia, przekaźnik mikroprocesorowy sterowniczo-zabezpieczeniowy PM  zainstalowany w stacji ognioszczelnej transformatorowej T-106 wyświetlał komunikat „AWARIA ZWARCIE”, uniemożliwiając podanie napięcia.

Podczas oględzin, po odkręceniu pokrywy komory przyłączowej kabli dopływowych wyłącznika, w komorze odnaleziono upalony element sondy miernika oraz stwierdzono widoczne ślady działania łuku elektrycznego, które w szczególności objawiały się poprzez: 

1. Nadtopione listwy zaciskowe do przyłączania kabli zasilających i widoczne ślady nadtopienia obudowy wyłącznika na wysokości prowadzonych przewodów zasilających lampki „ZASILANIE” i „ODBIÓR”;
2. Spękania izolacji i wypalenie żył zasilających lampki „ZASILANIE” i „ODBIÓR”;
3. Okopcone całe wnętrze komory wraz z żyłami kabli zasilających wyłącznik.

Według wstępnych ustaleń przyczyną wypadku  było poparzenie łukiem elektrycznym powstałym na skutek zwarcia międzyfazowego na listwach zaciskowych spowodowanego przez poszkodowanego, który prawdopodobnie chciał dokonać pomiaru napięcia w wyłączniku stycznikowym ognioszczelnym typu WSA-80 w komorze przyłączeniowej kabli dopływowych na zaciskach do przyłączenia kabli zasilających, będących pod napięciem.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor OUG w Lublinie decyzją z dnia 14 października 2016 r. nakazał:

wstrzymać ruchu zakładu górniczego w części dotyczącej użytkowania (eksploatacji) instalacji elektrycznej niskiego napięcia w chodniku wschodnim w pokładzie 385/2 na poziomie 910 m (pole Nadrybie) zasilanej z transformatora typu MAR400/6/PM o numerze fabrycznym 0915987/2009 i oznaczonym numerem kopalnianym T-106 w związku ze skutkami zaistniałego zwarcia na listwach zaciskowych w komorze przyłączowej kabli dopływowych w wyłączniku typu WSA-80 nr fabryczny 787/2011.

Ponadto Dyrektor OUG w Lublinie w celu zapobieżenia podobnym wypadkom nakazał również:

1. Dokonać ponownego przeszkolenia pracowników zatrudnionych na stanowisku elektromontera w zakresie bezpiecznego użytkowania wyłączników ognioszczelnych typu WSA zgodnie z zapisami właściwej instrukcji obsługi oraz zasadami obwiązującymi przy eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych w zakładzie górniczym.
2. Zapoznać z przyczynami i okolicznościami wypadku pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Lublinie.