13.12.2013.2

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 2.01.2014 r.

I N F O R M A C J A Nr 61/2013/EW

w sprawie zapalenia metanu, wypadku zbiorowego i pożaru, zaistniałych w dniu 13 grudnia 2013 r. około godziny 13³⁸ w Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Sośnica -Makoszowy” w Zabrzu, Ruch Sośnica w Gliwicach.

Zapalenie metanu, wypadek zbiorowy i pożar miały miejsce w chodniku nadścianowym l101 w pokładzie 408/1 na poziomie 950 m.

Pokład 408/1 o grubości od 1,7m do 2,1m, nachyleniu od 6^o do 18^o, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, I stopnia zagrożenia tąpaniami, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I i II stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel tego pokładu zaklasyfikowano do II grupy skłonności do samozapalenia. Na podstawie badań węgla pokładu 408/1 wyznaczono energię aktywacji wynoszącą 63 kJ/mol i wskaźnik Sza=76°C/min oraz określono czas inkubacji pożaru wynoszący 67 dni.

Ścianę l101 o długości około 200 m przewietrzano wzdłuż calizny węglowej prądem powietrza w ilości 1200 m3/min.. Rejon wentylacyjny ściany l101 zabezpieczony był czujnikami metanometrii automatycznej, analizatorami tlenku węgla i anemometrami. Do dnia 13 grudnia 2013 r. ściana uzyskała około 535 m postępu. Do zakończenia biegu ściany pozostało około 116 m.

W dniu 13 grudnia 2013 r., na zmianie popołudniowej rozpoczynającej się o godzinie 12⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału G2–S skierował dwóch górników i młodszego górnika do rabowania obudowy chodnika nadścianowego l101 za frontem ściany l101. W rejonie ściany l101 zatrudnieni również byli: metaniarz, elektromonter i sztygar zmianowy oddziału wentylacji oraz trzech pracowników firmy usługowej zatrudnionej do obsługi urządzeń odmetanowania. Około godziny 13³⁸ w trakcie gdy trzech górników przygotowywało się do rabunku obudowy w chodniku nadścianowym l101, nastąpiło zapalenie się metanu nagromadzonego w zrobach. W wyniku tego trzej górnicy i sztygar zmianowy oddziału G2–S, znajdujący się w rejonie skrzyżowania chodnika nadścianowego l101 ze ścianą l101, doznali poparzeń rąk, twarzy i pleców. Analizatory CO, zabudowane w wylotowym prądzie powietrza ze ściany, zarejestrowały przekroczenie zakresu pomiarowego (200ppm). Metanomierz zabudowany w chodniku nadścianowym l101 w odległości do 1,0 m od linii likwidacji wyrobiska zarejestrował zawartość do 10% CH4. Z zagrożonych wyrobisk o własnych siłach wycofało się 10 pracowników, w tym dwóch z użyciem aparatów ucieczkowych, trzej oparzeni górnicy zostali odwiezieni do Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowiach Śląskich. Sztygarowi zmianowemu oddziału górniczego udzielona została pomoc w Gliwickim Centrum Medycznym, po czym skierowany został do domu. W związku z utrzymującymi się w opływowym prądzie powietrza podwyższonych zawartości tlenku węgla rozpoczęto akcję przeciwpożarową. W ramach akcji rejon ściany l101 odizolowano od sieci wentylacyjnej kopalni trzema tamami konstrukcji przeciwwybuchowej. W dniu 20 grudnia 2013r. o godzinie 22²² akcja przeciwpożarowa została zakończona.

Przyczyną zapalenia metanu było prawdopodobnie odziaływanie wysokiej temperatury spowodowane samozagrzaniem węgla pozostałego w zrobach ściany l101.

Przyczyną wypadku zbiorowego było oddziaływanie na pracowników wysokiej temperatury wskutek zapalenia się metanu.

Przyczyną pożaru było zapalenie się metanu nagromadzonego w zrobach ściany l101.

W związku z zaistniałym zapaleniem metanu, wypadkiem zbiorowym i pożarem Dyrektor OUG w Gliwicach wydał decyzję z dnia 21 grudnia 2013 r. nakazującą:

Dalsze prace związane z profilaktyką pożarową, w rejonie zakończonej akcji przeciwpożarowej prowadzić w oparciu o „dokumentację prac profilaktycznych”, zaopiniowaną przez kopalniane zespoły do spraw zagrożeń naturalnych i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego, uwzględniającą między innymi:

zabudowę urządzeń gazometrii automatycznej do kontroli składu i parametrów powietrza w czynnych wyrobiskach, w których w wyniku prowadzonej akcji przeciwpożarowej wykonano tamy izolacyjne,
zakres i częstotliwość kontroli rejonu po zakończonej akcji przeciwpożarowej,
ustalenia organizacyjno - techniczne zapewniające bezpieczne warunki pracy w rejonach tam izolacyjnych: T1 wykonanej w chodniku l101 na zachód od pochylni wentylacyjno-ucieczkowej w pokładzie 408/1, T2 wykonanej w pochylni wentylacyjno-ucieczkowej w pokładzie 408/1 na północ od chodnika l101 i T3 wykonanej w pochylni wentylacyjno-ucieczkowej w pokładzie 408/1 na południe od chodnika podstawowego w pokładzie 408/1,
analizę parametrów sieci wentylacyjnej, po wyłączeniu rejonu ściany l101 w pokładzie 408/1.

Zweryfikować obliczeniami prawidłowość wykonania tamy izolacyjnej T2 wykonanej w pochylni wentylacyjno-ucieczkowej w pokładzie 408/1 na północ od chodnika l101, w zakresie jej odporności na działanie naporu hydrostatycznego mieszanin utrzymywanych za tamą,

oraz z dnia 24 grudnia 2013 r., nakazującą utworzyć pole pożarowe w granicach przestrzeni objętej wpływami pożaru zaistniałego w rejonie ściany l101 w pokładzie 408/1 na poziomie 950 m.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.