14 09 2016

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa

Katowice, dnia 21 września 2016 r.

INFORMACJA Nr 10/2016 śm./EW

o wypadku zbiorowym (jeden wypadek śmiertelny, dziesięć wypadków lekkich), zaistniałym w dniu 14.09.2016 r. ok. godz. 9⁵⁹, spowodowanym tąpnięciem, wywołanym samoistnym wstrząsem górotworu o energii 2,3 x 10⁷J, w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna” w Polkowicach, w wyrobiskach pola XIX/2 oddziału G-12.

Wypadek zbiorowy (jeden wypadek śmiertelny, dziesięć wypadków lekkich) spowodowany tąpnięciem, wywołanym wstrząsem górotworu o energii 2,3 x 10⁷J, miały miejsce w wyrobiskach frontu pola eksploatacyjnego XIX/2 oddziału G-12, w odległości ok. 3100 m od szybu R-IX. Złoże rud miedzi o średniej miąższości 2,4 m wykształcone jest w formie pseudopokładu zbudowanego z jasnoszarych piaskowców czerwonego spągowca oraz dolnocechsztyńskich łupków i dolomitów. W skład zmiennej furty wybierania wchodzą: piaskowce – 0,4÷2,0 m, łupki – 0,7 m oraz dolomity – 0,8 m. Złoże o rozciągłości NW-SE zapada pod kątem 2÷3° ku NE. Rejon pola XIX/2 jest słabo zaangażowany tektonicznie. Partia złoża w prawej części frontu, zlokalizowana w rejonie XIX, została zaliczona do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami i pierwszego stopnia zagrożenia wodnego, natomiast partia złoża w lewej części frontu, zlokalizowana w rejonie XXVI do drugiego stopnia zagrożenia tąpaniami i pierwszego stopnia zagrożenia wodnego.

Eksploatacja w polu XIX/2 prowadzona była w północnej części OG „Rudna”, wzdłuż zrobów pola XIX/1, w kierunku południowo-wschodnim, na głębokości 1160 m, systemem komorowo-filarowym z upodatnieniem złoża i dodatkową ochroną stropu (R‑UO), frontem o długości 450 m, z otwarciem przestrzeni roboczej 50÷200 m. Dla robót eksploatacyjnych opracowane zostały i zatwierdzone przez KRZG: projekt techniczny eksploatacji oraz projekt szczegółowy z sierpnia 2016 r. Rozcinkę calizny prowadzono komorami i pasami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości zgodnej z ustaloną furtą eksploatacyjną. Wymiary filarów technologicznych wynosiły 14 m x 14 m (w osiach komór i pasów) - w części pola między komorami K-19 i K-26 oraz K-9 i K-2, natomiast krawędzie skrzydeł i centralna część pola, zlokalizowana w wiązce chodników T,W-159, była rozcinane na filary o wymiarach ok. 14 m x 28 m lub 14 m x 42 m. Roboty likwidacyjne polegały na sukcesywnym, mechanicznym wybieraniu rudy z filarów technologicznych ulegających samourabianiu.

Dla prowadzonych robót KRZG ustalił dwie strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami. Strefa nr 1 obejmowała swym zasięgiem, wyrobiska i część złoża zawartą między chodnikiem T‑159a (włącznie) a zrobami pola XIX/1, od wyciętego pasa przycaliznowego (włącznie) do wysokości pasa P-26 (włącznie). Strefa nr 2 obejmowała swym zasięgiem wyrobiska i część złoża zawartą między chodnikiem W-159 (włącznie) a lewostronną granicą pola, od wyciętego pasa przycaliznowego (włącznie) do wysokości pasa P-23 (włącznie). W każdej z tych stref jednocześnie mogło przebywać maksymalnie 10 osób. Dla potrzeb doboru obudowy skały stropowe zostały zaliczone do klasy III dla długości żerdzi 1,6 m i klasy IV dla długości obudowy 1,8 m. Strop wyrobisk eksploatacyjnych zabezpieczany był obudową kotwiową rozprężną o długości żerdzi 1,6 m lub obudową kotwiową wklejaną o długości żerdzi 1,8 m w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m.

W dniu 14.09.2016 r. o godz. 9⁵⁹ w polu XIX/2 oddziału G-12 wystąpił wstrząs górotworu o energii 2,3 x10⁷J, którego ognisko zlokalizowano w wyrobiskach lewego skrzydła pola w rejonie skrzyżowania komory K-29 i pasa P-12a. W wyniku oddziaływania dynamicznych skutków wstrząsu wypadkom uległo 11 pracowników: wypadkowi śmiertelnemu sztygar oddziałowy w komorze K-2 z pasa P-20, oraz lekkim dziesięciu pozostałych.

Według szpitalnych opinii lekarskich poszkodowani doznali następujących obrażeń:

sztygar oddziałowy oddziału wydobywczego G-12 – zgon spowodowany urazem czaszkowo mózgowym – wypadek śmiertelny,
górnik-operator SMG (samojezdnych maszyn górniczych) p/z – rana tłuczona czoła – wypadek lekki,
górnik-operator SMGP (j.w. przodkowych) p/z – stłuczenia głowy, powierzchniowy uraz kręgosłupa szyjnego i piersiowego – wypadek lekki,
górnik strzałowy p/z – zwichnięcie barku prawego, potłuczenia ogólne, obtarcia naskórka czoła, – wypadek lekki,
elektromonter p/z – skręcenie kręgosłupa szyjnego, otarcie naskórka barku i ramienia lewego – wypadek lekki,
ślusarz-mechanik maszyn i urządzeń p/z – stłuczenie głowy, skręcenie kręgosłupa szyjnego i okolicy lędźwiowej, stłuczenie żeber po stronie prawej, liczne otarcia skóry, podbiegnięcie krwawe kończyn – wypadek lekki,
górnik-operator SMGP p/z – skręcenie kręgosłupa szyjnego, stłuczenie barku lewego,
sztygar zmianowy oddziału wydobywczego G-12 – skręcenie kręgosłupa szyjnego, stłuczenie stopy prawej – wypadek lekki,
sztygar zmianowy p/z – stłuczenie głowy – wypadek lekki,
operator-SMG p/z – wstrząśnięcie, skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa – wypadek lekki,
górnik strzałowy p/z - skręcenie kręgosłupa szyjnego, stłuczenie głowy - wypadek lekki.

Poszkodowany sztygar oddziałowy został odnaleziony po przeprowadzeniu akcji ratowniczej. Obecny na miejscu lekarz stwierdził zgon.

Przyczyną wypadków było dynamiczne oddziaływanie skutków wstrząsu na poszkodowanych.

W trakcie oględzin przeprowadzonych w dniu 14.09.2016 r. na zm. II, stwierdzono:

urobienia, na głębokość do 1,0 m, naroży i ociosów filarów wycinanych z pasa P-13 - od komory K-20 do K 23 i K-26 oraz prawego ociosu w pasie P-13 - od komory K-26 do K-28,
obsypania ociosów w komorach K-2÷K-9 - od czół przodków do pasa P-19 i P-19a, lewego ociosu w chodniku W-159 - od pasa P-14 do P-15a, od komory K-18 do K-19 - w pasach P‑13 i P-13a, w komorze K-28 - od pasa P-13 do P-14,
wypiętrzenie spągu w komorze K-2 - od pasa P-20 do czoła przodka, w pasie P-19a - od komory K-2 do K-4 włącznie i między komorami K-6÷K-8 oraz w pasie P-15 - od K-14 do W-159 włącznie,
wypiętrzenie spągu w komorach K-2÷K-7 - od pasa P-18 do P-19 - na wysokość od 0,5 do 0,7m,
dziewięć pozostawionych w wyrobiskach pola XIX/2 samojezdnych maszyn górniczych,
załadowane i uzbrojone otwory strzałowe w komorze K-29 z pasa P-14 oraz w pasie P-14 z komory K-29,
niewystąpienie opadnięć elementów wskaźnikowych na sygnalizatorach rozwarstwień stropu zabudowanych na skrzyżowaniach w polu, ani widocznych oznak pogorszenia warunków stropowych.

Na podstawie oceny stanu wyrobisk i ich obudowy oraz skutków samoistnego wstrząsu górotworu energii 2,3 x 10⁷J, zjawisko zakwalifikowano jako tąpnięcie.

Przyczyną tąpnięcia był samoistny wstrząs górotworu.

Po oględzinach, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, w której wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej prowadzenia robót rozcinkowych w polu XIX/2 oddziału G-12, (za wyjątkiem jednorazowego odpalenia - na zasadach ustalonych przez KRZG - załadowanych MW dwóch przodków: K-29 z P-14 oraz P-14 z K-29), do czasu:

przeprowadzenia kontroli wyrobisk pola i ich obudowy oraz doprowadzenia ich stanu do zgodności z ustaleniami projektu technicznego,
usunięcia skutków tąpnięcia oraz wyprowadzenia maszyn pozostawionych w polu, na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego,

oraz nakazał:

Przeprowadzić, przez osobę uprawnioną do kontroli robót strzałowych, szczegółową kontrolę przodków odpalonych po zmianie II dnia 13 bm., a także pozostałych miejsc ładowania MW na zmianie I w dniu 14 bm.
Odpalić załadowane miejsca oraz usunąć ewentualne niewypały – łącznie z przodkami wskazanymi powyżej, na takich samych zasadach,
Dokonać przez Kopalniany Zespół ds. Tąpań i Zawałów analizy szczegółowego projektu eksploatacji w polu eksploatacyjnym XIX/2 oddziału G-12, w kontekście dostosowania profilaktyki tąpaniowej oraz obowiązujących zasad i rygorów prowadzenia robót do warunków górniczo-geologicznych pola XIX/2,
Ustalić dalszy sposób prowadzenia eksploatacji w polu XIX/2 oddziału G-12 z uwzględnieniem wyników dokonanej analizy oraz opinii Zespołu KGHM „Polska Miedź” S.A. ds. Zwalczania Tąpań i zawałów w składzie poszerzonym o ekspertów w dziedzinie zagrożenia tąpaniami dla przedłożonego do zaopiniowania szczegółowego projektu eksploatacji.

Ponadto, uzależnił wznowienie robót rozcinkowych w polu XIX/2 oddz. G-12 od uzyskania pozwolenia Dyrektora OUG we Wrocławiu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.