15.04.2014

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Górnictwa Otworowego
i Wiertnictwa

Katowice, dnia 24.04.2014 r.

I N F O R M A C J A Nr 17/2014/EW

w sprawie pożaru zaistniałego w dniu 15 kwietnia 2014 r. o godzinie 1622 w Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Sośnica -Makoszowy” w Zabrzu, Ruch Sośnica w Gliwicach.

Pożar miał miejsce w chodniku nadścianowym i101 w pokładzie 405/2 na poziomie 950 m.

Pokład 405/2 o grubości od 3,0 m do 4,0 m, nachyleniu od 4 do 23, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, II stopnia zagrożenia tąpaniami, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel tego pokładu zaklasyfikowano do III grupy skłonności do samozapalenia. Na podstawie badań węgla pokładu 405/2 wyznaczono energię aktywacji wynoszącą 68 kJ/mol i wskaźnik Sza=81°C/min oraz określono czas inkubacji pożaru wynoszący 65 dni.

W dniu 4 kwietnia 2014 r. uruchomiono ścianę i101 o długości około 180 m pomiędzy chodnikami nadścianowym i101 i badawczym i101, prowadząc eksploatację systemem podłużnym z zawałem stropu. Ścianę i101 przewietrzano systemem na „U” wzdłuż calizny węglowej prądem powietrza w ilości 1380 m³/min. Rejon wentylacyjny ściany i101 zabezpieczony był czujnikami metanometrii automatycznej, analizatorami tlenku węgla i anemometrami, które zabudowane były między innymi w chodniku nadścianowym i101. Do dnia 15 kwietnia 2014 r. ścianą i101 w fazie rozruchu uzyskano około 11 m postępu. W rejonie ściany i101 zaprojektowano odmetanowanie górotworu za pośrednictwem otworów drenażowych wierconych z chodnika nadścianowego i101 przez pracowników Zakład Odmetanowania Kopalń „ZOK-II” Sp. z o.o. w Rybniku. Otwory te wiercono w kierunku stropu i spągu wyrobiska po 9 otworów w 3 zbiorach rozmieszczonych w odległości co 25 m od frontu ściany i101.

W dniu 15 kwietnia 2014 r., na zmianie popołudniowej w ścianie i101 prowadzono urabianie. Na tej zmianie sztygar zmianowy firmy, skierował do chodnika nadścianowego i101 trzy dwuosobowe zespoły wiertaczy. Zadaniem tych zespołów było wiercenie otworów drenażowych w zbiorach oznaczonych jako nr 1, 2 i 3. Około godzinie 1620, w odległości około 74 m od frontu ściany i101 rozpoczęto wiercenie w spągu otworu pod rurę obsadową, wiertnicą typu WDP-1C, żerdzią wiertniczą o średnicy 51 mm zakończoną świdrem o średnicy 65 mm. Podczas wiercenia nie stosowano płuczki wodnej, wskutek czego w otworze wypełnionym rozkruszonym węglem i pyłem węglowym silnie nagrzał się świder i żerdź wiertnicza. O godzinie 16²² w otworze zapalił się rozkruszony węgiel i pył węglowy od rozgrzanego wskutek tarcia świdra. Wydostający się z otworu płomień objął elementy drewnianej obudowy wzmacniającej odrzwia obudowy chodnikowej, ocios węglowy oraz wyposażenie wyrobiska na odcinku około 4,0 m od otworu. Analizatory CO, zabudowane w wylotowym prądzie powietrza ze ściany, zarejestrowały przekroczenie zakresu pomiarowego (200ppm). Metanomierze zabudowane w chodniku nadścianowym i101 w tym czasie zarejestrowały maksymalną zawartość 0,9%CH4 przy zawale wyrobiska oraz 0.5 % CH2 na wylocie powietrza z chodnika. Pracownicy Zakładu Odmetanowania Kopalń „ZOK-II” powiadomili o pożarze górników zatrudnionych w ścianie i101. Około godziny 17⁰⁰ pracownicy oddziału górniczego pracujący w rejonie ściany i101 przy użyciu wody oraz gaśnic proszkowych i pianowych ugasili pożar w chodniku nadścianowym i101. Z zagrożonych wyrobisk bez użycia aparatów ucieczkowych o własnych siłach wycofało się 14 pracowników.

W związku z pożarem żaden z zatrudnionych w rejonie ściany pracowników nie zgłosił wypadku.

Prawdopodobną przyczyną pożaru w chodniku nadścianowym i101 w pokładzie 405/2, było zapalenie się rozkruszonego węgla i pyłu węglowego od rozgrzanego wskutek tarcia świdra podczas wiercenia otworu bez płuczki wodnej.

W związku z zaistniałym pożarem Dyrektor OUG w Gliwicach wydał decyzję z dnia 16 kwietnia 2014 r.:

1. wstrzymującą ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej eksploatacji wiertnicy typu WDP-1C zabudowanej w chodniku nadścianowym i101 w pokładzie 405/2 przy zbiorze nr 2, do czasu jej prawidłowej zabudowy potwierdzonym odbiorem technicznym przez komisję powołaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego i ponownego zezwolenia na oddanie do ruchu,
2. nakazującą:
• zabezpieczenie do badań żerdzi wiertniczej o średnicy 51mm wraz z przykręconym do niej świdrem o średnicy 65mm, które służyły do wykonywania otworu w chodniku nadścianowym i101 w pokładzie 405/2 pod rurę obsadowa spągowego otworu odmetanowania,
• sprawdzenie rejonu zaistniałego pożaru egzogenicznego w chodniku nadścianowym i101 w pokładzie 405/2 w zakresie występowania ewentualnych wtórnych miejsc zagrzania.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.