15.08.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 21.08.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 55/2008/EW

w sprawie awarii zasilania w energię elektryczną zakładu górniczego ze stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2 , zaistniałej w dniu 15.08.2008 r. o godzinie 20⁵⁰ w Zakładach Górniczo-Hutniczych „Bukowno” S.A Kopalnia „Olkusz-Pomorzany” w Bukownie.

Zakłady Górniczo-Hutnicze „Bukowno” S.A. Kopalnia „Olkusz Pomorzany posiada zasilanie w energię elektryczną z trzech stacji transformatorowych 110/6 kV: GST-1, GST-1/1 i GST-2. Stacje transformatorowe 110/6 kV GST-1 i GST-2 zasilane są niezależnymi liniami napowietrznymi 110 kV prowadzonymi odpowiednio: z GPZ „Olkusz” i GPZ „Bukowno” oraz linią napowietrzną 110 kV łączącą te stacje. Zasilające linie napowietrzne 110 kV pozostają w eksploatacji dystrybutora energii elektrycznej „ENION” S.A. Oddział w Będzinie i pracują w „pierścieniu”. Przesył energii elektrycznej może się odbywać również wewnętrznymi liniami kablowymi 6 kV łączącymi rozdzielnie 6 kV stacji transformatorowych 110/6 kV.

W dniu 15 sierpnia 2008 r. stacja transformatorowa 110/6 kV GST-2 zasilana była dwiema liniami napowietrznymi 110 kV tj. „Bukowno” (od strony GPZ „Bukowno”) i „Chrobry” (od strony stacji transformatorowej 110/6 kV GST-1, zasilanej linią napowietrzną z GPZ „Ol-kusz”) pracującymi w „pierścieniu”.
W tym dniu o godzinie 20⁵⁰, podczas burzy z silnymi wyładowaniami atmosferycznymi, nastąpiło w fazie L1 uszkodzenie górnej części kolumny wyłącznika mocy typu LTB 145D1/B, zabudowanego w polu linii 110 kV „Chrobry” stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2, co spowodowało zadziałanie zabezpieczeń odległościowych i porównawczo-fazowych zasilających linii napowietrznych 110 kV i wyłączenie tej stacji spod napięcia. Skutkowało to brakiem zasilania w energię elektryczną między innymi urządzeń stacji wentylatorów głównych przy szybach „Zachodni”, „Wschodni” i „Dąbrówka”, górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w szybie „Dąbrówka” oraz urządzeń głównego odwadniania przy szybie „Dąbrówka”. Pod napięciem pozostały stacje transformatorowe 110/6 kV GST-1 i GST-1/1 zasilające pozostałe obiekty w wyrobiskach i na powierzchni zakładu górniczego. Po wykonaniu niezbędnych przełączeń w sieci elektroenergetycznej 6 kV zakładu górniczego o godzinie 21¹⁵ załączono pod napięcie (liniami kablowymi od strony rozdzielni 6 kV stacji transformatorowej 110/6 kV GST-1) rozdzielnię 6 kV stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2, przywracając zasilanie w energię elektryczną wyłączonych z ruchu urządzeń, w tym urządzeń głównego odwadniania przy szybie „Dąbrówka”. O godzinie 21²⁰ załączono do ruchu wentylator nr 2 w stacji wentylatorów głównych przy szybie „Dąbrówka”, a o godzinie 22⁴⁰ załączono do ruchu wentylator nr 1 w stacji wentylatorów głównych przy szybie „Zachodni”. Po dokonaniu niezbędnych uzgodnień, o godzinie 21⁴⁹, dyspozytor zakładu energetycznego kierujący ruchem sieci WN załączył pod napięcie linię elektroenergetyczną 110 kV „Bukowno”, następnie o godzinie 23¹⁰ załączono transformator nr 2 110/6 kV w stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2 natomiast pole linii 110 kV „Chrobry” i pole transformatora nr 1 110/6 kV wraz z transformatorem pozostawiono wyłączone spod napięcia. Wentylatory w stacji wentylatorów głównych przy szybie „Wschodni”, zgodnie z pisemnym zarządzeniem KRZG (wydanym na podstawie odstępstwa Prezesa WUG z dnia 29.05.2003 r., L.dz. GG/024/0039/03/05994/AR), pozostawiono wyłączone do godziny 5⁰⁰ w dniu 18.08.2008 r.

W czasie awarii nie prowadzono robót górniczych, a w nie przewietrzanych wyrobiskach (w komorze pomp głównego odwadniania przy szybie „Dąbrówka”) znajdowało się dwóch pracowników obsługujących urządzenia głównego odwadniania.

W związku ze zdarzeniem nie wystąpiła konieczność wycofania na powierzchnię pracowników zatrudnionych w komorze pomp głównego odwadniania przy szybie „Dąbrówka” i nie zgłoszono zaistnienia wypadku. Na skutek braku zasilania w energię elektryczną części zakładu górniczego nastąpiło przekroczenie o 25 cm maksymalnego poziomu wody w pompowni głównego odwadniania przy szybie „Dąbrówka”. Po przywróceniu zasilania w energię elektryczną urządzeń głównego odwadniania w ciągu 15 minut przywrócono poziom wód w pompowni poniżej poziomu maksymalnego. W wyniku rozerwania kolumny wyłącznika mocy typu LTB 145D1/B w fazie L1, uszkodzeniu uległa również górna część kolumny tego wyłącznika w fazie L2 oraz izolatory porcelanowe: odłączników liniowego i szynowego zabudowanych w polu linii 110 kV „Chrobry”, odłącznika szynowego sekcji I zabudowanego w polu łącznika szyn oraz przekładnika napięciowego typu UO 110c zabudowanego w fazie L1 pola pomiarowego sekcji I stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2.

Przyczyną awarii zasilania w energię elektryczną części zakładu górniczego ze stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2 było uszkodzenie wyłącznika mocy typu LTB 145D1/B zabudowanego w polu linii 110 kV „Chrobry”, powstałe w czasie burzy z silnymi wyładowaniami atmosferycznymi, polegające na rozerwaniu górnej części kolumny wyłącznika mocy w fazie L1.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych w Katowicach wydał decyzję w której nakazał:

1. Przeprowadzić badania wyłącznika mocy typu LTB 145D1/B zbudowanego w polu linii 110 kV „Chrobry” stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2 przez niezależną specjalistyczną jednostkę pomiarowo-badawczą mające na celu określenie przyczyn i okoliczności zaistniałej awarii.
2. Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej zasilania zakładu górniczego w energię elektryczną z pola linii 110 kV „Chrobry” i pola pomiarowego sekcji I stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2.
3. Wznowienie zasilania zakładu górniczego w energię elektryczną z pola linii 110 kV „Chrobry” stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2 może nastąpić po:
   - usunięciu skutków zaistniałej awarii,
   - sprawdzeniu stanu technicznego aparatury WN w polach linii 110 kV „Chrobry”, transformatora nr 1 110/6 kV, pomiarowym sekcji I oraz polu łącznika szyn,
   - sprawdzeniu prawidłowości działania zabezpieczeń linii 110 kV „Chrobry” i „Bukowno”, dokonaniu odbioru technicznego przez komisję powołaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
4. Wydaniu zezwolenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego na oddanie do ruchu urządzeń stacji transformatorowej 110/6 kV GST-2.
5.  Z okolicznościami i przyczynami zaistniałej awarii zapoznać zainteresowaną załogę.

Informację opracowano na podstawie danych z UGBKUE w Katowicach.