15.10.2012

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 24.10.2012 r.

I N F O R M A C J A Nr 65/2012/EW

o zagrożeniu erupcyjnym zaistniałym w dniu 15.10.2012 r. o godz. 17⁴⁰ podczas wiercenia otworu Kutno – 2 w ramach poszukiwania i rozpoznania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w obrębie bloku koncesyjnego Kutno - Żychlin w miejscowości Gołębiew Nowy, gmina Kutno, powiat kutnowski, woj. Łódzkie.

Wiercenie otworu Kutno – 2 prowadzone jest przez Poszukiwania Nafty i Gazu „NAFTA” SA w Pile - urządzeniem wiertniczym IDM 2000 - na zlecenie Przedsiębiorcy FX ENERGY POLAND Sp. z o.o. w Warszawie w oparciu o następujące dokumenty:

• Koncesja Ministra Środowiska nr 2/2007/p z dnia 23.03.2007 r. ze zm. z dnia 25.03.2011 r. na poszukiwanie i rozpoznanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w obrębie bloku koncesyjnego Kutno - Żychlin z terminem jej ważności do dnia 23.03.2013 r.;
• Plan ruchu zakładu wykonującego roboty geologiczne – Poszukiwania Nafty i Gazu „NAFTA” Spółka z o.o. w Pile na wykonanie otworu Kutno – 2.

Celem przedmiotowego wiercenia jest w szczególności określenie występowania węglowodorów w złożu konwencjonalnym tj. w piaskowcach czerwonego spągowca.

W dniu 15.10.2012 r. podczas rdzeniowania otworu w interwale 6577 m – 6577,2 m, przy postępie rdzeniowania 0,2 m/h, nastąpił wzrost ciśnienia tłoczenia płuczki ze 120 bar do 186 bar. Po podciągnięciu przewodu o 3 m od dna otworu i zamknięciu prewentera, o godz. 17⁴⁰, zarejestrowano ciśnienie w przewodzie (na stojaku) – 271 bar, natomiast w przestrzeni (9 5/8 cala x 5 cali ) – 665 bara. Do momentu zamknięcia prewentera przypłynęło do otworu 7 m³ płynu złożowego. Od godziny 17⁴⁰ do godziny 18⁰⁰ nastąpiło rozszczelnienie na zaworach bezpieczeństwa pomp płuczkowych i dopłynęło kolejne 7 m³. Łącznie do otworu dopłynęło 14 m³ płynu złożowego. Powyższe stwierdzono w oparciu o pomiar płuczki wiertniczej, która wypłynęła z otworu. Wiercenie w dniu zaistniałego zagrożenia prowadzono z zastosowaniem płuczki olejowej o ciężarze właściwym 1,21 G/cm³ , przy spodziewanym gradiencie ciśnienia złożowego w utworach czerwonego spągowca - 0,120 MPa/10 m.

Kierownik ruchu zakładu wykonującego roboty geologiczne, w dniu 15.10.2012 r., ogłosił prowadzenie akcji ratowniczej w celu likwidacji istniejącego zagrożenia. Do akcji ratowniczej zmobilizowano 2 zastępy ratownicze Zakładowej Drużyny Ratowniczej PNiG NAFTA SA w Pile oraz specjalistów z Ratowniczej Stacji Górnictwa Otworowego w Krakowie.

Przeprowadzone po zaistnieniu zagrożenia w dniach 15 i 16 października 2012 r. pomiary ciśnień, w przestrzeni i w przewodzie, wykazały, że ciśnienie w przestrzeni ustabilizowało się na wartości 680 bara, natomiast ciśnienie w przewodzie obniżyło się do 222 bara. W związku z tym, że różnica ciśnień w przestrzeni i przewodzie mogła być spowodowana między innymi niedrożnością (zatkaniem) dolnej części przewodu wiertniczego (koronki) lub uszkodzeniem podczas zaistnienia zdarzenia manometrów wskazujących ciśnienie w przewodzie, wykonano następujące czynności: w godzinach popołudniowych w dniu 16 października 2012 r. podjęto próbę uzyskania drożności przewodu wiertniczego. W wyniku prowadzonych działań stwierdzono uszkodzenie manometrów wskazujących ciśnienie w przewodzie. W przestrzeni i w przewodzie ciśnienia ustabilizowały się na poziomie 680 barów.

Dalsze działania na wiertni prowadzone były w oparciu o ustalenia sztabu akcji ratowniczej, ujęte w Książce akcji ratowniczej – pod nadzorem Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach.

Na wiertni bezposrednio po zaistnieniu zagrożenia rozpoczęto przygotowanie płuczki wiertniczej olejowej obciążonej barytem o ciężarze właściwym 2,3 G/cm³ - niezbędnej do zatłoczenia otworu w celu doprowadzenia do równowagi ciśnienia złożowego z ciśnieniem dennym. Po przygotowaniu płuczki w dniu 18.10.2012 r o godz. 16³⁰ przystąpiono do zatłaczania otworu płuczką przez przewód metodą jednego obiegu, przy użyciu agregatu cementacyjnego Angelika 1100 (na wiertni znajdował się również rezerwowy agregat cementacyjny podłączony do przewodu wiertniczego przez przewód wysokociśnieniowy).

Po wykonanym zatłoczeniu otworu ciśnienie w przestrzeni spadło z 680 barów do 10 barów, natomiast w przewodzie z 680 bara do 28 barów. Łącznie do otworu zatłoczono 219 m³ płuczki olejowej o ciężarze właściwym 2,3 G/cm³. W związku z powyższym Kierownik ruchu zakładu podjął decyzję o zakończeniu z dniem 19.10.2012 r. o godz. 24⁰⁰ akcji ratowniczej na wiertni Kutno 2 i prowadzeniu dalszych prac - w ramach prac zabezpieczających (profilaktycznych). Dalsza obserwacja, tłoczenie i cyrkulacja płuczki w otworze kontynuowana będzie pompami własnymi urządzenia wiertniczego.

W dniu 20.10.2012 r. teren wiertni opuściło Pogotowie Ratowniczej Stacji Górnictwa Otworowego w Krakowie, a pozostały natomiast w gotowości zastępy ratownicze Zakładowej Drużyny Ratowniczej PNiG NAFTA SA w Pile.

Prawdopodobną przyczyną zaistniałego zagrożenia erupcyjnego mogło być nawiercenie w utworach czerwonego spągowca warstw o gradientach ciśnień zdecydowanie przekraczających spodziewane gradienty ciśnień lub dopłynięcie do otworu płynu złożowego o wysokim ciśnieniu złożowym z warstw wyżej zalegajacych, np. z dolomitu głównego, co stwierdzono pomiarami dokonanymi na obiegu płuczkowym.

Nadzór nad akcją ratowniczą sprawowany był przez Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach i nie wykazał nieprawidłowości.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Kielcach.