15 10 2018

Wyższy Urząd Górniczy                                             

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia     

 Katowice, dnia  23   października 2018 r.

INFORMACJA Nr 69/2018/EW

w sprawie pożaru, zaistniałego w dniu 15 października 2018 r. około godziny 18⁰⁴ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Knurów-Szczygłowice” Ruch Szczygłowice w Knurowie.

Pożar zaistniał w chodniku drenażowym 16 w pokładzie 404/4. Pokład 404/4, o grubości od 1,8 m do 2,2 m i nachyleniu od 8° do 12°, nie skłonny do tąpań, zaliczony został do III kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I i II stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel tego pokładu zaklasyfikowano do I grupy skłonności do samozapalenia. Na podstawie badań wyznaczono energię aktywacji węgla pokładu 404/4 wynoszącą 67,9kJ/mol i wskaźnik Sz^a=66°C/min oraz określono czas inkubacji pożaru wynoszący 60 dni.

W dniu 25 maja 2018 r. z pochylni 14, pracownicy oddziału GRP2-Sz, przy użyciu kombajnu chodnikowego typu R-130 rozpoczęli drążenie chodnika drenażowego 16. Wyrobisko wykonywano w obudowie typu ŁP10/V32/4 stawianej co 0,75 m i 1,0 m oraz typu ŁP9/V32/4 stawianej co 1,0 m i 1,25 m. Opinkę stropu i ociosów stanowiły siatki stalowe typu łańcuchowo-węzłowego. Chodnik przewietrzano wentylacją lutniową kombinowaną, z zasadniczym lutniociągiem tłoczącym z lutni elastycznych o średnicy 1200 mm, połączonych z wentylatorem typu ELMECH-WLE-1280B/E, zabudowanym w przecznicy II na poziomie 850 m, na północny-zachód od pochylni 14 w pokładzie 404/4. Kombajn w drążonym wyrobisku wyposażono w urządzenie odpylające typu DCU 600C z pomocniczym lutniociągiem ssącym. Przy przecznicy II na poziomie 850m w pochylni 14, gdzie wypływało powietrze z rejonu drążonego chodnika drenażowego 16, zabudowane były czujnik metanometrii automatycznej oraz analizator tlenku węgla.  

W chodniku drenażowym 16 zabudowane były między innymi 3 przenośniki taśmowe, którymi odstawiano urobek z przodka oraz w odległości około 260 mb od pochylni 14 w pokładzie 404/4 urządzony był dworzec osobowy SO-6KP kolejki podwieszonej z napędem własnym spalinowym.

Do 4 października 2018 r. wydrążono 1496 m chodnika drenażowego 16 w pokładzie 404/4, z zaplanowanych do wykonania 2170 m. W związku z wypiętrzaniem spągu w chodniku drenażowym 16, wycofano kombajn na odległość 321 m od przodka i od 9 października 2018 r. rozpoczęto pobierkę spągu.

Do 15 października 2018 r. wykonano 87 mb pobierki spągu i w tym dniu na zmianie popołudniowej rozpoczynającej się o godzinie 16¹⁵ sztygar zmianowy oddziału GRP2-Sz skierował 7 pracowników do chodnika drenażowego 16, w celu kontynuowania pobierki. Około godziny 17⁰⁰, pracownicy oddziału GRP2-Sz, w trakcie przejazdu kolejką podwieszoną z napędem własnym w pochylni 14, poczuli zapach spalenizny, a po dojechaniu do dworca osobowego SO-6KP, w chodniku drenażowym 16 zauważyli w powietrzu dymy. O powstałym zagrożeniu przodowy zespołu pracowników telefonicznie powiadomił dyspozytora ruchu kopalni, który polecił im wycofanie się z zagrożonego rejonu. Około godziny 17¹⁵ wszyscy pracownicy skierowani do chodnika drenażowego 16 wyjechali kolejką podwieszoną do przecznicy II na poziomie 850 m. W tym czasie analizator tlenku węgla, zabudowany w pochylni 14 w pokładzie 404/4, zarejestrował zawartość 0,0004% (4ppm) CO w powietrzu.  Dyspozytor ruchu o godzinie 17⁴⁷ skierował 2 dyżurujące zastępy ratownicze do rejonu chodnika drenażowego 16 w pokładzie 404/4, w celu skontrolowania przyczyny powstałego zadymienia w wyrobisku. Analizator tlenku węgla, zabudowany w pochylni 14 w pokładzie 404/4 rejestrował systematyczny wzrost zawartości CO, która o godz. 18¹⁰ osiągnęła 200ppm (0,0200%), to jest górny zakres pomiarowy urządzenia.

O godzinie 18⁰⁴, w związku z utrzymywaniem się w przepływowym prądzie powietrza dymów oraz ilości tlenku węgla powyżej 25 dm³/min, kierownik ruchu zakładu górniczego podjął decyzję o rozpoczęciu akcji przeciwpożarowej.

Zgodnie z opracowanym planem akcji przeciwpożarowej, rozpoczęto prace zmierzające do utworzenia korka wodnego w chodniku drenażowym 16 przy pochylni 14 w pokładzie 404/4.

W dniu 17 października 2018 r., do godziny 5⁵⁰, w chodniku drenażowym 16 w pokładzie 404/4 utworzono korek wodny, spełniający warunki tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej oraz przeprowadzono penetrację wyrobisk w strefie zagrożenia, która wykazała prawidłowy skład powietrza. W związku z tym kierownik akcji ratowniczej zakończył akcję przeciwpożarową. W akcji brały udział własne zastępy ratownicze oraz jednostki ratownictwa górniczego.

Prawdopodobną przyczyną pożaru było zapalenie się taśmy przenośnika zabudowanego w chodniku drenażowym 16 w pokładzie 404/4.

W związku z zaistniałym pożarem Dyrektor OUG w Gliwicach wydał decyzję z dnia 17 października 2018 r., nakazując:

dalsze prace związane z profilaktyką pożarową, w rejonie zakończonej akcji przeciwpożarowej prowadzonej w związku z pożarem zaistniałym w dniu 15 października 2018 r. około godziny 18⁰⁴ w chodniku drenażowym 16 w pokładzie 404/4, prowadzić w oparciu o  „dokumentację prac profilaktycznych”, zaopiniowaną przez kopalniane zespoły do spraw zagrożeń naturalnych i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego, uwzględniającą między innymi:

1. zabudowę urządzeń gazometrii automatycznej do kontroli składu i parametrów powietrza w czynnych wyrobiskach, w których w wyniku prowadzonej akcji przeciwpożarowej wykonano tamę o konstrukcji przeciwwybuchowej,
2. zakres i częstotliwość kontroli rejonu zakończonej akcji przeciwpożarowej,
3. zakres i częstotliwość kontroli tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej, to jest korka wodnego zlokalizowanego w chodniku drenażowym 16, przy pochylni 14 w pokładzie 404/4,
4. wyniki analizy możliwości dopływu gazów z otamowanej przestrzeni do czynnych wyrobisk i odpowiedniego zabezpieczenia czujnikami gazometrii automatycznej potencjalnie zagrożonych wyrobisk.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.