16.04.2008.2

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 23.04.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 24/2008/EW

w sprawie tąpnięcia, w wyniku wstrząsu górotworu o energii 9 x 10⁷J (wg GIG), zaistniałego w dniu 16.04.2008 r. ok. godziny 14⁵⁴ w KHW S.A. KWK „Wujek” w Katowicach Ruch „Śląsk”, w rejonie ściany 2Jd w pokładzie 502 w partii J, na poziomie 765 m.

Wstrząs górotworu o energii 9x10⁷J, zlokalizowany został w polu wybiegu czynnej ściany 2Jd w przyspągowej warstwie pokładu 502 w partii J. Pokład 502 o miąższości od 2,6 m do 8,5 m i nachyleniu do 11⁰, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, I i III stopnia zagrożenia tąpaniami oraz klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego. W stropie pokładu 502 w odległości do 20 m zalega kompleks łupków ilastych i piaszczystych, a powyżej około 24 m warstwa piaskowca drobnoziarnistego. W spągu występuje 1,4m łupku ilastego, 1,7 m piaskowca drobnoziarnistego oraz 3,3m warstwa węgla pokładu 504. Nad pokładem 502, w odległościach od 115 m do 281 m, dokonana w pokładach grupy rudzkiej eksploatacja wytworzyła krawędzie usytuowane skośnie do frontu ściany 2Jd w odległościach poziomych od 5 m do 114 m. Ponadto około 135 m przed frontem ściany 2Jd wytworzona została krawędź eksploatacyjna przystropowej warstwy pokładu 502. Ściana 2Jd o długości 185m eksploatowana była w warunkach I stopnia zagrożenia tąpaniami, na wysokość do 3,0 m, systemem podłużnym z zawałem stropu w przyspągowej warstwie pokładu 502, pod zrobami zawałowymi warstwy przystropowej. Ściana wyposażona została w 123 sekcje obudowy zmechanizowanej typu PUMAR -12/23-POz3/WW, PUMAR-15/31-POz1 oraz HYDOTECH-15/36-POz wersja II, kombajn ścianowy typu KGS-410/2BP/00, przenośnik ścianowy RYBNIK-750 oraz przenośnik podścianowy typu PZP Grot 67. Ściana 2Jd prowadzona była pomiędzy chodnikami 2Jd i 1Jd wtórnym wykorzystywanym do transportu materiałów i odstawy urobku. Chodnik 1Jd wtórny wysokości 3,3 m i szerokości 4,6 m wykonany został w obudowie ŁP9/V29/A i ŁP9/V32/A/4 o rozstawie do 1 m, stabilizowanej pomiędzy odrzwiami 9 rozporami stalowymi typu G. Obudowa zasadnicza wyrobiska na odcinku 20m przed frontem ściany oraz w strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami wyznaczonej w rejonie krawędzi warstwy przystropowej pokładu 502 wzmocniona została podciągami drewnianymi w osi, podbudowanymi stojakami stalowymi typu Valent i SV. W wyrobisku zabudowany był przenośnik taśmowy typu Gwarek 1000 oraz trasa kolejki podwieszonej typu KSP 32.

W dniu 16.04.2008 r. na zmianie II, rozpoczynającej się o godzinie 12⁰⁰, w ścianie 2Jd prowadzono urabianie kombajnem. Około godziny 14⁵⁴ , podczas zbliżania się urabiającego kombajnu do chodnika 1Jd wtórnego, wystąpił wstrząs górotworu o energii 9 x 10⁷J zlokalizowany około 180 m przed frontem ściany i około 60 m na południe od tego chodnika. Wstrząs spowodował tąpnięcie, którego skutki w postaci deformacji obudowy i zsuwów jej elementów dochodzących do 1,2 m oraz wypiętrzenia spągu na całej szerokości wyrobiska do 1,5 m wystąpiły na odcinku około 85 m, licząc od 130 m przed frontem ściany. W wyniku tąpnięcia gabaryty chodnika uległy zmniejszeniu do około 1,5 m wysokości i około 2,6 m szerokości. Z zagrożonego rejonu wyprowadzono 21 pracowników, z których żaden nie doznał obrażeń.

Przyczyną tąpnięcia był wstrząs górotworu o energii 9 x 10⁷J, zaistniały wskutek rozładowania energii skumulowanej w górotworze.

W związku z zaistniałym tąpnięciem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach nakazał:

W dniu 16.04.2008r.:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej prowadzenia robót górniczych w pokładzie 502 w partii „J” na poziomie 765 m w rejonie ściany 2Jd do czasu przeprowadzenia oględzin miejsca skutków tąpnięcia po wstrząsie wysokoenergetycznym o energii 9 x 10⁷J (wg GIG) zaistniałego w polu wybiegu czynnego frontu eksploatacyjnego tej ściany.
2. Podjąć działania organizacyjno-techniczne w zakresie :
   a) skutecznego zabezpieczenia dostępu do rejonu ściany 2Jd w pokładzie 502 w partii „J” na poziomie 765 m,
   b) ustalenia zasad ciągłego monitorowania i analizowania stanu zagrożenia tąpaniami i wentylacyjno-metanowo-pożarowego w rejonie ściany 2Jd w pokładzie 502 w partii „J” na poziomie 765 m.
3. W oparciu o wyniki analiz stanu zagrożeń naturalnych w zagrożonym rejonie o których mowa w pkt. 2b decyzji, podejmować niezbędne działania profilaktyczne zapewniające utrzymanie dostępnych wyrobisk w pokładzie 502 w partii „J” w stanie bezpiecznym i funkcjonalnym. Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego na podstawie opinii połączonych kopalnianych zespołów ds. zagrożeń tąpaniami oraz wentylacyjno – metanowo – pożarowego winien określać oraz odpowiednio dokumentować zakres i sposób wykonania powyższych prac.
4. Przeprowadzić analizę stanu zagrożenia tąpaniami w rejonie pokładu 502 w partii „J” przez kopalniany zespół ds. tąpań w składzie poszerzonym o specjalistów ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn zaistniałego tąpnięcia po wstrząsie o energii 9 x 10⁷ w rejonie ściany 2Jd w pokładzie 502 w partii „J” w aspekcie określenia niezbędnych warunków bezpieczeństwa umożliwiających dokonanie oględzin w przedmiotowym rejonie.

W dniu 18.04.2008r, po dokonaniu oględzin miejsca tąpnięcia:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej dalszej eksploatacji przyspągowej warstwy pokładu 502 w partii „J” ścianą 2Jd, do czasu uzyskania:
   a) pozytywnej opinii Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Podziemnych Zakładach Górniczych, w aspekcie możliwości, a następnie ewentualnego zakresu i warunków zapewniających bezpieczne kontynuowanie eksploatacji,
   b) decyzji Dyrektora OUG w Katowicach, o zaliczeniu wszystkich warstw pokładu 502 w partii „J” do III stopnia zagrożenia tąpaniami,
   c) zezwolenia Dyrektora OUG w Katowicach na ponowne oddanie do ruchu ściany 2Jd w pokładzie 502, w oparciu o opinię o której mowa w punkcie 1a) decyzji.
2. Przed ponownym wznowieniem robót górniczych w rejonie zaistniałego tąpnięcia, w sąsiedztwie ściany 2Jd w pokładzie 502 w partii „J” na poziomie 765 m, uzyskać opinię kopalnianego zespołu ds. tąpań, w składzie poszerzonym o specjalistów, w aspekcie możliwości dalszego bezpiecznego prowadzenia prac, która uwzględni w szczególności:
   • zasady prognozowania i monitorowania stanu zagrożeń: tąpaniami oraz wentylacyjno – metanowo – pożarowych, uwzględniających wprowadzenia rygorów obowiązujących w III stopniu zagrożenia tąpaniami,
   • zakres i sposób prowadzenia, adekwatnych do stanu zagrożeń, działań profilaktycznych,
   • organizację, nadzór i kontrolę prowadzonych robót.
3. Prowadzić usuwanie skutków tąpnięcia, w oparciu o technologię, zatwierdzoną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, uwzględniając opinię Kopalnianego Zespołu ds. Tąpań, w składzie poszerzonym o specjalistów.
4. Z okolicznościami zaistniałego tąpnięcia i podjętymi działaniami zapobiegawczymi, zapoznać zainteresowanych pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Katowicach.