16 06 2020

Wyższy Urząd Górniczy
Departament
Warunków Pracy i Szkolenia
Katowice, dnia 7 stycznia 2021 r.

 INFORMACJA Nr 20/2020/EW

 w sprawie wypadku ciężkiego, zaistniałego w dniu 16 czerwca 2020 r. około godziny 10⁵⁸ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Pniówek” w Pawłowicach, któremu uległ górnik kombajnista.

Wypadek zaistniał w nowouruchomionej ścianie N-7 w pokładzie 404/1 na poziomie 830 m. Nieskłonny do tąpań pokład 404/1 o grubości od 1,62 m do 2,36 m i nachyleniu od 2° do 13°, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i I stopnia zagrożenia wodnego.

W stropie pokładu zalega między innymi warstwa od 0,50-7,50 m iłowca, 7,50 m mułowca z przerostami piaskowca. W spągu pokładu występują łupki ilaste z laminami węgla o grubości 0,15-0,30 m.

Ściana o długości 212 m i wysokości od 1,6 m do 2,36 m, eksploatowana systemem podłużnym z zawałem stropu, prowadzona była pomiędzy chodnikiem N-5 i chodnikiem N-10. Ściana N-7 wyposażona została w kombajn ścianowy typu KSW-460 NE, przenośnik zgrzebłowy ścianowy typu PAT E-260 oraz 139 sekcji obudowy zmechanizowanej, w tym: 4 sekcje typu FAZOS-13/29POz/BSN i 135 sekcji typu FAZOS-13/29POz, wyposażone w sterowanie pilotowe firmy Tiefenbach. Sekcje obudowy zmechanizowanej oznaczono kolejnymi numerami począwszy od chodnika N-10.

Ścianę przewietrzano systemem na „U” wzdłuż calizny węglowej, prądem powietrza doprowadzanym chodnikiem N-5 w ilości  1300 m³/min.

Ściana N-7 w pokładzie 404/1 uruchomiona została 4 czerwca 2020 r. i do dnia 16 czerwca uzyskała postęp 1,0 m wzdłuż chodnika N-10 i 7,2 m wzdłuż chodnika N-5. Jej eksploatację prowadzono w oparciu o projekt techniczny eksploatacji pokładu 404/1 ścianą N-7 zatwierdzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego w dniu 20 kwietnia 2020 r.

W dniu 16 czerwca 2020 r., na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 6⁰⁰ nadsztygar- kierownik oddziału G-6 skierował 18 pracowników w rejon ściany N-7. Do prac w ścianie wyznaczył górnika przodowego, dwóch kombajnistów, górnika sekcyjnego oraz dwóch górników. Po przybyciu na miejsce rozpoczęto urabianie kombajnem ścianowym od sekcji nr 50 w kierunku chodnika N-5. Po urobieniu calizny węglowej do sekcji nr 120 zatrzymano pracę kombajnu oraz przenośnika ścianowego i rozpoczęto prace związane z poziomowaniem jego trasy od sekcji nr 75 do sekcji nr 105. Po ukończeniu prac kontynuowano dalsze urabianie kombajnem w kierunku chodnika N-5. Po dojechaniu do sekcji nr 138 wystąpił opad skał stropowych w rejonie sekcji o nr 137, 138 i 139, co doprowadziło do obniżenia ich stropnic oraz utworzenia się pryzmy rumoszu skalnego przy ociosie. Kombajn wycofano i zatrzymano przy sekcji nr 135. Zatrzymano również pracę przenośnika ścianowego. Następnie górnik kombajnista wraz z górnikiem sekcyjnym rozpoczęli prace mające na celu podniesienia stropnicy sekcji nr 139 za pomocą stojaka hydraulicznego typu SHC. W tym celu górnik kombajnista wszedł na trasę przenośnika ścianowego przy sekcji nr 138 i przystąpił do ustawiania stojaka SHC pod stropnicą sekcji nr 139. W tym czasie doszło do niekontrolowanego wychylenia osłony czoła ściany sekcji nr 138 w wyniku czego górnik kombajnista został dociśnięty do rumoszu skalnego oraz rynny napędu zwrotnego przenośnika zgrzebłowego ścianowego. Pracownicy zatrudnieni w rejonie zdarzenia po uwolnieniu poszkodowanego przystąpili do udzielania mu pierwszej pomocy przedmedycznej, a następnie rozpoczęto jego transport chodnikiem N-5 w kierunku szybu II. W przecince Z-VII około godziny 11²⁵,poszkodowanemu pomocy udzielił lekarz zakładowy. Po wytransportowaniu na powierzchnię, poszkodowany został przewieziony karetką pogotowia doPowiatowego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wodzisławiu Śląskim, gdzie lekarz w opinii stwierdził: uraz miednicy, złamanie kości krzyżowej z uszkodzeniem nerwu kulszowego, złamanie uda prawego, uraz klatki piersiowej.

Przyczyną wypadku ciężkiego było dociśnięcie górnika kombajnisty wychylającą się z nieustalonego powodu osłoną czoła ściany obudowy zmechanizowanej do rumoszu skalnego oraz trasy przenośnika zgrzebłowego ścianowego.

Do zaistnienia wypadku mógł się przyczynić brak wyłączenia i zabezpieczenia stanu wyłączenia zasilania układów hydraulicznych sekcji nr 137, 138 i 139.

W przeprowadzonym przez specjalistycną jednostkę badawczą badaniu poprawności działania podzespołów układu sterowania sekcji obudowy zmechanizowanej nr 138, nie stwierdzono nieprawidłowości mogących spowodować samoistne wychylenie się osłony czoła ściany.

W związku z wypadkiem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku wydał decyzję z dnia 16 czerwca 2020 r. wstrzymującą ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej:

• eksploatacji sekcji obudowy zmechanizowanej typu FAZOS-13/29POz/BSN o numerze kopalnianym 138, do czasu przeprowadzenia przez komisję powołaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego, kontroli stanu technicznego tej sekcji oraz układu hydraulicznego jej sterowania, szczególnie w zakresie pracy osłony czoła ściany,
• ruchu załogi w rejonie wejścia do ściany N-7 od strony chodnika nadścianowego N-5 oraz w miejscu zabudowanej sekcji obudowy zmechanizowanej typu FAZOS-13/29 POz/BSN o numerze kopalnianym 139, do czasu:

1. podjęcia odpowiednich działań organizacyjno-technicznych w celu usunięcia skutków opadu skał stropowych oraz powstałego rumoszu skalnego, w rejonie sekcji o numerach kopalnianych 137, 138 i 139, zgodnie z opracowaną technologią, zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
2. podjęcia odpowiednich działań organizacyjno-technicznych w celu:

• zabezpieczenia przed przypadkowym zasterowaniem podzespołami hydraulicznymi sekcji obudowy zmechanizowanej numerze kopalnianym 138,
• uzyskania minimum 0,6 m szerokości przejścia dla załogi wzdłuż obudowy zmechanizowanej o numerze kopalnianym 139.

Ponadto nakazał w celu dalszego badania zdemontować i wydać na powierzchnię oraz zabezpieczyć, podzespoły hydrauliczne odpowiedzialne za pracę układu hydraulicznego osłony czoła ściany sekcji typu FAZOS 13/29 POz/BSN nr 138 zabudowanej w ścianie N-7 w pokładzie 404/1 tj.: 18 funkcyjny blok sterujący, 18 funkcyjny blok wykonawczy, zawór przelewowy DBV DN10 Pe=35 MPa, zawór przelewowy DBV DN10 Pe=40 MPa.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.