17.05.2010.1

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 24.05.2010 r.

I N F O R M A C J A Nr 29/2010/EW

w sprawie niebezpiecznych zdarzeń polegających na:

• zapaleniu metanu i wypadku zbiorowym (dwa wypadki) zaistniałych w dniu 16.05.2010 r. około godziny 23⁴⁴,
• zapaleniu metanu zaistniałego w dniu 17.05.2010r. około godziny 20²² i pożaru,

w Katowickim Holdingu Węglowym S.A. KWK „Mysłowice-Wesoła” Ruch „Wesoła” w Mysłowicach.

Zapalenie metanu i wypadek zbiorowy w dniu 16.05.2010 r. miały miejsce w chodniku I wschodnim, w rejonie skrzyżowania ze ścianą 565 w przystropowej warstwie pokładu 510, na poziomie 665 m. Pokład 510, o miąższości warstwy ok.3m i nachyleniu 0-6^o, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, III stopnia zagrożenia tąpaniami, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz III grupy skłonności węgla do samozapalenia. Ścianę 565, o długości 230 m i wybiegu 915 m, uruchomiono w dniu 3.05.2009 r., a eksploatację prowadzono systemem podłużnym z zawałem stropu na wysokość 3 m, z lokalnym pozostawieniem w stropie ok. 1,0 m półki węglowej, uzyskując do dnia 16.05.2010 r. postęp ok. 540 m. Przez ścianę, przewietrzaną systemem na „U”, przepływało powietrze w ilości ok. 1100 m³/min. W ścianie prowadzono prace profilaktyczne w związku z podwyższonymi zawartościami tlenku węgla, przekraczającymi 10 l/min, w prądzie powietrza odprowadzanym ze ściany. Profilaktyka polegała między innymi na okresowym podawaniu do zrobów ściany mieszaniny popiołowo-wodnej oraz uszczelnianiu zrobów środkami chemicznymi od strony dopływu prądu powietrza doprowadzanego do ściany.

W dniu 16.05.2010 r., na zmianie rozpoczynającej się od godziny 22⁰⁰, w rejon ściany 565 skierowano zespół 18 pracowników do robót związanych z przygotowaniem ściany do wydobycia. Od początku zmiany czujniki gazometryczne zabudowane w rejonie nie wykazywały przekroczeń dopuszczalnych wartości tlenku węgla i metanu. Około godziny 23⁴⁴ w chodniku I wschodnim (wentylacyjnym), w rejonie skrzyżowania ze ścianą 565, zaistniało lokalne zapalenie metanu, które objęło swoim zasięgiem dwóch pracowników wykonujących transport ręczny materiałów do ściany, powodując ich poparzenie. Na czujnikach zabudowanych w tym chodniku zarejestrowano wzrost zawartości CO powyżej 200ppm oraz stężenia metanu do 4,13%. Poszkodowani oraz pozostali pracownicy zatrudnieni w rejonie ściany samodzielnie wycofali się poza rejon zagrożenia. Poszkodowani, po wywiezieniu na powierzchnię, odwiezieni zostali do Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich. Rozpoczęto akcję ratowniczą polegającą na zabezpieczeniu dojść do strefy zagrożenia oraz doprowadzeniu do wyrobisk przyścianowych linii chromatograficznych dla kontroli stężeń gazów. Ponadto rozpoczęto przygotowania do budowy tam izolacyjnych przeciwwybuchowych w celu wyłączenia rejonu z sieci wentylacyjnej kopalni.

Od momentu rozpoczęcia akcji ratowniczej obserwowano systematyczny spadek zawartości tlenku węgla w atmosferze kopalnianej. Nie stwierdzano również jakichkolwiek oznak wzrostu zagrożenia metanowego. Wobec powyższego, w dniu 17.05.2010 r. o godzinie 18²⁶, kierownik akcji podjął decyzję o zakończeniu akcji ratowniczej. Obserwacja rejonu z wykorzystaniem linii chromatograficznych była kontynuowana, a wyniki stężeń gazów w momencie zakończenia akcji ratowniczej przedstawiały się następująco:

W dniu 17.05.2010 r. o godzinie 20²², w rejonie skrzyżowania ściany 565 z chodnikiem I wschodnim, nastąpiło ponowne zapalenie metanu powodując wzrost zawartości tlenku węgla w rejonie do 170 ppm. Na czujnikach metanometrii automatycznej nie zaobserwowano wzrostu zawartości metanu. O godzinie 21²² przystąpiono do prowadzenia akcji ratowniczej-pożarowej, polegającej na budowie tam izolacyjnych przeciwwybuchowych w wyrobiskach przyścianowych, w celu wyłączenia ściany z sieci wentylacyjnej kopalni. W dniu 18.05.2010 r., ok. godziny 15⁴⁴, w rejonie skrzyżowania ściany z chodnikiem wentylacyjnym, po raz kolejny doszło do zapalenia metanu co zostało zarejestrowane przez czujniki tlenku węgla, zabudowane w chodniku I wschodnim, w postaci wzrostu zawartości tego gazu do 160 ppm. Czujniki metanometrii automatycznej nie wykazały wzrostu zawartości metanu powyżej 1%. Ratowników zatrudnionych przy wykonywaniu tam wycofano, a po spadku zawartości tlenku węgla poniżej 26 ppm w prądzie powietrza odprowadzanym ze ściany wznowiono roboty związane z izolacją rejonu. Akcja ratownicza-pożarowa, polegająca na odizolowaniu rejonu ściany 565 od pozostałych wyrobisk kopalni za pomocą tamy przeciwwybuchowej i korka wodnego, zakończona została w dniu 21.05.2010 r. o godz. 16¹⁴. W akcji brały udział zastępy ratownicze własne kopalni oraz zastępy CSRG i OSRG w Jaworznie. Nadzór nad prowadzoną akcją sprawował Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach przy współudziale pracowników WUG.

Dotychczasowe ustalenia nie dają podstaw do jednoznacznego określenia przyczyn zapaleń metanu. Jako najbardziej prawdopodobne przyjmuje się, że inicjałem zapalenia metanu był rozwijający się pożar endogeniczny w zrobach zawałowych ściany 565.

Przyczyną wypadku zbiorowego było oddziaływanie na poszkodowanych płomienia, wysokiej temperatury i fali podmuchu powstałych w wyniku zapalenia metanu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Katowicach.