18.10.2013

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 29.10.2013 r.

I N F O R M A C J A Nr 16/2013 śm/EW

w sprawie wypadku śmiertelnego, jaki miał miejsce w dniu 18.10.2013 r., ok. godz. 9³⁵ w zakładzie górniczym „Gryżyce”, należącym do Górażdże Kruszywa Sp. z o.o., któremu uległa osoba dozoru średniego, lat 63, zatrudniona w zakładzie górniczym 45 lat

Wypadek zaistniał w odkrywkowym zakładzie górniczym, położonym w miejscowości Stary Żagań, gm. Żagań, powiat żagański, woj. lubuskie.

Zakład górniczy „Gryżyce” wydobywa kruszywo naturalne ze złoża Grajówka – zbiornik pole Południowe. Eksploatację prowadzono koparką ssącą na przenośniki taśmowe, które transportują urobek do zakładu przeróbczego.

Na I zmianie w dniu 18.10.2013 r., o godz. 6⁰⁰ osoba dozoru średniego skierowała trzech pracowników w rejon koparki ssącej, których zadaniem było dołożenie jednego członu rury transportującej kruszywo naturalne na odwadniacz kołowy. Koparka ssąca oddalona była od zakładu przeróbczego o około 800 m. Czwarty pracownik prowadził załadunek przesortowanego kruszywa naturalnego ładowarką na samochody odbiorców.

Po godzinie 8⁰⁰ powiadomiono telefonicznie osobę dozoru średniego o zakończeniu prac w rejonie koparki ssącej i możliwości sprawdzenia przez nią całego ciągu wydobywczego. Uruchomiono odwadniacz kołowy i przenośniki taśmowe PTGM-800.

Kruszywo naturalne urabiane koparką ssącą, po wstępnym odwodnieniu na odwadniaczu kołowym transportowane jest przenośnikami taśmowymi PTGM-800 na estakadę zasobnika międzyoperacyjnego. Na estakadzie kończy się ciąg technologiczny wydobywczy.

Koniec estakady zlokalizowany jest na wysokości 13,0 m npt. Poniżej zaczyna się ciąg technologiczny przeróbczy. Pod estakadą znajduje się żelbetowy tunel zasobnika o wysokości od 2,0 do 3,0 m i szerokości 2,40 m, w którym zabudowany został przenośnik PTGM-800 podający kruszywo naturalne na zakład przeróbczy. W stropie tunelu wykonane są 3 otwory zasypowe o wymiarach 60 x 60 cm w górnej części (na powierzchni) zwężające się do 37 x 37 cm, tworząc lej. Głębokość leja wynosi ok. 1,30 m do podajnika taśmowego. Całość wykonana z elementów stalowych.

Spadające kruszywo z estakady na tunel zasobnika tworzy pryzmę o wysokości ok. 10 m i szerokości podstawy ok. 30 m.

Kruszywo naturalne z pryzmy samoczynnie wpada (osuwa się) do otworu zasypowego, pod którym zamontowany jest podajnik taśmowy o długości 1,6 m ze stalową zasuwą otworu, sterowaną elektrycznie ze sterowni. Zasuwa dozuje ilość wpadającego kruszywa naturalnego do zasypu, które poprzez podajnik taśmowy podawane jest na przenośnik PTGM-800 i dalej na zakład przeróbczy.

Osoba średniego dozoru ruchu uruchomiła zakład przeróbczy, który pracował bez zakłóceń. Około godz.850 operator ładowarki produktów gotowych stwierdził, że przenośnik wychodzący z tunelu jest w ruchu ale nie podaje kruszywa. Operator wysiadł z ładowarki, poszedł do tunelu i nie zauważył nikogo. Wychodzą z tunelu zobaczył ślady stóp na kruszywie prowadzące na tunel. Nie widział śladów powrotnych. Operator zaczął szukać osobę dozoru na terenie zakładu przeróbczego. Wyłączył zasilanie zakładu przeróbczego i zadzwonił do poszukiwanego. Gdy nie uzyskał połączenia, zadzwonił do operatora koparki ssącej z pytaniem czy w jego rejonie nie ma osoby dozoru. Po uzyskaniu negatywnej odpowiedzi i dalszym nieskutecznym poszukiwaniu wyłączył cały ciąg przenośników z wyrobiska górniczego.

W tym czasie doszli do niego operator koparki ssącej oraz kierownik kopalni, który chciał sprawdzić przyczynę zatrzymania zakładu. Osoby te rozdzieliły się w celu dalszego poszukiwania. Około godz. 9³⁵ operatorzy weszli do tunelu i zobaczyli wystający z drugiego zasypu but i część nogi.

Powiadomiono służby ratownicze. Nad ciałem na tunelu zalegało ok. 2,5 – 3,0 m kruszywa. Po przybyciu straży pożarnej odkopano ciało uwięzione w zasypie, przy którym znaleziono pręt – płaskownik o długości 2,40 m. Lekarz stwierdził zgon.

Brak świadków tego wypadku.

Bezpośrednią przyczyną wypadku było:

• zasypanie poszkodowanego przez kruszywo naturalne obsuwające się z pryzmy, 
• prawdopodobna próba udrożnienia zablokowanego zasypu prętem (płaskownikiem) w sposób niedozwolony, samowolnie.

Przyczynami pośrednimi było:

• stosowanie niebezpiecznych metod pracy,
• przebywanie w miejscu niebezpiecznym, 
• brak instrukcji bezpiecznego odblokowywania zasypu, 
• nieprzestrzeganie zakazów wejścia na tunel.

W związku z badaniem metodyki postępowania oraz instrukcji bezpiecznego odblokowywania zasypu zasobnika międzyoperacyjnego dyrektor OUG w Poznaniu wydał decyzje nakazującą usunięcie nieprawidłowości powstałych wskutek braku ustaleń w dokumentacjach obowiązujących w ruchu zakładu górniczego tj.:

1. W instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy na stanowisku Maszynisty Urządzeń Uszlachetniających w pkt. IV. nie zawarto sposobu postępowania w przypadku zablokowania zasypu nad tunelem przenośnika odbierającego kruszywo. 
2. Brak aktualizacji dokumentu bezpieczeństwa – kart oceny ryzyka zawodowego na stanowisku Maszynista Urządzeń Sortujących w związku z zagrożeniem spowodowanym przemieszczającym się kruszywem, które składowane jest w postaci pryzmy na znacznej wysokości nad tunelem międzyoperacyjnym.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Poznaniu.