18 10 2016

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                               

Katowice, dnia 25 października 2016 r.

INFORMACJA Nr 50/2016/EW

o tąpnięciu spowodowanym wstrząsem górotworu o energii 1,1 x 10⁸J i wypadku zbiorowym (sześć wypadków lekkich), które miały miejsce w dniu 18 października 2016 r. o godzinie 1⁵⁰, w polu eksploatacyjnym XIV/3 oddziału G-7 w KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakład Górniczy „Rudna” w Polkowicach.

Tąpnięcie miało miejsce w wiązce wyrobisk dojazdowych T,W-430 oraz wyrobiskach pola eksploatacyjnego XIV/3 oddziału G-7.

Pole XIV/3 zlokalizowane jest między zrobami pola XIV/2, a wiązką wyrobisk T,W-430, na poziomie 900 m, a eksploatacja prowadzona była po rozciągłości od strony wiązki upadowych E-24a÷E-26a w kierunku zachodnim po północno-wschodniej stronie filara ochronnego dla szybu R-VIII, systemem komorowo-filarowym z podsadzką hydrauliczną dla złóż średnich i grubych J-3S/PH.

W rejonie pola XIV/3 złoże rudy miedzi występuje w formie pseudopokładu, i tworzą je białe piaskowce czerwonego spągowca, dolnocechsztyńskie łupki miedzionośne i lokalnie dolomity. Złoże generalnie posiada rozciągłość NW-SE i zapada pod łagodnym kątem około 1-3° w kierunku SW. Jego miąższość jest zróżnicowana i waha się od 4,0 m do 7,0 m.
W obrębie pola XIV/3 występują uskoki o biegu NW-SE i zrzutach od 0,2 m do 1,4 m na NE lub SW.

Pole XIV/3 usytuowane jest w rejonie XIV kopalni Rudna, zaliczonym do II stopnia zagrożenia tąpaniami. Wyrobiska pola zabezpieczane były obudową kotwową wklejaną o długości żerdzi 1,8 m, w siatce kotwienia 1,5 x 1,5 m. Jako obudowę dodatkową stosowano kotwy linowo-cementowe o długości lin 7 m, stojaki drewniane, stosy podporowe, stojaki hydrauliczne typu Hydrotech oraz stropnice płytowe typu SP.

Dla robót eksploatacyjnych w polu XIV/3 opracowany był projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji, zatwierdzone przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego. Dobór obudowy kotwowej zweryfikowano w maju 2016 roku. Rozcinka calizny prowadzona była w pierwszej warstwie, wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości do 5 m. Zasadnicze wymiary filarów w osiach pasów i komór wynosiły 15 x 30 m. W polu wyznaczono strefę szczególnego zagrożenia tąpaniami, która obejmowała wyrobiska i filary zawarte między chodnikiem W-434e (włącznie) a zrobami przyległego pola XIV/2, od pierwszego rzędu nierozciętych filarów wielkogabarytowych do wysokości pasa P-15 włącznie. W strefie tej jednocześnie mogło przebywać maksymalnie 8 osób. Po robotach strzałowych obowiązywał 1,5 godziny czas wyczekiwania w strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami oraz 1 godzinny w pozostałej części pola oraz w odległości do 150 m od miejsca wykonywanego strzelania.

Roboty likwidacyjne prowadzono od zrobów pola XIV/2 oraz upadowej E-26a w kierunku zachodnim przy ograniczonej wysokości furty eksploatacyjnej do maksymalnie 6,5 m. Utrzymywano odległość między linią rozcinki calizny, a linią likwidacji wynosząca od 2 do 5 rozciętych pasów.  

W dniu 18.10.2016 r. o godzinie 1⁵⁰ w polu XIV/3 oddziału G-7, wystąpił wstrząs górotworu o energii 1,1 x10⁸J, którego ognisko zlokalizowano przed linią prowadzonej rozcinki w rejonie skrzyżowania komory K-9 (W-434e) i pasa P-9.

Wstrząs spowodował tąpnięcie, w wyniku którego stwierdzono:

• obsypanie ociosów w komorach K-0a÷K-12 - od czół przodków do pasa P-8 i P-7a,
• wypiętrzenie spągu na wysokość od 0,5 do 1,5m oraz urobienia i obsypania ociosów na głębokość 0,5 do 1,0 m w wiązce chodników T-430a÷W-430 - od pasa P-9 do P-16 oraz w wiązce chodników T-430c÷T-430a - od pasa P-14 do P-18.

Na podstawie oceny skutków wstrząsu, zjawisko zakwalifikowano jako tąpnięcie.

W wyniku oddziaływania skutków wstrząsu wypadkom uległo sześciu pracowników. Przyczyną wypadków było dynamiczne oddziaływanie wstrząsu na poszkodowanych przebywających w wyrobiskach pola eksploatacyjnego XIV/3 oraz w wyrobiskach dojazdowych T,W-430. Pracownicy samodzielnie oraz przy udziale ratowników zostali wycofani z rejonu zagrożenia.

Po przeprowadzonych oględzinach, w związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, w której wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakład Górniczy „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej prowadzenia robót eksploatacyjnych w rejonie pola XIV/3 oddziału G-7 do czasu:

1. Usunięcia skutków tąpnięcia oraz wyprowadzenia maszyn pozostawionych w wyrobiskach na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.
2. Przeprowadzenia kontroli wyrobisk w rejonie pola i ich obudowy oraz doprowadzenia ich do stanu zgodności z ustaleniami projektu technicznego i dokończenia podsadzania parcel będących w likwidacji, na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.
3. Dokonania przez Kopalniany Zespół ds. Tąpań i Zawałów analizy szczegółowego projektu eksploatacji w polu eksploatacyjnym XIV/3 oddziału G-7, w kontekście dostosowania profilaktyki tąpaniowej oraz obowiązujących zasad i rygorów prowadzenia robót do warunków górniczo-geologicznych pola XIV/3 z uwzględnieniem mechanizmu zaistniałego wstrząsu.
4. Ustalenia dalszego sposobu prowadzenia eksploatacji w polu XIV/3 oddziału G-7 z uwzględnieniem wyników dokonanej analizy oraz opinii Zespołu KGHM Polska Miedź S.A. ds. Zwalczania Tąpań i Zawałów w składzie poszerzonym o ekspertów w dziedzinie zagrożenia tąpaniami dla przedłożonego do zaopiniowania szczegółowego projektu eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem zasad prowadzenia eksploatacji w pobliżu filara ochronnego szybu R-VIII.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.