19.02.2013

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 4.03.2013 r.

I N F O R M A C J A Nr 10/2013/EW

w sprawie awarii górniczego wyciągu szybowego w przedziale zachodnim szybu I zakładu górniczego KHW S.A. KWK „Wujek” ruch „Śląsk” w Rudzie Śląskiej, zaistniałej w dniu 19 lutego 2013 r. około godziny 14-tej, polegającej na uszkodzeniu układu napędowego maszyny wyciągowej w czasie jazdy ludzi i uwięzieniu załogi w na-czyniach wyciągowych.

Wyciąg szybowy w przedziale zachodnim prowadził jazdę ludzi i transport materiałów od zrębu do poziomu 1050 m, wyposażony był w maszynę wyciągową 2L-6000/2400. Maksy-malne parametry obciążenia 4-piętrowych klatek i prędkości jazdy wynosły odpowiednio: dla transportu materiałów 12,5 Mg i 14,8 m/s, dla jazdy ludzi 6,3 Mg ( 4 x 17 osób) i 12 m/s. Wschodnie naczynie wyciągowe udostępniło ponadto poziomy 595 m, 765 m i 850 m.

W dniu 19.02.2013 r. o godz. 14⁰⁵, podczas prowadzenia jazdy ludzi wyciągiem szybowym w przedziale zachodnim szybu I (wyjazd załogi ze zm. I z poziomu 1050 m), podczas ciągnienia klatki wschodniej z 45 pracownikami na trzech piętrach i opuszczania w klatce zachodniej 1 osoby średniego dozoru ruchu oddziału elektrycznego na poz. 1050 m, nastąpił zanik napięcia zasilającego potrzeby własne maszyny wyciągowej 3 x 500V. Zanik napięcia skutkował wyłączeniem awaryjnym przetwornic zasilających silnik wyciągowy. Ruch wyciągu został przerwany poprzez awaryjne zatrzymanie-hamowanie bezpieczeństwa hamulcem mechanicznym. W jego rezultacie naczynie wschodnie zatrzymało się w rejonie stanowiska sygnałowego na poziomie 850 m. Podjęto działania mające na celu przywrócenie ruchu wyciągu. W tym celu, po przełączeniu zasilania potrzeb własnych na drugie źródło zasilania, przystąpiono do uruchomienia przetwornic wirujących. W czasie załączania maszyny wyciągowej, uzyskano ciągłość obwodu bezpieczeństwa i przygotowanie hamulca maszyny wyciągowej do działania, stwierdzono jednak występowanie sygnału blokowania maszyny wyciągowej, uniemożliwiającego jej odhamowanie manewrowe. Podjęte próby ustalenia źródła sygnału blokującego pozwoliły na zidentyfikowanie uszkodzeń w układzie napędowym maszyny wyciągowej, m.in. przepalenie bezpieczników mostka tyrystorowego przekształtnika wzbudzenia silnika wyciągowego, uszkodzenie diod mostka ochrony przepięciowej tego przekształtnika, a w układzie sterowania maszyny wyciągowej zdwojonego przekaźnika PWB (przekaźnik wykonania blokady). Ok. godz. 15-tej wezwano serwis maszyn wyciągowych firmy OPA-LABOR Sp. z o.o. w Siemianowicach Śląskich, którego przedstawiciele przybyli na kopalnię ok. godz. 16-tej. Podczas postoju, wywołanego awarią, kontakt z załogą uwięzioną w naczyniu wyciągowym utrzymywany był przez sygnali-stę szybowego poz. 850 m. Od załogi uzyskano mylną informację o liczbie osób w naczyniu wschodnim - 56; liczba ta okazała się zawyżona w stosunku do rzeczywistości. Błąd powstał prawdopodobnie wskutek stresu osób liczących pracowników na poszczególnych piętrach.

Pracownicy serwisu, prowadząc działania ukierunkowane na jak najszybsze ewakuowanie ludzi z szybu, odłączyli uszkodzone elementy elektroniczne, aby możliwe było bezpieczne uruchomienie maszyny wyciągowej na obniżonych parametrach ruchu. Po wykonaniu tych czynności i jednoznacznym ostrzeżeniu załogi w naczyniu wyciągowym przez sygnalistę poz. 850 m o zamiarze odhamowania maszyny, z ograniczoną prędkością ok. 1 m/s, po wcześniej-szym upewnieniu się co do poprawności działania hamulca maszyny oraz wysterowania momentu silnika wyciągowego, dojechano naczyniem wschodnim na poziom zrębu. Po opuszczeniu naczyń wyciągowych przez ludzi (godz. 17²⁰), upewnieniu się co do faktu pustych naczyń wyciągowych, przystąpiono do usuwania uszkodzeń w obwodach napędu i sterowania maszyny wyciągowej. Żadna z osób ewakuowanych po awaryjnym zatrzymaniu ruchu wyciągu nie zgłosiła obrażeń ani dolegliwości, skutkujących potrzebą skorzystania z pomocy punktu sanitarnego. Ewakuowana załoga potwierdziła wyjazd w czytnikach kart RCP na zrębie szybu I, a później przy wyjściu z kopalni.

Podjęte działania naprawcze przez zakład górniczy przy współudziale służb serwisowych „OPA-LABOR” Sp. z o.o. pozwoliły na bezpieczne wznowienie ruchu górniczego wyciągu szybowego w dniu 19 lutego 2013 r. o godz. 19²⁰.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego na podstawie art. 171 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 oraz z 2013 r. poz. 21) wydał decyzję SUG.0232.11.2013 L.dz. 3605/02/2013/Sz z dnia 19 lutego 2013 r., w której nakazał przeprowadzić szczegółowe badanie układu sterowania maszyny wyciągowej górniczego wyciągu szybowego w przedziale zachodnim szybu I przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego, co jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego prowadzenia ruchu zakładu górniczego KHW S.A. KWK „Wujek” w Katowicach.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.