19.03.2013

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 21.03.2013 r.

INFORMACJA 17/2013/EW

o wypadku zbiorowym (18 wypadków lekkich), spowodowanym wystąpieniem samoistnego wstrząsu górotworu o energii 1,0 x 10⁹ J, zaistniałego w dniu 19 marca 2013 r. o godzinie 22⁰⁹, w polu G-3/4 oddziału G-3 w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG ”Rudna” w Polkowicach.

W dniu 19.03.2013 r. o godz. 22⁰⁹ w polu G-3/4 kopalni „Rudna” wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 1,6 x 10⁸J, którego epicentrum zlokalizowane zostało w rejonie skrzyżowania komory K-0 oraz chodnika W-314a.

Eksploatacja złoża w polu eksploatacyjnym G-3/4 prowadzona była na głębokości 928 m, w rejonie Szybów Głównych kopalni. Pole G-3/4 zlokalizowane jest w obrębie skrzydła wiszącego strefy uskokowej Rudna Główna, między zrobami pól G-3/3 i G-6/6.

W opisywanym rejonie złoże rudy miedzi występuje w formie pseudopokładu, który tworzą białe piaskowce czerwonego spągowca oraz dolnocechsztyńskie łupki miedzionośne i dolomity. Złoże generalnie posiada rozciągłość NW-SE i zapada na NE pod kątem 2º-4º. Jego miąższość jest zróżnicowana i waha się od 6,5m do 13,0m. Od strony północo-wschodniej pole sąsiaduje ze strefą uskokową Rudna Główna o przebiegu NW-SE, którą w tym rejonie reprezentuje uskok normalny o stromo nachylonej płaszczyźnie uskokowej (55-70°) i zrzucie h=29,3 m na NE. Pozostały obszar pola G-3/4 jest słabo zaangażowany tektonicznie. W rejonie pochylni C-10, C-11 występuje uskok o przebiegu NW-SE i zrzucie od 1,0m do 4,6m na NE. Występują dwa główne kierunki spękań: NW - SE (max. 285⁰-295⁰) oraz NE - SW (max. 25^o).

Oddział G-3 prowadził w polu G-3/4 eksploatację złoża systemem komorowo-filarowym z podsadzką hydrauliczną dla warunków występowania zmiennej stateczności stropu - RG-8 oraz systemem komorowo – filarowym z likwidacją dolnej warstwy podsadzką suchą - RG-6.

Pole G-3/4 usytuowane jest w rejonach nr IV i IVa kopalni Rudna. Złoże w tych rejonach zaliczono do III stopnia zagrożenia tąpaniami decyzją OUG we Wrocławiu z dnia 11.08.1992, znak 707/16/92 (rejon IV) oraz z dnia 31.01.1992, znak 707/17/91 (rejon IVa). Skały złożowe i otaczające w rejonie IV charakteryzują następujące parametry fizyko-mechaniczne: średnia wytrzymałość na ściskanie Rcśr skał stropowych wynosi 113,2 MPa, złoża 81,6 MPa, spągu 32,1 MPa, natomiast w rejonie IVa Rcśr skał stropowych wynosi 114,7 MPa, złoża 61,0 MPa, spągu 32,4 MPa. Skały stropu i spągu zaliczono odpowiednio do klasy drugiej. Wyrobiska oddziału zabezpieczane były obudową podstawową kotwiową wklejaną o długości żerdzi 2,6 m, w siatce kotwienia 1,5 x 1,5 m zgodnie z doborem obudowy. Według aktualizowanego w styczniu 2010 r. doboru obudowy kotwowej strop w polu G-3/4 zaliczono do klasy III stropu. Jako obudowa dodatkowa stosowane były kotwy linowo-cementowe o długości lin 7 m, drewniane stojaki i stosy podporowe, stojaki hydrauliczne ze stropnicą typu Hydrotech oraz stropnice płytowe typu SP.

Dla robót eksploatacyjnych pola G-3/4 opracowany był projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji, zatwierdzone przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego. Dobór obudowy kotwiowej opracowano w 2010 r.

Rozcinka calizny prowadzona była w pierwszej warstwie, wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości do 5 m. Zasadnicze wymiary filarów w osiach pasów i komór wynosiły 15x30m. W polu G-3/4 wyznaczono strefę szczególnego zagrożenia tąpaniami, która obejmowała całe pole eksploatacyjne do pochylni centralnej 5. W strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami ograniczono zatrudnienie do 34 osób, przy czym w strefie nieupodatnionej mogło przebywać równocześnie nie więcej niż 10 osób. Grupowe strzelania przodków wykonywane były z częstotliwością 1 raz/tydzień, na koniec tygodnia, na ostatniej zmianie roboczej. Obowiązywał 6-godzinny czas wyczekiwania w strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami. Do czasu zakończenia rozcinki frontu, strzelania grupowe wykonywano w co najmniej 5 przodkach na skrzydle lewym, do których dobierano przodki na skrzydle prawym. W końcowym etapie rozcinki do rygoru grupowego strzelania wliczano wszystkie czynne przodki, bez względu na szerokość pozostałej do rozcięcia calizny. Wszystkie przodki w caliźnie prowadzono w strefie odprężonej, uzyskiwanej wskutek odpalania w przodkach dodatkowych otworów odprężających z częstotliwością 1 raz na 2 strzały.

Zaistniały wstrząs spowodował skutki (prawdopodobnie tąpnięcie) w wyrobiskach znajdujących się w obszarze filara oporowego pochylni centralnych 1÷5, od wysokości przecinki 219 do wysokości przecinki 238. Nie ustalono charakteru skutków wstrząsu w wyrobiskach eksploatacyjnych pola G-3/4. W strefie zagrożenia znajdowało się 42 górników, spośród których 22 wycofało się samodzielnie, jeden został uwolniony przez ratowników, natomiast 19 zostało odciętych w wyrobiskach eksploatacyjnych pola G-3/4. W wyniku akcji ratowniczej, o godz. 5¹⁰ odnaleziono 15 pracowników, a o godz. 530 pozostałych czterech. Akcję zakończono o godz. 6¹⁶. W wyniku doznanych obrażeń 18 pracowników uległo wypadkom lekkim.

Przyczyną wypadków było oddziaływanie dynamicznych skutków wstrząsu na poszkodowanych.

Decyzją z dnia 20 marca 2013 r. o znaku WRO.0231.11.2013.DG-1 Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej prowadzenia robót górniczych w polu G-3/4 oddziału G-3 oraz w strefie pochylni centralnych 1÷5, od wysokości przecinki 219 do wysokości przecinki 238, za wyjątkiem robót związanych z udrażnianiem dróg komunikacyjnych do pola G-3/4, tj:

• pochylni centralnej 2, przecinki 238, przecinki 235, pochylni transportowej 5, pochylni transportowej 6, KP-1, chodnika W-314b, chodnika C-10, komory K-24 – od strony Szybów Głównych,
• pochylni centralnych 1, 2 i 3, przecinki 222 i chodnika T-311a – od strony szybu R-VI,
  prowadzonych w zakresie i na zasadach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, do czasu przeprowadzenia oględzin miejsc wypadków i skutków wstrząsu na zmianie I w dniu 21.03.2013 r.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.