19 04 2018

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                  

    Katowice, dnia 7 maja 2018 r.

INFORMACJA Nr 28/2018/EW

w sprawie awarii wyłączenia z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie „Wacław”, zaistniałej w dniu 19 kwietnia 2018 r. o godzinie 13²⁷ w PGG S.A. Oddział KWK Mysłowice-Wesoła w Mysłowicach.

W zakładzie górniczym Polskiej Grupy Górniczej S.A. Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego Mysłowice-Wesoła w Mysłowicach wyrobiska przewietrzane są prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory zabudowane w stacjach wentylatorów głównych przy szybach: „Wacław”, „Południowy” i „Wentylacyjny II”. Stacja wentylatorów głównych przy szybie „Wacław” przewietrza między innymi wyrobiska w pokładach 416 i 501 na poziomie 865 m oraz w pokładzie 510 na poziomie 665 m. Stację zasilano z rozdzielni 6 kV „R-WPG”, zbudowanej z pól rozdzielczych typu RSW-10 i wyposażono w dwa wentylatory typu WPG-400/1,245 napędzane silnikami synchronicznymi typu Gad1816t/01, o mocy 1500 kW. Z pola nr 4/1 rozdzielni 6 kV „R-WPG” zasilono silnik wentylatora nr 1 a z pola nr 4/2 silnik wentylatora nr 2. Obwody wzbudzenia silników synchronicznych napędzających wentylatory główne zasilono z wzbudnic maszynowych prądu stałego typu PBBa 84a, a w układzie rozruchowym silników zabudowano styczniki typu SU-611.

W dniu 19 kwietnia 2018 r. na zmianie A w stacji wentylatorów głównych przy szybie „Wacław” pracował wentylator nr 1, natomiast wentylator nr 2 stanowił rezerwę. Podczas oględzin pracujących urządzeń pracownik obsługi stwierdził iskrzenie na kolektorze wzbudnicy silnika synchronicznego napędzającego wentylator nr 1. W celu ochrony wzbudnicy przed zniszczeniem, o godzinie 10⁵⁸, wyłączył z ruchu wentylator nr 1, a następnie o godzinie 11¹¹ uruchomił wentylator rezerwowy nr 2. Po wykonaniu niezbędnych czynności sprawdzających pracownicy oddziału elektrycznego stwierdzili zarysowania powierzchni kolektora wzbudnicy spowodowane przez oderwaną blaszkę stabilizującą położenie szczotki w jednym z szczotkotrzymaczy wzbudnicy, która po pęknięciu osunęła się na kolektor powodując jego iskrzenie. W związku z zaistniałą sytuacją przystąpiono do czyszczenia kolektora i wymiany uszkodzonego szczotkotrzymacza w celu przywrócenia sprawności wzbudnicy silnika napędzającego wentylator nr 1.

W trakcie prowadzonych prac o godzinie 13⁰³ nastąpiło awaryjne wyłączenie z ruchu wentylatora nr 2 w wyniku zakłóceń w obwodzie wzbudzenia silnika napędzającego wentylator. Podjęte przez obsługę próby uruchomienia wentylatora nie powiodły się z względu na awaryjne wyłączenia spowodowane przez zabezpieczenie związane ze zbyt długim czasem forsowania wzbudzenia silnika synchronicznego. W zaistniałej sytuacji o godzinie 13²⁷ wentylator nr 2 wyłączono z ruchu i podjęto decyzję o ukończeniu prac przy wzbudnicy silnika wentylatora nr 1 (brak możliwości załączenia wentylatorów nr 1 i 2).

Po naprawie wzbudnicy, o godzinie 13³⁸, załączono do ruchu wentylator nr 1. W związku z zaobserwowaniem po rozruchu wahań prądu w obwodzie głównym silnika napędowego, wentylator nr 1 wyłączono awaryjnie z ruchu i przystąpiono do ustalania przyczyn nieprawidłowej pracy. Stwierdzono wadliwą pracę (blokowanie jednego z biegunów) mechanizmu napędowego wyłącznika mocy w polu 6 kV typu RSW-10 zasilającego silnik wentylatora. W zaistniałej sytuacji, wykorzystując człon ruchomy z pola 6 kV zasilającego wyłączony awaryjnie wentylator nr 2, po uzyskaniu pozytywnych wyników prób układu sterowania, o godzinie 14⁴⁴, załączono do ruchu wentylator nr 1.

Dalsze czynności sprawdzające wykazały, że przyczyną awaryjnego wyłączenia z ruchu wentylatora nr 2 było uszkodzenie stycznika w obwodzie wzbudzenia silnika napędzającego wentylator (pęknięcie ramienia łączącego zworę ze stykiem głównym stycznika). Po wymianie stycznika oraz naprawie mechanizmu napędowego i uzyskaniu pozytywnych wyników badania wyłącznika mocy 6 kV przez pracowników OPA-Labor Sp. z o.o., o godzinie 19³¹ wykonano z wynikiem pozytywnym próbny rozruch wentylatora głównego nr 2, bez włączania do sieci wentylacyjnej. Następnie wyłączono wentylator, pozostawiając go w rezerwie.

W związku z wyłączeniem z ruchu stacji wentylatorów głównych przy „Wacław”, od godziny 13²⁷ do godziny 14⁴⁴ (1 godzina 17 minut), dyspozytor ruchu zakładu górniczego wycofał z zagrożonych rejonów, w kierunku szybu wdechowego „Piotr”, łącznie 168 osób zatrudnionych na zmianie „B” rozpoczynającej się o godzinie 12^00.. Wyprowadzanie załogi z zagrożonych rejonów przeprowadzono bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. W związku z postojem stacji wentylatorów głównych przy szybie „Wacław”, największe przekroczenie dopuszczalnych stężeń metanu o wartości 1,6 % odnotowano na czujniku nr 140 w chodniku taśmowo-badawczym bis w pokładzie 501Az. Kontrolę rejonów po przewietrzeniu wyrobisk przeprowadziły wyznaczone przez dyspozytora grupy kontrolne, złożone łącznie z 41 wycofanych osób dozoru i pracowników, a pozostali pracownicy wyjechali na powierzchnię.

W czasie trwania awarii nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych, a pozostałe maszyny, urządzenia i instalacje na powierzchni i w wyrobiskach, w tym stacje wentylatorów głównych przy szybach „Południowy” i „Wentylacyjny II” pracowały bez zakłóceń.

Przyczyną awarii było:

• uszkodzenie stycznika w obwodzie wzbudzenia silnika synchronicznego napędzającego wentylator główny nr 2 - pęknięcie ramienia łączącego zworę ze stykiem głównym,
• uszkodzenie (zarysowanie) kolektora wzbudnicy zasilającej obwód wzbudzenia silnika napędzającego wentylator główny nr 1 spowodowane przez oderwaną blaszkę stabilizującą położenie szczotki w jednym z szczotkotrzymaczy wzbudnicy oraz uszkodzenie mechanizmu napędowego wyłącznika mocy 6 kV w polu zasilającym silnik napędzający ten wentylator.

Ustalono ponadto, że w zakresie urządzeń elektrycznych wentylatorów głównych przy szybie „Wacław”:

• ostatnie kontrole miesięczne urządzeń wentylatorów nr 1 i 2 przeprowadziły służby kopalniane z wynikiem pozytywnym w dniu 17.04.2018 r.,
• ostatnie kontrole roczne urządzeń wentylatorów nr 1 i 2 przeprowadziły służby kopalniane z wynikiem pozytywnym odpowiednio w dniach 21.08.2017 r. i 21.07.2017 r.,
• ostatnie badania wyłączników mocy i zabezpieczeń w polach nr 4/1 i 4/2 rozdzielni 6 kV „R-WPG” przeprowadził OPA-Labor Sp. z o.o. odpowiednio w dniach 7.08.2017 r. i 25.07.2017 r.,
• ostatnie przeglądy wyłączników mocy (rewizje wewnętrzne) w polach nr 4/1 i 4/2 rozdzielni 6 kV „R-WPG” przeprowadził OPA-Labor Sp. z o.o. odpowiednio w dniach 5.03.2015 r. i 9.03.2015 r.,

 W związku z zaistniałym zdarzeniem, dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego nie wydał decyzji.

 Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.