19 05 2015 2

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa
Otworowego i Wiertnictwa                                                                                                                                                                                                                 Katowice, dnia 26 maja 2015 r.

GOW-6/gpo-105/2015

I N F O R M A C J A   Nr 6/2015 śm./EW

o wypadku zbiorowym (jeden śmiertelny i jeden ciężki), zaistniałym w dniu 19.05.2015 r. ok. godziny 13⁰⁰, w zakładzie górniczym Kopalnia Granitu „WEKOM II” w Kostrzy, którmu ulegli:

• maszynista wiertnicy, lat 38, pracujący w zakładzie górniczym 2 lata – wypadek śmiertelny,

• górnik skalnik, lat 52, pracujący w zakładzie górniczym 2 tygodnie – wypadek ciężki.

Wypadek zbiorowy zaistniał w odkrywkowym zakładzie górniczym - Kopalnia Granitu „Wekom II” (zwany dalej WEKOM II), położonym w miejscowości Kostrza, w gminie Strzegom, w powiecie świdnickim,w województwie dolnośląskim. Miejsce wypadku znajdowało się w północno-zachodnim narożniku wyrobiska wgłębnego, na półce skalnej (ławie) o wysokości ok. 3 m, znajdującej się na rzędnej ok. +251 m.

WEKOM II prowadziła eksploatację złoża granitu (brył i bloków skalnych) w wyrobisku wgłębnym (o wymiarach ok. 190 m x 187 m i maksymalnej głębokości ok. 63 m), systemem ścianowym z równoległym postępem frontu z SE na NW. Górna krawędź wyrobiska znajdowała się na rzędnych od ok. +280 m do ok. +291 m, natomiast spąg wyrobiska - na rzędnych od ok. +229 m do ok. +244 m. Transport brył i bloków skalnych z wyrobiska odbywał się za pomocą dwóch żurawi szynowych BK1000, ustawionych na poziomie ok. +248 m.

W dniu 19.05.2015 r., około godziny 6⁵⁰ kierownik ruchu zakładu górniczego oraz sztygar zmianowy dokonali odprawy pracowników I zmiany roboczej, trwającej od godz. 7⁰⁰ do 15⁰⁰. Do przodka nr 1, zlokalizowanego na poziomie ok. +251 m w północno-zachodnim narożniku wyrobiska, skierowany został zespół trzech pracowników: operator wiertnicy, górnik skalnik i pomocnik górnika skalnika. Na przodowego wyznaczono górnika skalnika. W drodze na miejsce pracy, pracownicy musieli zejść na poziom ok. +248 m, kolejno: schodami metalowymi, a następnie metalowymi drabinami poprowadzonymi w klatce konstrukcji nieczynnego żurawia, przytwierdzonej na stałe do ociosu skarpy wzdłuż górnej krawędzi wschodniego zbocza wyrobiska pomiędzy poziomami ok. +248 m - +229 m, na północno-zachodnią stronę wyrobiska w rejon posadowienia żurawia szynowego BK1000 nr zakł. 1. Następnie przeszli, po rumoszu skalnym, do ławy granitowej w północno - zachodniej części wyrobiska, na poziom ok. + 251 m, gdzie znajdował się przodek nr 1. Górnik skalnik wraz z pomocnikiem początkowo czyścili ławę granitową (poziom ok. +251 m) z rumoszu skalnego, brył i piasku.

Operator wiertnicy samojezdnej typu SANDVIK DC120 wiercił w ławie otwory strzałowe zwykłe, pionowe o średnicy ok. 36 mm i długości ok. 2,8 m pod załadunek lontu detonującego. Wiercenie otworów prowadził od wrębu w stronę narożnika północno-zachodniego zbocza wyrobiska. Parametry siatki otworów przedstawiały się następująco: zabiór ok. 2,7 m, odległość między otworami w rzędzie ok. 0,35 m, odległość między rzędami otworów ok. 2,2 m. Po oczyszczeniu narożnika poziomu ok. +251 m, pracownicy zaznaczyli kolejne miejsca wiercenia otworów strzałowych, a operator wiertnicy przystąpił do ich wiercenia. Górnik skalnik oraz pomocnik górnika skalnika zeszli na poziom ok. +248 m i przystąpili do czyszczenia spągu z rumoszu i brył granitowych. Mniejsze bryły wrzucali do koleb znajdujących się na poziomie ok. +248 m, w odległości ok. 5 m i 15 m od ławy granitowej. Większe bryły opasywali linami stalowymi, a operator żurawia przenosił je kolejno do koleb i po ich wypełnieniu wyciągał na powierzchnię terenu. W razie potrzeby, górnik skalnik i jego pomocnik doraźnie pomagali operatorowi wiertnicy przy wymianie żerdzi.

Około godziny 13⁰⁰, pomocnik górnika skalnika opinał bryłę granitową na poziomie +248 m w okolicy narożnika północno-zachodniego zbocza wyrobiska. Górnik skalnik udał się natomiast na poziom ok. +251 m, również w okolicę ww. narożnika, by pomóc operatorowi wiertnicy (prawdopodobnie podczas wymiany żerdzi). Operator wiertnicy i górnik skalnik znajdowali się w ok. 7-10 m strefie pomiędzy zachodnią częścią narożnika zbocza, a ramieniem wiertnicy – przy czym operator był bliżej ociosu. W tym czasie nastąpiło gwałtowne odspojenie i osunięcie się (ze ściany zachodniej) dolnej części zwietrzeliny granitowej, tzw. „przylepy” (o wysokości ok. 8 m i szerokości ok. 2 m) w formie różnowymiarowych brył wymieszanych z tzw. kaszą granitową (o uziarnieniu do kilku mm) oraz prawdopodobnie górnej części przylepy o podobnych rozmiarach. Odspojenie nastąpiło wzdłuż płaszczyzny nieciągłości o przebiegu NW – SE i średnim nachyleniu ociosu ok. 85⁰ na kierunek NE. W narożniku skarpy północno-zachodniej, powyżej poziomu roboczego,
w części zachodniej narożnika występowały nawisy skalne oraz strefa zwietrzeliny granitowej – przylepa, która miała wymiary ok.: 10 m wysokości, 0,1 – 3,0 m szerokości i 2 m miąższości odsłoniła spękania o orientacji zbliżonej do orientacji zbocza oraz ślady sączącej się wody. Miejsce to nie zostało wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego jako miejsce o szczególnym zagrożeniu dla życia i zdrowia. Operator wiertnicy został całkowicie zasypany materiałem granitowym, a górnik skalnik odskoczył od ociosu w kierunku wiertnicy, do której został dociśnięty bryłą skalną w pozycji z nogami wciśniętymi pod wiertnicę. W chwili wypadku silnik wiertnicy był włączony, natomiast nie prowadzono wiercenia. Pomocnik górnika skalnika nie odniósł żadnych obrażeń i wzywając pomocy, samodzielnie wydostał górnika skalnika zaklinowanego pod wiertnicą, odciągając go na odległość 20-30 m od ściany w stronę wrębu. Po chwili na miejscu zdarzenia pojawili się inni pracownicy i razem z nim zaczęli ręcznie odkopywać zasypanego operatora wiertnicy. Następnie przybyli, wezwani przez KRZG strażacy,włączając się do akcji poszukiwania i uwalniania operatora wiertnicy, którego wydobyto po około godzinie. Po przeniesieniu operatora wiertnicy w bezpieczne miejsce, przybyły na miejsce zdarzenia lekarz pogotowia ratunkowego podjął akcję reanimacyjną. Zespół ratownictwa medycznego po bezskutecznych działaniach odstąpił od medycznych czynności ratunkowych. Lekarz stwierdził zgon operatora wiertnicy ok. godz. 15⁰⁰.

Przyczyna wypadku zbiorowego:

Na podstawie dotychczasowego rozpoznania można stwierdzić, że przyczyną wypadku śmiertelnego, było przysypanie operatora wiertnicy masami skalnymi (bryłami i kaszą granitową) oberwanymi z ociosu, a przyczyną wypadku ciężkiego górnika skalnika było dociśnięcie poszkodowanego bryłą granitową do konstrukcji wiertnicy.

W związku z zaistniałym wypadkiem zbiorowym Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wydał dwie decyzje (w dniach 19. i 20.05.2015 r.), wstrzymując ruch zakładu górniczego w części dotyczącej:

1. północno–zachodniego zbocza wyrobiska, na szerokość do północnej szyny torowiska żurawia szynowego typu BK1000 nr zakładowy 2, tj.:

• przodka nr 1, na poziomie ok. +251 m do czasu:
  1. opracowania zasad bezpiecznego prowadzenia robót w sąsiedztwie pozostawionych nawisów skalnych oraz stref zwietrzeliny granitowej w zachodnim narożniku północno-zachodniego zbocza wyrobiska, zaopiniowanych przez służbę geologiczną oraz zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego;
  2. usunięcia nawisów skalnych powyżej poziomu +251 m, w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego;
  3. uprzątnięciu rumoszu zalegającego na dojściu do tego przodka, na poziomie ok. +245 m, w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
• przodka nr 7 na poziomie ok. +248 m do czasu:
  1. usunięcia przewieszki pomiędzy poziomami ok. +270 m - +248 m;
  2. usunięcia poluzowanych nawisów skalnych na skarpach powyżej poziomu ok. +248 m;
  3. uprzątnięciu rumoszu zalegającego na poziomie +248 m;

w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. perforatora typu SANDVIK DC120 do czasu ustalenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego bezpiecznych zasad wyprowadzenia tej maszyny z przodka nr 1, na poziomie ok. +251 m.

3. dojść do miejsc i stanowisk pracy w obrębie żurawia szynowego BK1000 nr zakładowy 1, żurawia szynowego BK1000 nr zakładowy 2 oraz wszelkich innych miejsc i stanowisk pracy po stronie północnej, północno-wschodniej i północno-zachodniej wyrobiska na poziomie ok. +248 m do czasu:

• uprzątnięcia rumoszu skalnego i brył granitowych zalegających na ww. dojściach do miejsc i stanowisk pracy;
• zabezpieczenia górnej krawędzi wschodniego zbocza wyrobiska pomiędzy poziomami ok. +248 m - +229 m w obrębie dojść do stanowisk pracy na północną stronę wyrobiska;
• uprzątnięcia fragmentów lin stalowych, uszkodzonych drabin, węży gumowych zalegających na poziomie ok. +248 m w obrębie drogi dojścia do północnej części wyrobiska;
• wyznaczenia i oznakowania bezpiecznych przejść dla załogi zakładu górniczego - na poziomie +248 m - w miejscach skrzyżowań przewodów doprowadzających sprężone powietrze do stanowisk pracy na wyrobisku, z dojściami do miejsc i stanowisk pracy na północną stronę wyrobiska;

w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego;

4. dojść do miejsc i stanowisk pracy w zachodniej części wyrobiska poniżej poziomu ok. +248 m do czasu:

• uprzątnięcia rumoszu skalnego i brył granitowych zalegających na ww. dojściach do miejsc i stanowisk pracy;
• usunięcia nawisów skalnych na ww. dojściach do miejsc i stanowisk pracy pomiędzy poziomami ok. +248 m - +229 m;
• wyznaczenia i oznakowania przejść pomiędzy poziomami roboczymi od rzędnej ok. +248 m do spągu wyrobiska, umożliwiających bezpieczne poruszanie się po nich;

w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego;

5. żurawia szynowego BK1000 nr zakładowy 1 i żurawia szynowego BK1000 nr zakładowy 2, do czasu wyposażenia w niezbędne osłony łańcuchów, kół zębatych i innych elementów układów napędowych podpór jezdnych tych żurawi, zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.