19 12 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                         

 Katowice, dnia 30 grudnia 2019 r.

INFORMACJA Nr 89/2019/EW

w sprawie awarii w stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas IV, zaistniałej w dniu 19 grudnia 2019 r. o godzinie 8¹⁹ w Spółce Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu, Oddział w Jastrzębiu – Zdroju, KWK „Jas-Mos” z siedzibą w  Jastrzębiu - Zdroju.

W zakładzie górniczym SRK S.A. w Bytomiu, Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju wyrobiska (komory) przyszybowe na poziomach: 240 m, 400 m i 600 m przewietrzane są prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory zabudowane w stacjach wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI. Stacje te przewietrzają również wyrobiska w zakładzie górniczym JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” na poziomach: 400 m, 600 m i 800 m. Urządzenia stacji wentylatorów głównych są nadzorowane i obsługiwane przez osoby dozoru i pracowników zakładu górniczego SRK S.A. w Bytomiu, Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, KWK „Jas-Mos”. Bieżąca kontrola ruchu obu zakładów górniczych prowadzona jest przez pracowników służby dyspozytorskiej zakładu górniczego JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” w Jastrzębiu-Zdroju. Stację wentylatorów przy szybie Jas IV wyposażono w dwa wentylatory typu WPK-3,9 napędzane silnikami synchronicznymi typu GAe 1512s/02 o mocy 1600 kW, zasilanymi z rozdzielni 6 kV „szyb IV”. Instalację sterowania, sygnalizacji i zabezpieczeń pól rozdzielczych rozdzielni 6 kV i urządzeń stacji wentylatorów głównych zasilono z baterii akumulatorów 220 V DC współpracującej buforowo z zasilaczem typu PAD 220/50.

W zakładach górniczych obowiązują zasady postępowania w związku z planowanym zatrzymaniem wentylatora głównego przy szybie Jas IV, zatwierdzone przez KRZG JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” oraz KRZG SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, KWK „Jas-Mos”. Zgodnie z powyższymi zasadami przy wyłączeniu z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas IV możliwe jest przewietrzanie wyrobisk jej podsieci wentylacyjnej za pomocą stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas VI, między innymi poprzez podniesione parametrów pracy wentylatora głównego w tej stacji.

W dniu 19 grudnia 2019 r. w stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas IV pracował wentylator W2 (wentylator W1 stanowił rezerwę). O godzinie 8¹⁹ nastąpiło awaryjne wyłączenie z ruchu pracującego wentylatora W2 spowodowane zakłóceniem w instalacji sterowania 220 V DC. Po nieudanej próbie uruchomienia wentylatora W2 przystąpiono do załączania do ruchu wentylatora rezerwowego W1. Próba załączenia nie powiodła się z powodu braku napięcia 400/230 V w szafie sterowniczej zasilającej urządzenia pomocnicze wentylatora. Po zlokalizowaniu przyczyn awarii, odłączeniu uszkodzonej cewki na napięcie 220 V DC w styczniku na zasilaniu podstawowym 400/230 V i przełączeniu zasilania szafy na zasilanie rezerwowe o godzinie 9²⁵ wentylator W1 załączono do ruchu.

Następnie służby elektryczne zakładu górniczego przystąpiły do ustalenia przyczyn awaryjnego wyłączenia wentylatora W2. W wyniku prowadzonych prac ustalono, że przyczyną wyłączenia było uszkodzenie układu wyzwalacza otwierającego wyłącznika mocy 6 kV typu HD-4 zabudowanego w polu nr 19 rozdzielni 6 kV „szyb IV”, zasilającym silnik wentylatora. Po wymianie uszkodzonego układu o godzinie 12⁵² wentylator załączono do ruchu bez włączania do sieci wentylacyjnej i po kilkunastu minutach bezawaryjnej pracy odstawiono do rezerwy.

W czasie trwania awarii wyrobiska w zakładzie górniczym JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” były przewietrzane przez prądy powietrza wytworzone za pomocą wentylatorów głównych przy szybie Jas VI po podniesieniu ich parametrów pracy.  W związku z przedłużającym się czasem usuwania awarii dyspozytor ruchu zakładu górniczego o godzinie 8⁴⁴ rozpoczął wycofywanie z zagrożonych rejonów w kierunku szybów wdechowych 429 pracowników KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” i 53 pracowników KWK „Jas-Mos”. Po załączeniu do ruchu wentylatora W1 i przewietrzeniu wyrobisk wycofywana załoga wróciła na stanowiska pracy, a 36 pracowników KWK „Jas-Mos” wyjechało na powierzchnię. W czasie awarii nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń gazów kopalnianych w wyrobiskach obu zakładów górniczych i nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych.

Przyczyną awarii było uszkodzenie cewki na napięcie 220 V DC w styczniku instalacji zasilania podstawowego 400/230 V szafy sterowniczej wentylatora W1 oraz uszkodzenie układu wyzwalacza otwierającego wyłącznika 6 kV typu HD-4 zabudowanego w polu nr 19 rozdzielni 6 kV „szyb IV’ zasilającym wentylator W2, spowodowane prawdopodobnie zakłóceniem (przepięciem) w instalacji sterowania 220 V DC.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego nie wydał decyzji.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.