20.07.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 22.07.2010 r.

INFORMACJA Nr 45/2010/EW

w sprawie pożaru przewoźnej, spalinowej sprężarki powietrznej typu XAS 97 Dd, zaistniałego w dniu 20.07.2010 r. o godzinie 10²⁸, w KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach.

Pożar przewoźnej sprężarki typu XAS 97 Dd miał miejsce w przecince 6 pomiędzy upadowymi N-4 i N-5, na poziomie 1100 m, w rejonie zachodnim O/ZG „Rudna”. Wiązka upadowych N-4, N-5 i N-6 stanowi połączenie pomiędzy chodnikami W, Ta i T-249 na poziomie 1050 m z chodnikami W, Ta i T- 259 na poziomie 1100 m rejonu. W upadowej N-4 był zabudowany czynny przenośnik taśmowy typu Legmet 1200 nr N-4 L-1. W upadowej N-4 firma PUGiB-BUD Sp. z o.o. w Częstochowie, wykonywała przebudowę wyrobiska, na podstawie technologii zatwierdzonej przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego O/ZG „Rudna”. Prace wykonywano od przecinki 6 do chodnika T –259a. W miejscu pożaru wyrobisko miało szerokość ok. 6,4 m i wysokość ok. 3,5m. W przecince 6 od strony upadowej N-5 była ustawiona przewoźna sprężarka powietrzna typu XAS 97 Dd (z napędem spalinowym), która zasilała wiertarkę pneumatyczną WUP-22 i kotwiarkę PKU-3. Roboty prowadzone w przecince 6 oraz upadowych N-4 i N-5 przewietrzane były zużytym prądem powietrza w ilości około 700 m³/min. Część powietrza płynącego do miejsca zdarzenia dopływała od strony szybu R-VII, z którego to kierowane była do chodników T, Ta, i W-249 i dalej w kierunku upadowej N-4. Drugą część powietrza stanowiły straty powietrza świeżego płynącego od szybu R-IX przez spięcie wentylacyjne na tamach zlokalizowanych w chodniku W-249 przy przecince P-12a. Ta części powietrza wpływała do upadowej N-5. Po połączeniu obu strumieni powietrza w upadowej N-4, powietrze płynęło przez regulację na taśmociągu N-4 L-1, dalej upadowymi N-4 i N-5 w kierunku skrzyżowania z chodnikami T i W-259, a następnie chodnikami T, W-259 do skrzyżowania z upadowymi N-1, N-1a, N-2 i N-3. Część strumienia powietrza, wpływającego do skrzyżowania z upadowymi N-1, N-1a, N-2 i N-3, wpływa chodnikiem W-359 do rejonu pola G-4/9 oddziału G-23 (w związku z prowadzonymi robotami przy budowie taśmociągu w chodniku W-359). Główny strumień powietrza zużytego płynął upadowymi N-3, N-2, N-1, N-1a do szybu wydechowego R-XI.

W dniu 20.07.2010 r., na zmianie I WSP trwającej od 6⁰⁰ do 12⁰⁰, sztygar oddziałowy oddziału górniczego PUGiB-BUD skierował do wykonywania prac, związanych z przebudową upadowej N-4, 5 pracowników. Pracownicy wraz ze sztygarem zjechali około 6⁰⁰ szybem R-III i przejechali pojazdem typu SWT-M w rejon robót do przecinki 6. Sztygar na miejscu dokonał podziału tj. do prac porządkowych w rejon przecinki 11 skierował 2 pracowników, a prace przebudowy w upadowej N-4 przy wlocie przecinki 6 powierzył 3 pracownikom. Sztygar wyznaczył przodowego i udzielił instruktażu. Wyznaczony pracownik z brygady, po wykonaniu czynności „OC” (sprawdzenie poziomu oleju w silniku spalinowym, stanu filtra powietrza, poziomu paliwa, odwodnienie zbiornika powietrza) załączył około 8⁰⁰ do pracy ustawioną w przecince 6 spalinową sprężarkę typu XAS 97 Dd. Następnie pracownicy podłączyli 2 węże zasilające sprzęt pneumatyczny (wiertarkę i kotwiarkę) i przystąpili do pracy. Sztygar udał się na obchód rejonu robót. W trakcie wykonywania prac wiercenia i kotwienia, około godz. 9³⁰ wyłączyła się sprężarka. Pracownik odpowiedzialny za jej obsługę stwierdził wyłączenie z uwagi na wzrost temperatury oleju w układzie chłodzenia. Po odczekaniu około 20 minut, pracownik włączył sprężarkę ponownie do pracy. Około godz. 10⁰⁰ do przecinki 6 powrócił Sztygar. Po chwili, stojący w upadowej N-5 przy wlocie przecinki 6, Sztygar zauważył nagły wyrzut płomienia ze sprężarki. Sztygar nie mógł użyć gaśnicy gdyż była ona zamocowana na obudowie sprężarki w zasięgu ognia. Sztygar przywołał będących na rusztowaniu 3 pracowników do siebie. Sztygar polecił pracownikom użycie aparatów ucieczkowych OXY K-50S, ponieważ płomienie sięgały ociosów i nastąpiło zadymienie i wycofał ich za tamę do punktu zbornego przy W-249. W tym czasie nadjechał pojazd SWT-M. Sztygar wziął gaśnicę z pojazdu, polecił operatorowi wycofać się i powiadomić z najbliższego telefonu dyspozytora kopalni. Sztygar nie mógł podejść z gaśnicą do sprężarki z uwagi na duży płomień, odrzucił ją, otworzył aparat ucieczkowy i wycofał się z ludźmi do punktu zbornego przy W-249. Sztygar zadzwonił do Dyspozytora, informując go o sytuacji, a następnie, wraz z jednym z wycofujących się pracowników poprzez zestaw głośnomówiący przenośnika taśmowego N-4 L-1, poinformował pracujących przy 11 przecince o pożarze i konieczności wycofania się. Będący w rejonie przecinki 11 pracownicy schronili się na punkcie rozładowczym (powietrze zużyte z oddziału G-26) i oczekiwali na zakończenie akcji. Sztygar wraz z pracownikami zostali odtransportowani pod szyb R-III pojazdem SWT-M i wyjechali na powierzchnię. Dyspozytor kopalni po otrzymaniu informacji o pożarze, wezwał pogotowie Jednostki Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie i powiadomił Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego oraz pozostałe osoby funkcyjne oraz nadał sygnał alarmowy systemem STAR-M. KRZG wyznaczył strefę zadymienia, wyznaczył posterunki i ustalił bazę akcji na dole. W wyniku zagrożenia wycofano z rejonu 63 osoby. 9 pracowników użyło indywidualnych aparatów ucieczkowych. Nikt nie został poszkodowany. Wezwane niezwłocznie zastępy ratownicze z Jednostki Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie, po przybyciu na miejsce, przystąpiły do gaszenia pożaru wodą z rurociągu wody technologicznej oraz dokonywały pomiarów parametrów atmosfery kopalnianej. O godz.13¹⁷, po otrzymaniu meldunku o ugaszeniu sprężarki i uzyskaniu dopuszczalnych stężeń gazów w rejonie pożaru, Kierownik Akcji zakończył akcję pożarową. Po oględzinach stwierdzono, że pożar zniszczył sprężarkę w istotnym stopniu. Ponadto wskutek pożaru silnemu przegrzaniu uległ strop w przecince 6 od strony N-5 (wystąpiły miejscowe złuszczenia stropu). W związku z istniejącym zagrożeniem zasadna jest kontrola stropu i określenie zakresu jego przebudowy. Dokonanie szczegółowej analizy i oceny przyczyny pożaru sprężarki w miejscu jego powstania z uwagi na powyższe zagrożenie było niemożliwe.

Przyczyna pożaru:
Na podstawie wykonanych oględzin, udokumentowanych materiałem fotograficznym, można stwierdzić, że prawdopodobną przyczyną pożaru sprężarki mogło być rozszczelnienie układu paliwowego silnika napędowego i zapalenie się oparów (wycieków) paliwa od rozgrzanych elementów przegrzanej sprężarki.

Zamierzenia organizacyjno-techniczne:
W związku z zaistniałym pożarem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wydał decyzje:

I. Wstrzymać ruch zakładu górniczego KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej przecinki 6 między upadowymi N-4 a N-5, do czasu:
- przeprowadzenia oceny stanu stropu w miejscu pożaru pod kątem zagrożenia zawałami i określenia niezbędnego zakresu jego przebudowy w sposób ustalony przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego,
- zabezpieczenia stropu w oparciu o wyniki w/w oceny,
- usunięcia z przecinki 6 zbędnych materiałów.
II.Dokonać oceny stanu przewodów teletechnicznych oraz rurociągu odwadniającego PCV prowadzonych pod stropem upadowej N-5 ze względu na oddziaływanie wysokiej temperatury.
III.Wstrzymać ruch sprężarki przewoźnej, spalinowej typu XAS 97 Dd uszkodzonej w wyniku zaistniałego pożaru.
IV.Ustalić bezpieczny sposób przemieszczenia w/w sprężarki do komory maszynowej.
Dokonać sprawdzenia stanu technicznego przewoźnej sprężarki XAS 97 Dd przez właściwą jednostkę upoważnioną do przeprowadzenia badań i oceny wyrobu w celu określenia przyczyny jej zapalenia.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.