21 04 2020

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                            

  Katowice, dnia 13 sierpnia 2020 r.

INFORMACJA Nr 10/2020/EW 

w sprawie pożaru zaistniałego w dniu 21 kwietnia 2020 r. o godz. 18⁴⁸, w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S. A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Knurów-Szczygłowice” Ruch Szczygłowice w Knurowie.

Pożar zaistniał na spągu przecznicy Ia na poziomie 650 m, w rejonie skrzyżowania z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1, w miejscu mało uczęszczanym, w którym nie odbywał się regularny ruch załogi.

Pokład 403/1 o grubości 2,5 m i nachyleniu 14°, niezagrożony tąpaniami  i  niezagrożony wyrzutami gazów i skał, zaliczony został do I kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel tego pokładu zaklasyfikowano do II grupy skłonności do samozapalenia.

W stropie pokładu 403/1 zalega kolejno warstwa mułowca o grubości około 30 m, łupek z węglem o grubości 2,3 m oraz pokład 402 o grubości 2,0 m. W spągu pokładu 403/1 występuje kolejno iłowiec o grubości 3,0 m, mułowiec o grubości 2,2 m oraz iłowiec o grubości 1,2 m.

Przecznica Ia na poziomie 650 m, wyrobisko kamienne poziome, na odcinku na północ od przekopu 88 objęta była granicami pola I kategorii zagrożenia metanowego oraz na odcinku na południe od przekopu 88 granicami pola IV kategorii zagrożenia metanowego i zaliczona do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

W rejonie skrzyżowania z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1, w stropie przecznicy Ia na poziomie 650 m zalega iłowiec o grubości 8,3 m, mułowiec o grubości 1,1 m oraz iłowiec o grubości 1,8 m. W spągu wyrobiska w tym rejonie zalega kolejno: iłowiec o grubości 2,5 m, mułowiec o grubości 1,5 m, iłowiec o grubości 1,0 m oraz pokład 403/1/I o grubości 0,85 m.

Przecznica Ia na poziomie 650 m wykonana została w obudowie typu ŁP10/V29/4/A, której odrzwia w rejonie skrzyżowania z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1 były zabudowane w odstępach co 0,75 m i 0,5 m. Opinkę stropu i ociosów stanowiły siatki zgrzewane. Wysokość przecznicy Ia w rejonie skrzyżowania z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1 wynosiła 3,2 m, a szerokość 5,3 m. Przecznica Ia na poziomie 650 m przewietrzana była prądem powietrza wytwarzanym przez wentylator główny, doprowadzanym od szybów wdechowych w kierunku wyrobisk w pokładzie 403/1 i następnie odprowadzanym  do wytycznej wschodniej na poziomie 450 m i dalej do szybu wydechowego VI na poziomie 450 m. Na odcinku na południe od przekopu 88, przecznicą Ia na poziomie 650 m przepływało około 600 m³/min. powietrza.

Wyposażenie przecznicy Ia na poziomie 650 m w rejonie skrzyżowania z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1 stanowiły rurociągi: przeciwpożarowy Ø100, sprężonego powietrza Ø100 i odmetanowania Ø300, tor jezdny kolejki szynowej podwieszonej oraz przewody teletechniczne. Na tym odcinku wyrobiska znajdował się częściowo zdemontowany przenośnik taśmowy, który pozostał po układzie odstawy urobku funkcjonującym do roku 2011. Aktualnie na tym odcinku przecznicy Ia nie prowadzono żadnych robót.

W dniu 21 kwietnia 2020 r. od godziny 14⁰⁰ dyspozytor gazometrii zaobserwował systematyczny wzrost wskazań na czujniku tlenku węgla o nr kop. 3904, zabudowanym w chodniku poziomowym 25, na zachód od skrzyżowania z pochylnią 40 w pokładzie 403/1. O godzinie 16⁴⁰ stężenie tlenku węgla rejestrowane na tym czujniku wyniosło 10 ppm, w związku z czym około godziny 17⁰⁰ dyspozytor gazometrii poinformował o tym dyspozytora ruchu oraz nadsztygara wentylacji. Nadsztygar wentylacji skierował w rejon przecznicy Ia na poziomie 650 m sztygara zmianowego oddziału wentylacji ze zmiany „C” rozpoczynającej się o godzinie 18⁰⁰. Sztygar wentylacji zabrał kamerę termowizyjną i przyrządy indywidualne do pomiaru składu powietrza atmosferycznego i udał się na zjazd w rejon przecznicy.

Około godziny 18²⁰ wskazanie czujnika CO o nr kop. 3904 przekroczyło 26 ppm i nadal rosło. W tym czasie sztygar wentylacji dotarł do przecznicy Ia, gdzie w odległości około 4 m na północ od skrzyżowania z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1, stwierdził unoszące się dymy oraz zagrzanie się węgla znajdującego się na spągu wyrobiska o powierzchni około 8 m², pod trasą nieczynnego przenośnika taśmowego. Około godziny 18⁴⁰ wykonał on pomiary, które wykazały temperaturę spągu wyrobiska wynoszącą 400-500^oC oraz stężenie CO w powietrzu 50 ppm i natychmiast powiadomił o tym dyspozytora ruchu kopalni, który o godzinie 18⁴⁸ rozpoczął akcję przeciwpożarową, wyznaczył strefę zagrożenia i skierował w rejon pożaru 2 dyżurujące zastępy ratownicze. Około godziny 19³⁰ prowadzenie akcji przejął zastępca kierownika ruchu zakładu górniczego. Ratownicy z I zastępu po przybyciu na miejsce stwierdzili żar w spągu wyrobiska i przystąpili do aktywnego gaszenia pożaru przez zalanie wodą z rurociągu przeciwpożarowego oraz przy użyciu gaśnic. O godzinie 19³⁸ wskazanie czujnika CO o nr kop. 3904 osiągnęło wartość maksymalną 85 ppm, po czym zaczęło systematycznie spadać do wartości 3 ppm o godzinie 20⁴⁰.

Po ugaszeniu pożaru ratownicy z I zastępu przekopali i zlali wodą węgiel w miejscu zaistniałego pożaru. W tym czasie II zastęp ratowniczy na polecenie kierownika akcji dokonał penetracji wyrobisk w wyznaczonej strefie zagrożenia. O godzinie 22⁵⁰, po stwierdzeniu prawidłowego składu powietrza w tej strefie, kierownik akcji ratowniczej ogłosił koniec akcji.

W akcji brały czynny udział 2 własne zastępy ratownicze oraz dodatkowe 2 własne zastępy zabezpieczające. Poza miejscem zaistnienia pożaru nie stwierdzono jego skutków w wyrobiskach. W związku z zaistniałym pożarem żaden z pracowników nie uległ wypadkowi.

W toku przeprowadzonych badań okoliczności i przyczyn pożaru zaistniałego w rejonie skrzyżowania przecznicy Ia na poziomie 650 m z chodnikiem poziomowym 25 w pokładzie 403/1, wykluczono jako przyczynę pożaru:

• pożar endogeniczny,
• roboty strzałowe,  
• roboty spawalnicze.

Nie można wykluczyć użycia przez nieustalonych pracowników otwartego ognia w wyrobisku.

W związku z zaistniałym pożarem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach nie wydał decyzji oraz rozpoczął postępowanie w celu ustalenia przyczyn i okoliczności zdarzenia.