godło Polski
PL EN
Strona główna/BHP w górnictwie/Statystyki/Opisy wypadków/Opisy wypadków w 2010/Wypadki śmiertelne w 2010/21.10.2010

21.10.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-19/gg-01/2010

Katowice, dnia 2.11.2010 r.

I N F O R M A C J A Nr 19/2010 śm./EW

w sprawie tąpnięcia, spowodowanego wstrząsem górotworu o energii 7,0x105J i wypadku zbiorowego (wypadek śmiertelny, ciężki i 6 lekkich), zaistniałego w dniu 21.10.2010 r. o godzinie 2228’48” w KW S.A. Oddział KWK „Rydułtowy-Anna” w Rydułtowach, któremu ulegli:

  • górnik, lat 39, pracujący w górnictwie 19 lat - wypadek lekki,
  • górnik, lat 28, pracujący w górnictwie 9 lat - wypadek lekki,
  • górnik, lat 44, pracujący w górnictwie 25 lat - wypadek lekki,
  • górnik, lat 37, pracujący w górnictwie 2 lata - wypadek lekki,
  • górnik, lat 44, pracujący w górnictwie 25 lat - wypadek lekki,
  • górnik, lat 25, pracujący w górnictwie 2 lata - wypadek lekki,
  • górnik, lat 43, pracujący w górnictwie 26 lat - wypadek ciężki,
  • górnik, lat 46, pracujący w górnictwie 25 lat - wypadek śmiertelny.

Tąpnięcie oraz wypadek zbiorowy zaistniały w pochylni III-1200-E2 w pokł. 713/1-2+712/1-2. Pokład 713/1-2+712/1-2 w rejonie E2 kopalni, o miąższości średnio 3,3m, zaliczony został do III stopnia zagrożenia tąpaniami, IV kategorii zagrożenia metanowego, I stopnia zagrożenia wodnego oraz klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego. Nachylenie pokładu w rejonie pochylni III-1200-E2 wynosi od 80 do 100. W stropie bezpośrednim pokładu do wysokości 2,55 m występuje warstwa łupku ilastego (iłowca), następnie warstwa łupku piaszczystego (mułowca) o miąższości 1,20 m oraz warstwa piaskowca drobnoziarnistego o miąższości 6,10 m. Z profilu litologicznego skał stropowych wynika, że do stropu karbonu występują jeszcze trzy wstrząsogenne warstwy piaskowców, zalegające nad pokładem 713/1-2+712/1-2 w odległościach pionowych odpowiednio: około 270 m - o grubości 68 m, około 440 m - o grubości 47 m i około 620 m - o grubości 67 m. Spąg pokładu stanowią naprzemianległe warstwy mułowców oraz piaskowców. W odległości 1,40 m pod pokładem występuje warstwa węgla o miąższości 0,15 m. W rejonie E2 występuje uskok Leon, o zmiennym zrzucie, wynoszącym od około 1,0 m do 8,0 m. Przebieg uskoku jest zbliżony do południkowego, zaś nachylenie szczeliny uskokowej wynosi ok. 600. Ponadto, w rejonie pochylni, występują krawędzie nadbudowy pokładów: 624, 620/1-2 i 615/1, zalegających odpowiednio w odległości około: 470 m, 620 m oraz 740 m nad pokładem 713/1-2+712/1-2. Na podstawie przeprowadzonych badań skłonności węgla do tąpań, węgiel pokładu 713/1-2+712/1-2 został zakwalifikowany jako słabo skłonny do tąpań.

Pochylnia III-1200-E2 wykonana została w obudowie ŁP9/V32/A, z rozstawem odrzwi co 0,8 m. Opinkę na całym obwodzie stanowiła siatka zgrzewana typu zaczepowego, a obudowa stabilizowana była dziewięcioma rozporami wieloelementowymi. Odrzwia obudowy posadowione były bezpośrednio na spągu, wzmocnione za pomocą podciągu stalowego z kształtownika V, mocowanego do każdych odrzwi. W pochylni, decyzją KRZG, wyznaczono ruchomą strefę szczególnego zagrożenia tąpaniami o długości 50 m od czoła przodka, ustalając rygory obowiązujące w tej strefie. Urabianie calizny węglowej prowadzone było za pomocą kombajnu chodnikowego typu AM-50z-w lub przy użyciu MW, w razie stwierdzenia stref koncentracji naprężeń metodą wiercenia otworów małośrednicowych. Do odstawy urobku służyły przenośniki: zgrzebłowy typu Skat-E180WM oraz taśmowy typu PTGm-50/1000/GW1000/P-Ryd. Transport materiałów do przodka odbywał się ręcznie.

Drążenie pochylni rozpoczęto w dniu 18.08.2010 r., w oparciu o „Projekt techniczny drążenia pochylni III-1200-E2 i chodnika 4-N-E2 w pokładzie 713/1-2+712/1-2”, zatwierdzony przez KRZG. Od rozpoczęcia drążenia do dnia 21.10.2010 r. uzyskano postęp 169,8 m i zarejestrowano łącznie 25 wstrząsów górotworu o energii rzędu 102-103J. Ocena kompleksowa stanu zagrożenia tąpaniami dla pochylni na dzień 21.10.2010 r. wykazała stan zagrożenia „a”, tj. wyrobisko niezagrożone tąpaniami.

W dniu 21.10.2010 r., na zmianie „G”, rozpoczynającej się o godzinie 1900 i trwającej do godziny 230, pochylnia III-1200-E2 w pokładzie 713/1-2+712/1-2 obłożona była do postępu. O godz. 2228’48”, w trakcie urabiania kombajnem, zarejestrowany został wysokoenergetyczny wstrząs górotworu o energii 7,3x105J, którego epicentrum zlokalizowano pierwotnie w odległości około 180 m przed frontem środkowej części ściany IV-N-C w pokładzie 713/1-2+712/1-2, zaś po ponownej analizie ustalono jego energię na poziomie 7,0x105J, a lokalizację w kierunku uskoku Leon, około 20 m przed czołem przodka pochylni III-1200-E2. Wstrząs spowodował tąpnięcie, zniszczenie obudowy ŁP9/V32/A i zawał na odcinku około 35m, poczynając od 125 m od wlotu pochylni. Skutki wstrząsu w postaci deformacji i zsuwów na obudowie ujawniły się wcześniej, poczynając od 113 m pochylni. W wyniku wstrząsu doszło do wzrostu stężeń metanu do 48%, co zarejestrował czujnik metanometrii automatycznej, zabudowany w pochylni III-1200-E2, w odległości około 10-15m od skrzyżowania z chodnikiem 3-E-E2 w pokładzie 713/1-2+712/1-2. Ponadto w wyniku wstrząsu uszkodzeniu uległy m.in. 3 czujniki metanometrii automatycznej, zabudowane w rejonie przodka oraz geofon, zabudowany w odległości 51m od czoła przodka.

W wyniku wstrząsu i tąpnięcia wypadkom uległo 8 pracowników (1 śmiertelny, 1 ciężki i 6 lekkich). Czterech pracowników samodzielnie wycofało się z zagrożonego rejonu, a czterech zostało uwięzionych w strefie objętej zawałem. W związku z powyższym, dyspozytor ruchu rozpoczął niezwłocznie prowadzenie akcji ratowniczej. Działania ratownicze, mające na celu zlokalizowanie i uwolnienie czterech górników, trwały do godziny 710 w dniu 22.10.2010 r., kiedy to przybyły na miejsce lekarz stwierdził zgon odnalezionego jako ostatniego górnika przodowego. Akcja ratownicza zakończona została o godzinie 1215, po przetransportowaniu ciała górnika do bazy.

Przyczyną tąpnięcia był wysokoenergetyczny wstrząs górotworu o energii 7,0x105J, zaistniały na skutek nagłego rozładowania się energii sprężystej, nagromadzonej w górotworze, na co mogły mieć wpływ następujące czynniki:

  • prowadzenie robót górniczych na dużej głębokości (około 1080 m),
  •  budowa geologiczna złoża, w tym występowanie grubych, wstrząsogennych warstw piaskowców i łupków piaszczystych nad pokładem 713/1-2+712/1-2,
  • występowanie krawędzi eksploatacyjnych, wytworzonych w pokładach nadległych 624, 620/1-2 i 615/1,
  • występowanie w sąsiedztwie przodka pochylni III-1200-E2 uskoku Leon o zrzucie do 1,0m.

Przyczyną wypadku zbiorowego było dynamiczne oddziaływanie wysokoenergetycznego wstrząsu górotworu i tąpnięcia na pracowników zatrudnionych w rejonie pochylni III-1200-E2 w pokładzie 713/1-2+712/1-2.

W związku z zaistniałym tąpnięciem i wypadkiem zbiorowym, Dyrektor OUG w Rybniku decyzją z dnia 22.10.2010r.:

1. Wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej prowadzenia robót górniczych w pokładzie 713/1-2+712/1-2 w następujących wyrobiskach:

  • w pochylni III-1200-E2,
  •  w chodniku 1-N-E2,
  • w ścianie IV-N-C,
  • w rejonie ściany Ia-E-E2,

za wyjątkiem prac prowadzonych w ramach akcji ratowniczej, do czasu przeprowadzenia komisyjnych oględzin wyrobisk wraz z wyposażeniem technicznym.

2. Nakazał ustalić i wdrożyć zasady ciągłego monitorowania oraz analizowania stanu zagrożenia tąpaniami, metanowego i wentylacyjno-pożarowego w rejonie oddziaływania zaistniałego wstrząsu wysokoenergetycznego o energii 7,3x105J.

Ponadto, w wyniku przeprowadzonych oględzin rejonu tąpnięcia, decyzjami z dnia 25.10.2010r. Dyrektor OUG w Rybniku:

  1. Wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej prowadzenia robót w pokładzie 713/1-2+712/1-2 w rejonie E2, za wyjątkiem niezbędnych prac, związanych z likwidacją maszyn i urządzeń zabudowanych w chodniku badawczym 1-N-E2, w chodniku 3-E-E2 oraz na skrzyżowaniu ww. chodnika z pochylnią III-1200-E2, wyizolowaniem przedmiotowego rejonu oraz zapewnieniem bezpieczeństwa wentylacyjno-pożarowego, metanowego i tąpaniami w tym rejonie.
  2. Nakazał prace wymienione w pkt. 1 prowadzić w oparciu o technologię, zatwierdzoną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, uwzględniającą ustalenia połączonych kopalnianych zespołów ds. zagrożeń naturalnych, w składzie poszerzonym o specjalistów.

- zobowiązał Kompanię Węglową S.A. w Katowicach do:

  1. Sprawdzenia prawidłowości stosowanych lub przewidzianych do stosowania rozwiązań technicznych przy projektowaniu oraz prowadzeniu robót górniczych w pokładzie 713/1-2+712/1-2 w rejonie N-E2 w Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Rydułtowy-Anna” w Rydułtowach, ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia bezpieczeństwa wentylacyjno-pożarowego, metanowego i tąpaniami w tym rejonie.
  2. Przedstawienia Dyrektorowi tut. Urzędu wyników wykonanych czynności sprawdzających określonych w pkt. 1, w terminie do dnia 31.12.2010r.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.

do góry