21.11.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 27.11.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 81/2008/EW

w sprawie pożaru egzogenicznego i wypadku zbiorowego (19 wypadków lekkich), zaistniałych w dniu 21.11.2008 r. o godz. 3²², w Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Halemba-Wirek” Ruch Halemba w Rudzie Śląskiej.

Pożar powstał wskutek zwarcia w instalacji elektrycznej w komorze dolnego napięcia stacji transformatorowej typu IT3Sc 630/6/1, o nr kopalnianym 166, zabudowanej w chodniku ścianowym 4 w pokładzie 416.

Wypadek zbiorowy był następstwem działania płomienia na telemontera oraz dymu na 18 pracowników zatrudnionych w rejonie ściany 3, w tym samym pokładzie. Chodnik ścianowy 4 w pokładzie 416, zaliczony do pomieszczenia ze stopniem „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, wykonany był w obudowie ŁP11/V29/4/A z opinką stropu i ociosu z siatek stalowych zgrzewanych. Pokład 416 zaliczony do IV kategorii zagrożenia metanowego, I stopnia zagrożenia tąpaniami i klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego wybierany był ścianą 3. Powietrze do ściany doprowadzane było chodnikiem ścianowym 4 i chodnikiem ścianowym 3a, wydrążonym na wybiegu ściany, skąd chodnikiem ścianowym 3, a następnie pozostałymi wyrobiskami wentylacyjnymi odprowadzane było do szybu „Północnego II” na poziomie 500 m. Ściana wyposażona była w obudowę zmechanizowaną typu KW-12/31-PozW1/ZRP, przenośnik zgrzebłowy typu 4HB-260 i kombajn typu EICKHOFF SL-300. W chodniku ścianowym 4, w odległości 121 m od frontu ściany 3, przy ociosie południowym zabudowane były cztery stacje transformatorowe, w tym typu IT3Sc 630/6/1, o nr kopalnianym 166. Stacja transformatorowa, połączona z polem rozdzielczym 6kV typu ROK-6P, o nr kopalnianym 8, rozdzielni Rd 82 na poziomie 830 m, zasilała dwa silniki o mocy 105/315kW, zabudowane na napędzie wysypowym przenośnika ścianowego. Ponadto w wyrobisku zabudowane były przenośniki taśmowe układu transportu urobku ze ściany 3.

W dniu 20.11.2008 r. na zmianie „D”, rozpoczynającej się o godz. 0³⁰ w dniu 21.11.2008 r., prowadzono roboty eksploatacyjne w ścianie 3. W czasie trwania zmiany przenośnik ścianowy był wielokrotnie uruchamiany. Podczas przełączania pracy przenośnika ścianowego z biegu „wolnego” na bieg „szybki” nastąpiło kilkukrotnie wyłączenie zasilania, spowodowane zadziałaniem wyzwalacza elektromagnetycznego wyłącznika mocy dolnego napięcia w stacji transformatorowej o nr kopalnianym 166. Po każdym wyłączeniu elektromonter odblokowywał i załączał wyłącznik w stacji, przywracając zasilanie przenośnika ścianowego. Około godz. 3²², po kolejnym awaryjnym wyłączeniu stacji transformatorowej i jej ponownym załączeniu, w trakcie pracy przenośnika ścianowego, w komorze dolnego napięcia stacji nastąpiło zwarcie w instalacji elektrycznej i pożar aparatury. Płomienie ognia wydostały się na zewnątrz, wskutek czego znajdujący się obok telemonter doznał poparzeń II stopnia kończyn dolnych, górnych, dłoni, tułowia i twarzy. Pracownik obsługujący przenośnik taśmowy udzielił pierwszej pomocy telemonterowi i odprowadził go pod szyb.

Pożar, w ciągu kilku minut, ugasili gaśnicami pracownicy zatrudnieni w chodniku ścianowym 4. W wyniku pożaru strefą zadymienia objętych zostało 19 pracowników, zatrudnionych w rejonie ściany 3. Wszyscy zostali wycofani ze strefy i samodzielnie udali się pod szyb, a pięciu z nich użyło aparatów ucieczkowych. Spośród 19 ewakuowanych pracowników 18, po udzieleniu pierwszej pomocy w powierzchniowym punkcie opatrunkowym, zostało przewiezionych do szpitali z podejrzeniem zatrucia dymem, skąd po przebadaniu 9 odwieziono do domu. Poszkodowanego telemontera przewieziono do Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich, gdzie pozostał w celu dalszego leczenia.

W trakcie pożaru oraz w czasie jego gaszenia maksymalne stężenie tlenku węgla, zarejestrowane przez analizator zabudowany w chodniku ścianowym 3a, w prądzie powietrza wypływającym ze ściany, wynosiło 10 ppm.

Przyczyną pożaru egzogenicznego było zapalenie się stacji transformatorowej typu IT3Sc 630/6/1, w wyniku zwarcia w instalacji elektrycznej w komorze dolnego napięcia. Przyczyną wypadku zbiorowego było działanie płomienia na telemontera oraz dymu na pozostałych pracowników, w wyniku pożaru stacji transformatorowej.

W związku z zaistniałym pożarem i wypadkiem zbiorowym dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach nakazał:

1. Wstrzymać eksploatację instalacji elektrycznej kompleksu wydobywczego ściany 3 w pokładzie 416 do czasu:

   • wymiany stacji transformatorowej typu IT3Sc 630/6/1, o nr fabrycznym 9515031, zabudowanej w chodniku ścianowym 4 w pokładzie 416 na poziomie 830 m,
   • wykonania pomiarów rezystancji izolacji przewodów i kabli elektroenergetycznych zasilanych ze stacji transformatorowej typu IT3Sc 630/6/1, o nr fabrycznym 9515031,
   • uzyskania zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego na ponowne oddanie do ruchu kompleksu wydobywczego, poprzedzonego komisyjnym odbiorem technicznym.
2. Zabezpieczyć:

   • pochłaniacz ognia typu PM, o nr fabrycznym 737, zabudowany na drzwiach komory dolnego napięcia stacji transformatorowej typu IT3Sc 630/6/1, o nr fabrycznym 9515031, w chodniku ścianowym 4 w pokładzie 416 na poziomie 830 m,
   • przekaźnik nadprądowy typu PNW-2-Z1/21, o nr fabrycznym 3987, zabudowany w polu rozdzielczym typu ROK-6P, o nr kopalnianym 8, w rozdzielni 6kV Rd-82 na poziomie 830 m,
   • tlenowe aparaty izolujące typu OXY K 50 S, o nr kopalnianych: 626, 643, 664 i 1501 oraz typu SR-60T o nr kopalnianym 38, do badań przez wyspecjalizowaną jednostkę, mających na celu ustalenie stanu technicznego pochłaniacza ognia, prawidłowości działania przekaźnika oraz tlenowych aparatów izolujących.
3. Skontrolować skład powietrza w wyrobiskach objętych zadymieniem w wyniku zaistniałego pożaru egzogenicznego w chodniku ścianowym 4 w pokładzie 416, według ustaleń kierownika działu wentylacji, zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
4. Zapoznać pracowników zakładu górniczego z okolicznościami i przyczynami zaistniałego wypadku.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.