22 07 2020

Wyższy Urząd Górniczy

Departament

Warunków Pracy i Szkolenia

Katowice, dnia 24 listopada 2020 r.

INFORMACJA Nr 27/2020/EW

o wypadku zbiorowym (dziewięć wypadków powodujących czasową niezdolność do pracy) spowodowanym tąpnięciem, wywołanym wstrząsem górotworu o energii 1,1×10⁷J, do którego doszło w dniu 22.07.2020 r. o godz. 3⁴⁶, w polu eksploatacyjnym RU-VI/2 oddziału G-30, w KGHM Polska Miedź SA O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”

Pole RU-VI/2, w którym roboty górnicze prowadzi oddział G-30 kopalni „Polkowice-Sieroszowice”, zlokalizowane jest w południowej części obszaru górniczego „Rudna”, na głębokości ok. 850 m p.p.t. W rejonie pola złoże rudy miedzi występuje w formie pseudopokładu utworzonego przez białe piaskowce czerwonego spągowca oraz dolnocechsztyńskie łupki i dolomity. W południowo-wschodniej i centralnej części pola złoże o rozciągłości NW-SE zapada pod kątem 5° w kierunku NE. Miąższość złoża jest zmienna i wynosi średnio 4,2 m. Złoże jest słabo zaangażowane tektonicznie. W obrębie warstwy dolomitycznej występuje wyraźna podzielność płytowa oraz liczne spękania pionowe i ślizgi tektoniczne o średnim nachyleniu 30^o. Złoże w polu zaliczone zostało do drugiego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu i spągu zaliczone zostały odpowiednio do klasy drugiej skał stropowych i spągowych. Wytrzymałość na ściskanie wynosi: 88,9÷182 MPa dla skał stropowych, 61÷81 MPa dla furty złożowej, 26÷33 MPa dla skał spągowych.

Rejon robót eksploatacyjnych oddziału G-30 zlokalizowany jest w części złoża uwolnionego z filara zlikwidowanego szybu R-VI oraz w filarze oporowym upadowych centralnych 1÷4. Eksploatacja złoża w polu RU-VI/2 oraz przyległych polach RU‑VI/1 i RU‑VI/3 prowadzona była frontem o długości około 400 m, od strony filara ochronnego szybów P-I, P-II, w kierunku północno-wschodnim, systemem komorowo-filarowym z ugięciem stropu J‑UG-PS. Calizny pola i filary wielkogabarytowe rozcinane były na filary technologiczne o wymiarach 7÷12×9÷30 m wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości zgodnej z ustaloną furtą eksploatacyjną od 3 do 4,5 m. Otwarcie przestrzeni roboczej utrzymywane było powyżej 60 m. Wyrobiska pola zabezpieczane były obudową kotwową rozprężną o długości żerdzi 1,8 m, w siatce kotwienia 1,5 m × 1,5 m.

Dla robót eksploatacyjnych w polu RU-VI/2 opracowany został i zatwierdzony przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego projekt techniczny eksploatacji zawierający szczegółowy projekt eksploatacji. W polu wyznaczono strefę szczególnego zagrożenia tąpaniami obejmującą swym zasięgiem wyrobiska i caliznę w obszarze zawartym od granicy starych zrobów do 150 m przed frontem rozcinki w kierunku calizny złoża, z limitem zatrudnienia 12 osób w strefie (doraźnie 17 z uwzględnieniem osób wykonujących nadzór i kontrolę). Minimalny czas wyczekiwania po robotach strzałowych w polu wynosił: 2,5 godziny w obszarze obejmującym wyrobiska na wybiegu do 50 m od linii frontu oraz dwa pasy przycaliznowe; 2 godziny po robotach strzałowych wykonywanych w pozostałej części pola. Obowiązywał rygor grupowego strzelania co najmniej 4 przodków.

W dniu 22.07.2020 r., o godz. 3⁴⁶, w polu RU-VI/2 oddziału G 30 w KGHM Polska Miedź SA O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” doszło do wypadku zbiorowego (dziewięć wypadków powodujący czasową niezdolność do pracy) spowodowanego tąpnięciem, wywołanym wstrząsem o energii 1,1×10⁷ J, którego ognisko zlokalizowano w rejonie skrzyżowania pochylni C-19 oraz pasa P-33, w odległości około 1,3 km na wschód od szybów P‑I i P-II. Po wstrząsie została odnotowana wzmożona aktywność sejsmiczna: m.in. wstrząs o energii 2,0×10⁵ J o godz. 3⁴⁷. W strefie zagrożenia przebywało szesnastu pracowników, spośród których dziewięciu znalazło się w obszarze tąpnięcia doznając lekkich obrażeń ciała. Pracownicy sami lub z pomocą współpracowników wycofali się z rejonu zagrożenia. Działania zastępów ratowniczych wezwanych z JRGH ograniczyły się do zapewnienia pomocy przedmedycznej wycofującym się pracownikom.

Po przeprowadzeniu oględzin wyrobisk w polach RU-VI/2, RU‑VI/1 oraz RU-VI/3, na zm. I WSP w dniu 22.07.2020 r., stwierdzono skutki w wyrobiskach pola RU-VI/2 w postaci:

urobienia wschodniego ociosu w K-11/1, dochodzącego do 0,8 m, od strony calizn filarów wielkogabarytowych pomiędzy K-25 a czołem przodka, obsypania ociosu przeciwnego i wypiętrzenia spągu do 1,0 m;
urobienia wschodnich ociosów, dochodzącego do 0,5 m, od strony calizn filarów wielkogabarytowych w P‑28 i K-25, od Poch. C-19 do czół przodków, obsypania ociosów przeciwnych i wypiętrzenia spągu do 1,2 m;
lokalnego obsypania ociosów filarów, dochodzącego do 0,2 m i wypiętrzenia spągów do 0,5 m pomiędzy poch. C-19 a komorą K-27, od pasa P-25 do przecinki nr 2;
urobienia ociosów, dochodzącego do 1,0 m w komorze K-27, od przecinki nr 2 do pasa P-29, a od pasa P-29 do czoła przodka urobienia z dynamicznym wyrzutem na głębokość do 2,0 m północnego ociosu i do 0,5 m południowego;
urobienia i obsypania ociosów w komorze K-28, dochodzącego do 0,5 m, od przecinki nr 2 do czoła przodka, lokalnego wypiętrzenia spągu do 0,4 m;
obsypania i urobienia ociosów, dochodzącego do 0,5 m, w komorze K-29 od przecinki 2 do pasa P-30, a od pasa P-30 do czoła przodka urobienie z dynamicznym wyrzutem na głębokość do 2,0 m północnego ociosu i 0,5 m południowego ociosu;
obsypania i urobienia ociosów, dochodzącego do 1,0 m, w komorze K-30, od pasa P-29 do czoła przodka;
urobienia i obsypania północnego ociosu, do 0,7 m, w komorze K-31 od pasa p-29 do czoła przodka oraz wypiętrzenia spągu pomiędzy pasami P-29 i P-30 dochodzącego do 0,2 m;
lokalnego wypiętrzenia spągów w pasach P-25, P-27 i P-28 dochodzącego do 0,5 m.

Ponadto w wyrobiskach pola RU-VI/2 stwierdzono pozostawione samojezdne maszyny górnicze: wóz kotwiący, samojezdny wóz strzałowy, ładowarkę łyżkową, wóz odstawczy oraz wóz do obrywki.

Na podstawie oceny skutków wstrząsu, które spowodowały uszkodzenia wyrobisk w stopniu powodującym znaczną utratę ich funkcjonalności lub znaczne pogorszenie bezpieczeństwa ich użytkowania, zjawisko zostało zakwalifikowane jako tąpnięcie.

Przyczyną tąpnięcia był samoistny wstrząs górotworu o energii 1,1×10⁷J.

Przyczyną wypadku zbiorowego było dynamiczne oddziaływanie skutków wstrząsu na poszkodowanych, w tym obsypanie masami skalnymi wyrzuconymi z ociosów wyrobisk oraz uderzenie pracowników o elementy wnętrza kabin przemieszczanych maszyn.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, którą wstrzymał ruch: zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” w Kaźmierzowie, w części dotyczącej prowadzenia robót rozcinkowych frontu eksploatacyjnego pola RU-VI/2 oddziału G-30, do czasu: przeprowadzenia kontroli wyrobisk pola oraz ich obudowy i doprowadzenia ich stanu do zgodności z ustaleniami projektu technicznego oraz usunięcia skutków wstrząsów, w tym wyprowadzenia maszyn pozostawionych w wyrobiskach, na zasadach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego; dokonania, przez Kopalniany Zespół ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów analizy i oceny sytuacji geologiczno-górniczej oraz profilaktyki zagrożenia tąpaniami w polu RU-VI/2 ze szczególnym uwzględnieniem zasad koordynacji prowadzenia robót górniczych w polach eksploatacyjnych RU-VI/1, RU-VI/2, RU-VI/3, PO-III/5; ustalenia dalszego sposobu i zasad prowadzenia eksploatacji w polu RU-VI/2 oddziału G-30, z uwzględnieniem wyników dokonanej analizy oraz opinii Zespołu KGHM „Polska Miedź” S.A. ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów, poszerzonego o niezależnego eksperta w dziedzinie zagrożenia tąpaniami dla przedłożonego do zaopiniowania szczegółowego projektu eksploatacji pola RU-VI/2.

Ponadto, wstrzymał ruch samojezdnych maszyn górniczych: wozu kotwiącego SWK, samojezdnego wozu strzałowego SWS, ładowarki łyżkowej ŁK, wozu odstawczego WO oraz wozu do obrywki SWB, do czasu sprawdzenia ich stanu technicznego, usunięcia uszkodzeń i doprowadzenia do stanu zgodnego z dokumentacjami techniczno-ruchowymi oraz uzyskania zezwolenia Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego na ponowne oddanie ich do ruchu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.