22 11 2018

Wyższy Urząd Górniczy

Departament

Warunków Pracy i Szkolenia

Katowice, dnia 6 grudnia 2018 r.

INFORMACJA Nr 79/2018/EW

w sprawie zawału skał stropowych po wstrząsie o energii 5,8 x 10⁴J zaistniałym w następstwie robót strzałowych w chodniku Cz-8a badawczym w pokładzie 405/1 w dniu 22 listopada 2018 r. o godz. 2²¹ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S. A. Kopalni Węgla Kamiennego „Budryk” w Ornontowicach.

Zawał skał stropowych zaistniał w drążonym chodniku Cz-8a badawczym w pokładzie 405/1 na poziomie 1290 m. Zdarzenie o charakterze odprężenia nastąpiło po wstrząsie o energii 5,8 x 10⁴J w następstwie robót strzałowych, a towarzyszący mu zawał objął odcinek wyrobiska o długości około 6 m.

Pokład 405/1 o grubości od 2,5 m do 4,3 m i nachyleniu około 6°, nieskłonny do tąpań oraz nie zagrożony wyrzutami gazów i skał, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego.

W stropie pokładu 405/1 zalega warstwa łupka ilastego o grubości od 5,9 m do 13,1 m, lokalnie z przerostem około 1,5 m piaskowca. W spągu pokładu 405/1 występuje łupek ilasty o miąższości do 13,7 m.

Chodnik Cz-8a badawczy zaprojektowano dla przewietrzania rejonów planowanych ścian Cz-1, Cz-2 i Cz-3 w pokładzie 405/1. W dniu 20 czerwca 2017 r. kierownik działu górniczego dobrał obudowę chodnika Cz-8a badawczego i 10 sierpnia 2017 r. rozpoczęto drążenie wyrobiska kombajnem typu AM-75 w obudowie typu ŁPP11/V36/4/A w I stopniu podwyższenia, posadawianej co 0,75 m i stabilizowanej 12 rzędami rozpór stalowych dwustronnego działania. Dodatkową stabilizację obudowy chodnikowej na całej długości wyrobiska, stanowił podciąg stalowy budowany na łukach stropnicowych po stronie ociosu południowego, zamocowany śrubami kabłąkowymi do poszczególnych odrzwi. Opinkę łuków ociosowych obudowy stanowiły siatki stalowe zgrzewane zaczepowe i stropnicowych siatki stalowe łańcuchowo-węzłowe. Chodnik Cz-8a badawczy przewietrzany był wentylacją lutniową kombinowaną, z zastosowaniem wentylatora typu WLE 1280 B/E i zasadniczego lutniociągu elastycznego o średnicy 1200 mm. Od 5 października 2018 r., urabianie w przodku prowadzono przy użyciu materiałów wybuchowych. Do dnia 21 listopada 2018 r. chodnik Cz-8a badawczy wydrążono na odcinku o długości 1212 m.

W dniu 21 listopada 2018 r. w chodniku Cz-8a badawczym w odległości około 79 m od przodka w stropie, w kierunku na południe, wywiercono otwór o średnicy 75 mm i długości 37 m, dla zaplanowanego strzelania torpedującego. Na zmianie nocnej do tego otworu załadowano 96 kg materiału wybuchowego skalnego typu Emulinit 8M, którego ładunek odpalono w dniu 22 listopada o godzinie 2²¹. Po robotach strzałowych w wyrobisku zaistniał wstrząs górotworu o energii 5,8 x 10⁴J zlokalizowany w sąsiedztwie otworu strzałowego, po którym nastąpił zawał skał stropowych w wyniku utraty stabilności i podporności obudowy. Zdarzenie miało charakter odprężenia, biorąc pod uwagę skalę utraty funkcjonalności chodnika. Przerwany został odczyt wskazań z czujników metanometrii automatycznej, za wyjątkiem jednego zabudowanego w przodku wyrobiska. Odrzwia obudowy uległy deformacjom i zsuwy w strzemionach łączących jej elementy wynosiły od 1,2 m do 1,5 m, co spowodowało zaniżenie wysokości wyrobiska do około 2,7 m i zmniejszenie szerokość do około 1,1 m. Przerwaniu i zniszczeniu uległa część siatek okładzinowych stanowiących opinkę stropu oraz zerwaniu uległy niektóre z rozpór stabilizujących odrzwia. Nastąpił spadek ilości przepływającego powietrza w chodniku Cz-8a badawczym do około 400m³/min. W związku z zaistniałym wstrząsem i zawałem żaden z pracowników nie uległ wypadkowi.

Przyczyną zawału w chodniku Cz-8a badawczym była utrata stabilności i podporności obudowy wyrobiska na długości około 6,0 m, w rejonie gdzie odpalono ładunek materiału wybuchowego w otworze strzałowym i wystąpił wstrząs górotworu o energii 5,8 x 10⁴J .

W związku z zaistniałym zawałem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach:

I. Decyzją z dnia 22 listopada 2018 r.:

wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej drążenia chodnika Cz-8a badawczego w pokładzie 405/1 na poziomie 1290 m, do czasu przeprowadzenia oględzin wyrobiska,
oraz nakazał:

zabezpieczyć chodnik Cz-8a badawczy w pokładzie 405/1 na poziomie 1290 m przed wejściem osób postronnych, do czasu przeprowadzenia oględzin wyrobiska. Dopuszczono wejście do wyrobiska wyznaczonych pracowników dla dokonania kontroli i oceny stanu zagrożeń oraz wykonania działań dla poprawy parametrów przewietrzania, na warunkach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
ustalić szczegółowe zasady kontroli i oceny stanu zagrożeń naturalnych w rejonie chodnika Cz-8a badawczego w pokładzie 405/1 na poziomie 1290 m oraz warunki umożliwiające bezpieczne przeprowadzenie oględzin, w oparciu o opinię zespołu ds. rozpoznawania i zwalczania zagrożeń w składzie poszerzonym o specjalistów.

II. Decyzją z dnia 23 listopada 2018 r., wydaną po przeprowadzonych oględzinach wyrobiska:

wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej dalszego drążenia chodnika Cz-8a badawczego w pokładzie 405/1 do czasu:

usunięcia skutków zawału spowodowanego zaistniałym wstrząsem górotworu, które wystąpiły na odcinku od 1133,5mb do 1142,5mb wyrobiska,
zapewnienia odpowiedniej podporności i stabilności obudowy na ww. odcinku wyrobiska oraz ewentualnego jej wzmocnienia, w oparciu o szczegółową technologię opracowaną przez kierownika działu górniczego i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
zapewnienia ilości powietrza dostarczanej do przodka wyrobiska zgodnej z ustaleniami projektu technicznego,
przeprowadzenia ponownego odbioru stanu wyrobiska i urządzeń w nim zabudowanych przez komisję powołaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,

oraz nakazał:

przywracanie funkcjonalności chodnika Cz-8a badawczego w pokładzie 405/1 na odcinku objętym skutkami zawału prowadzić na podstawie szczegółowych ustaleń, zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
zinwentaryzować i zabezpieczyć do ewentualnych dalszych badań elementy obudowy chodnika Cz-8a badawczego w pokładzie 405/1, wytransportowane z przedmiotowego odcinka wyrobiska podczas usuwania skutków zawału,
ustalić zasady kontroli stanu zagrożeń oraz składu i parametrów powietrza w części chodnika Cz-8a badawczego, zlokalizowanej na zachód od odcinka objętego skutkami zawału, które powinny zostać zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.