23.04.2010
Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
Katowice, dnia 30.04.2010 r.
I N F O R M A C J A Nr 23/2010/EW
o pożarze endogenicznym zaistniałym, w dniu 23.04.2010 r. o godzinie 421 w JSW S.A KWK „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju, w upadowej taśmowej do poz. 1110, w rejonie pokładu 510
Pożar zaistniał w upadowej taśmowej do poziomu 1110 (wyrobisko kamienne), w rejonie udostępnienia pokładu 510, w odległości około 290 m od czoła przodka.
Upadowa taśmowa do poziomu 1110 drążona była na upad z nachyleniem ok. 70 przy użyciu kombajnu chodnikowego typu AM 105 IC, w warunkach IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i na warunkach II stopnia zagrożenia wodnego. Wyrobisko wykonane było w obudowie ŁP12/V36/4/A (szerokość 6,1 m, a wysokość 4,2 m), z rozstawem odrzwi 0,6 m, stabilizowanych dwunastoma rozporami wieloelementowymi typu „G” i posadowionych na stalowych stopach podporowych typu ciężkiego. Opinkę ociosów stanowiły siatki zgrzewane zaczepowe, natomiast stropu siatki łańcuchowo-węzłowe typu pwc. Do wypełnienia przestrzeni między obudową a wyłomem stosowano worki wypełnione spoiwem cementowo-mineralnym. Drążenie rozpoczęto we wrześniu 2007r. i do dnia 23.04.2010 r. wykonano 1642 m wyrobiska.
Upadowa taśmowa do poziomu 1110 przewietrzana była za pomocą wentylacji kombinowanej dwoma wentylatorami typu ES 9-500/80 połączonych w układzie szeregowym, z zastosowaniem lutni elastycznych Ø1200 mm. Odstawa urobku prowadzona była za pomocą podajnika taśmowego typu PDT „Sigma”, trzech przenośników taśmowych typu INTERMET-1000, przenośnika taśmowego typu PTG 50/1000 oraz przenośnika zgrzebłowego typu GROT 750/S.
W trakcie drążenia upadowej taśmowej do poziomu 1110 udostępniono kilka pokładów węgla, w tym na kilometrażu ok. 1100 m pokład 505/1 o miąższości 4,6 m i na kilometrażu 1312-1371m pokład 510 o miąższości 16,3 m (zaliczony do I grupy samozapalności). W rejonie pokładu 510 występował uskok równoleżnikowy o nachyleniu 600/N i zrzucie h=5,8 m, o szerokości szczeliny uskokowej 0,8-1,0 m.
W dniu 23.04.2010 r., o godzinie 421, w związku z zarejestrowaniem przez czujnik MCO - nr 343 (o zakresie pomiarowym 0-200ppm), zabudowany w upadowej taśmowej do poziomu 1110 w odległości ok. 15 m od skrzyżowania z przecinką „C”, stężeń tlenku węgla o wartości powyżej 26ppm rozpoczęto akcję ratowniczą. Wyznaczono strefę zagrożenia, z której wycofano drogami ucieczkowymi 54 osoby bez użycia aparatów ucieczkowych. Powiadomiono Dyrektora OUG w Rybniku oraz CSRG w Bytomiu, zmobilizowano zastępy własne, zastępy i pogotowie pomiarowe OSRG Wodzisław oraz specjalistyczny zastęp wiertniczy firmy ZOK Sp. z o.o. w Jastrzębiu-Zdroju . Strefę zagrożenia zabezpieczono dziewięcioma posterunkami obstawy oraz zorganizowano bazę ratowniczą w upadowej równoległej do poziomu 1110 na poziomie 900.
O godzinie 534 kierowanie akcją przejął kierownik ruchu zakładu górniczego. W czasie trwania akcji podjęto próby aktywnego ugaszenia pożaru, polegające na zlewaniu wodą przez ratowników ociosów i stropu pokładu 510 w rejonie ogniska pożaru. W tym okresie trwania akcji (od godziny 1330 dnia 23.04.2010 r. do godziny 200 dnia 24.04.2010 r.) w upadowej taśmowej do poziomu 1110, w części z wentylacją odrębną, wystąpiły stężenia tlenku węgla o wartościach od 45 do 215ppm, stwierdzane pomiarami chromatograficznymi. W dniu 24.04.2010 r., ok. godziny 220, żarzący się węgiel, wypadający ze stropu i ociosów wyrobiska, spowodował przepalenie lutniociągu. Próby jego naprawy przez ratowników zakończyły się niepowodzeniem. W tym czasie stężenia tlenku węgla wzrosły do 800ppm (pomiar z chromatografu z godziny 300) oraz wystąpiły dymy, ograniczając widoczność do ok. 5 m, a stężenia metanu nie przekraczały 0,2 %.
W związku z zaistniałą sytuacją, o godzinie 415, kierownik akcji ratowniczej (KAR) podjął decyzję o zaniechaniu dalszych prób aktywnego gaszenia pożaru i przystąpiono do prac związanych z przygotowaniem rurociągów do zalewania wodą upadowej taśmowej do poziomu 1110. Zalewanie przy użycie rurociągu ppoż. oraz rurociągu odwadniającego rozpoczęto o godzinie 710 z sumaryczną wydajnością ok. 200 m3/h.
W dniu 24.04.2010 r. o godzinie 1047 po wcześniejszym przebudowaniu bazy ratowniczej do przekopu H-kołowego na poziomie 900, celem ograniczenia dopływu powietrza do ogniska pożaru, KAR podjął decyzję o wyłączeniu wentylatorów wentylacji odrębnej. O godzinie 1100 odbyło się doraźne posiedzenie kopalnianego zespołu ds. przewietrzania, klimatyzacji zagrożeń pożarowych, zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz zagrożenia pyłami szkodliwymi dla zdrowia, w składzie poszerzonym o specjalistów, na którym m.in. pozytywnie zaopiniowano dotychczasowe działania.
W czasie akcji ratowniczej, w części upadowej z wentylacją odrębną, wystąpiły stężenia tlenku węgla o wartościach do maksymalnie 4900ppm - w dniu 25.04.2010 r. ok. godziny 1000, natomiast stężenia metanu o wartościach do maksymalne 4,1% - w dniu 25.04.2010 r. o godzinie 1300, zarejestrowane przez czujnik metanometrii automatycznej nr 152 - zabudowany ok. 5m przed stacją transformatorową, zlokalizowaną miedzy ogniskiem pożaru a przecinką „C”.
Po zalaniu wodą upadowej na odległość ok. 459 m od czoła przodka (ok. 110 m od przecinki „C”), ponownym uruchomieniu wentylacji lutniowej, penetracji nie zalanej części upadowej przez zastęp ratowników i stwierdzeniu bezpiecznych stężeń gazów, kierownik akcji ratowniczej zakończył akcję w dniu 26.04.2010 r. o godzinie 1400.
Analiza prowadzona na bieżąco przez dyżurnych OSRG w Wodzisławiu Śląski programem „Trójkąt wybuchowości CSRG v.1.25” wykazała, że w trakcie trwania akcji ratowniczej stężenia gazów w miejscu pomiaru były poza trójkątem wybuchowości.
Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku został poinformowany o zdarzeniu przez KRZG w dniu 23.04.2010 r. o godzinie 428.
Nadzór nad akcją sprawował Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku.
Przyczyny pożaru endogenicznego (samozagrzanie się węgla w pokładzie 510) ustala Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku.
W dniu 27.04.2010 r. zostały przeprowadzone oględziny rejonu zaistniałego pożaru endogenicznego, w tym nie zalanej części upadowej taśmowej do poziomu 1110 oraz upadowej równoległej do poziomu 1110, podczas których stwierdzono, że w wypełnieniu przestrzeni pomiędzy wyłomem a obudową za pomocą worków ze spoiwem cementowo-mineralnym w szeregu przypadkach występowały pustki o głębokości nawet do ponad 0,5 m, przez co w miejscach tych brak było kontaktu obudowy ze stropem lub ociosami.
W dniu 28.04.2010 r. Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku wydał decyzję, w której nakazał wypełnić przestrzeń pomiędzy wyłomem a obudową w upadowej taśmowej do poziomu 1110 i upadowej równoległej do poziomu 1110 w oparciu o technologię zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.