23 04 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                         

Katowice, dnia 30 kwietnia 2019 r.

INFORMACJA Nr 21/2019/EW

o zapaleniu metanu, zaistniałym w dniu 23 kwietnia 2019 r. około godziny 10⁴⁰ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Budryk” w Ornontowicach, w chodniku B-13 w pokładzie 401, drążonym przez oddział GRP–2.

 Zapalenie metanu miało miejsce w przodku drążonego chodnika B-13 w pokładzie 401 na poziomie 1050 m.

Pokład 401 o grubości od 1,85 m do 2,6 m i nachyleniu do około 9°, w parceli drążonego chodnika B-13 zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, I stopnia zagrożenia tąpaniami, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i I stopnia zagrożenia wodnego. Chodnik B-13 w pokładzie 401 zaliczony był do stopnia „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu. W rejonie drążonego wyrobiska metanonośność pokładu 401 dochodziła do 5,622 m³CH₄/Mg_csw. W stropie pokładu 401 zalegała warstwa łupka ilastego z lokalnymi przerostami łupków piaszczystych lub piaskowców, o łącznej grubości do około 15,0 m, a w spągu warstwa piaskowca o grubości do 15,8 m. Warstwy piaskowca zalegające w sąsiedztwie pokładu 401 posiadały dużą skłonność do iskrzenia zapalającego metan przy urabianiu mechanicznym. Obudowę chodnika B-13 stanowiły odrzwia typu ŁPP11/V32/4/A, budowane w odstępach 0,75 m i stabilizowane rozporami dwustronnego działania, a opinkę stanowiły siatki łańcuchowo-węzłowe w stropie oraz siatki zaczepowe na ociosach. Wyrobisko przewietrzane było wentylacją lutniową kombinowaną z zastosowaniem wentylatora typu ELMECH WLE-1255 współpracującego z lutniociągiem elastycznym o średnicy 1200 mm zakończonym lutnią wirową typu WIR-700P, którymi doprowadzano powietrze w ilości około 650 m³/min. Dodatkowo w przodku chodnika B-13 zabudowany był lutniociąg ssący o średnicy 600 mm wyposażony w urządzenie odpylające typu UO-630.

Chodnik B-13 drążony był na wschód z pochylni B-2 transportowej w pokładzie 401, przy użyciu kombajnu chodnikowego typu AM-75-Ex-S. Kombajn ten wyposażony był między innymi w układ wodny zraszania: wewnętrzny zintegrowany z głowicami urabiającymi oraz zewnętrzny. W przekroju wyrobiska urabiano kombajnem piaskowiec o dużej skłonności do iskrzenia zapalającego metan, w związku z tym pod stropem wyrobiska w odległości do 2 m od przodka zabudowano czujnik metanometrii automatycznej numer kopalniany 747 wyłączający kombajn przy przekroczeniu progu 1,0% CH₄.

Do dnia 23 kwietnia 2019 r. chodnik B-13 w pokładzie 401 wydrążono na odcinku 266 m, przy docelowej długości 1365 m.

W dniu 23 kwietnia 2019 r. na zmianie „A” rozpoczynającej się o godzinie 6⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału GRP-2 skierował 10 pracowników do drążenia chodnika B-13 w pokładzie 401, a do obsługi maszyn, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych 2 elektryków i ślusarza. W tym dniu piaskowiec o dużej skłonności do iskrzenia zapalającego metan występował w części przyspągowej przodka. Na tej zmianie w trakcie prowadzonych robót w chodniku B-13, czujniki metanometrii automatycznej zabudowane w przodku, w tym metanomierz numer kopalniany 747, zarejestrowały 5 przekroczeń progowych zawartości metanu do 1,1%. Urabianie kombajnem prowadzono, pomimo niesprawnego w pełni układu zraszania wewnętrznego zintegrowanego z głowicami urabiającymi kombajnu.

Około godziny 10⁴⁰ podczas urabiania calizny w przodku wyrobiska, w tym piaskowca o dużej skłonności do iskrzenia zapalającego metan występującego przy spągu po północnej stronie przodka, doszło do zapalenia metanu. Płomień palącego się metanu, po około 10 minutach, ugasili pracownicy zatrudnieni w rejonie przodka, przy użyciu 11 gaśnic proszkowych.

Czujniki metanometrii automatycznej zabudowane w rejonie chodnika B-13 w pokładzie 401 nie zarejestrowały przekroczeń progowych zawartości metanu bezpośrednio przed, w chwili jak i po zdarzeniu. Analizator tlenku węgla zabudowany w prądzie powietrza odprowadzanym z drążonego wyrobiska zarejestrował trwający około 5 minut wzrost zawartości CO powyżej 26 ppm, z maksymalnym wskazaniem 29 ppm.

Po ugaszeniu palącego się metanu, 13 pracowników zatrudnionych w chodniku B-13 wycofało się bez użycia aparatów ucieczkowych do przewietrzanej przepływowym prądem powietrza pochylni transportowej B-1 w pokładzie 401. Żaden z tych pracowników nie zgłosił wypadku.

Prawdopodobną przyczyną zapalenia metanu w przodku chodnika B-13 w pokładzie 401, było iskrzenie spowodowane mechanicznym urabianiem piaskowca o dużej skłonności do iskrzenia zapalającego metan.

W związku z zaistniałym zapaleniem metanu Dyrektor OUG w Gliwicach w dniu
24 kwietnia 2019 r. wydał decyzję wstrzymującą ruch zakładu górniczego w części dotyczącej drążenia chodnika B–13 w pokładzie 401, do czasu:

• udrożnienia dysz zraszających wodnych zabudowanych na lewym wrębniku głowicy urabiającej kombajnu chodnikowego typu AM-75-Ex-S,
• zabudowy lutni spiro o średnicy 600 mm z urządzenia odpylającego w sposób umożliwiający dopływ powietrza,
• wyposażenia wyrobiska w wymaganą ilość gaśnic,
• zweryfikowania projektu technicznego „drążenia Chodnika B-13 w pokł. 401” z dnia 6 lutego 2019 r., zatwierdzonego w dniu 26 lutego 2019 r. przez kierownika ruchu zakładu górniczego, w szczególności w zakresie zwalczania zagrożenia metanowego,
• przeanalizowania zweryfikowanego projektu technicznego „drążenia Chodnika B-13 w pokł. 401” z dnia 6 lutego 2019 r., zatwierdzonego w dniu 26 lutego 2019 r. przez kierownika ruchu zakładu górniczego, przez kopalniane zespoły do spraw zagrożeń w składzie poszerzonym o specjalistów.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.