24 11 2019

Wyższy Urząd Górniczy

Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                           

Katowice, dnia 29 listopada 2019 r.

INFORMACJA Nr 83/2019/EW 

w sprawie wypadku ciężkiego zaistniałego w dniu 24 listopada 2019 r., o godz. 8¹⁰ w Polskiej Grupie Górniczej S. A. Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego Ruda w Rudzie Śląskiej Ruch Bielszowice.

Wypadek miał miejsce w chodniku 4w badawczym na poziomie 1000 m, na skrzyżowaniu ze  ścianą 005 w pokładzie 504wg.  

Pokład 504 o grubości od 4,2 m do 6,0 m i nachyleniu od 7° do 14°, zaliczony został do II stopnia zagrożenia tąpaniami, IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. Ściana 005 eksploatowana była w górnej warstwie pokładu 504 systemem podłużnym z zawałem stropu i prowadzona pomiędzy chodnikami 4w badawczym i 5’w w pokładzie 504wg. W ścianie 005 w pokładzie 504wg było zabudowanych 146 sekcji obudowy zmechanizowanej, w tym 6 typu Fazos-16/37-POz/BSN i 140 typu Fazos-16/37-POz. Urobek ze ściany transportowany był przenośnikiem zgrzebłowym typu Rybnik 850 na zabudowany w chodniku 4w badawczym   w pokładzie 504wg przenośnik zgrzebłowy podścianowy typu Nowomag PPZ-750/2x90 z kruszarką typu KD BW 800-12000. Przenośnik zgrzebłowy typu Rybnik 850 wyposażony był w napęd główny z wysypem bocznym i dwoma jednostkami napędowymi w chodniku 4w badawczym w pokładzie 504. Na obudowie sprzęgła jednostki napędowej od strony wschodniej zamocowany był hamulec śrubowy. Wrzeciono siłownika hamulca śrubowego nie było wyposażone w koło ręczne. Na kadłubie napędu wysypowego zabudowane były 3 osłony: czołowa, górna i dolna.

W dniu 23 listopada 2019 r. na zmianie „B” rozpoczynającej się o godzinie 12³⁰, górnicy oddziału wydobywczego G1-B zablokowali łańcuch zgrzebłowy przenośnika ścianowego, przez rozparcie stojaka typu SHC pomiędzy krawędzią stropnicy sekcji obudowy zmechanizowanej nr 6 i zgrzebłem tego przenośnika. Po napięciu łańcucha zgrzebłowego przy użyciu silnika napędu tego przenośnika, hamulcem śrubowym zablokowali oni przekładnię napędu przenośnika. W odległości około 4 m od bębna łańcuchowego napędu wysypowego pracownicy przecięli ogniwa łańcucha zgrzebłowego i pozostawili hamulec śrubowy zahamowany, przez co łańcuch zgrzebłowy był napięty. Po zakończeniu tych prac elektromonter oddziału MEUD1-B wyłączył i zabezpieczył stan wyłączenia przenośnika w zestawie manewrowym typu EH-d03-W/1,0/III/09.01.

W dniu 24 listopada 2019 r. na zmianie „A” rozpoczynającej się o godzinie 6³⁰, sztygar oddziałowy oddziału mechanicznego MMUD1-B skierował 2 ślusarzy do prac konserwacyjno-remontowych przy napędzie wysypowym przenośnika zgrzebłowego w ścianie 005 w pokładzie 504wg. Sztygar polecił ślusarzom między innymi skontrolować wyrzutnik i płytę wyrzutnikową tego napędu. Ślusarze nie odhamowali hamulca śrubowego i przy napiętym łańcuchu zgrzebłowym zdemontowali uchylną część górnej osłony kadłuba napędu, po czym weszli na kadłub. W celu uzyskania dostępu do płyty wyrzutnikowej, przy pomocy potrójnych haków kablowych ślusarze odciągali luźny odcinek łańcucha zgrzebłowego, od miejsca jego przecięcia w kierunku bębna łańcuchowego. Około godziny 8¹⁰, z nieustalonych przyczyn nastąpiło gwałtowne przemieszczenie łańcucha zgrzebłowego oraz obrót bębna łańcuchowego. Prawa noga jednego ze ślusarzy została pochwycona przez przemieszczający się łańcuch zgrzebłowy i wciągnięta pomiędzy bęben łańcuchowy a osłonę kadłuba napędu. W wyniku pochwycenia stopa i podudzie prawej nogi poszkodowanego zostały zmiażdżone.

Drugi ślusarz, przez urządzenie głośnomówiące powiadomił o wypadku pracowników przebywających w chodniku 4w badawczym i w ścianie 005, w tym sztygara zmianowego oddziału wydobywczego G1-B i sztygara oddziałowego oddziału MMUD1-B. Pracownicy i sztygarzy po zdemontowaniu osłon napędu uwolnili nogę poszkodowanego. W tym czasie sztygar zmianowy oddziału G1-B powiadomił o wypadku dyspozytora ruchu kopalni. Po udzieleniu poszkodowanemu pierwszej pomocy i przetransportowaniu na noszach na stację osobową kolei podziemnej w przekopie południowym - równoległym na poziomie 1000 m opiekę nad nim przejął lekarz. Po wytransportowaniu poszkodowanego na powierzchnię, został on zabrany śmigłowcem lotniczego pogotowia ratunkowego do Górnośląskiego Centrum Medycznego im. Prof. Leszka Gieca Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

W opinii lekarskiej z dnia 24 listopada 2019 r. lekarz zapisał: zmiażdżenie stopy i podudzia prawego.

Przyczyną wypadku ciężkiego zmiażdżenie stopy i podudzia prawej nogi ślusarza było pochwycenie i dociśnięcie do bębna łańcuchowego stopy jego prawej nogi przez zgrzebło przemieszczającego się łańcucha oraz wciągnięcie tej nogi do wysokości podudzia w ograniczoną przestrzeń pomiędzy bębnem łańcuchowym a osłoną czołową i dolną kadłuba napędu przenośnika zgrzebłowego typu Rybnik 850.

Przyczyna ta była następstwem ściągania odcinka rozciętego łańcucha zgrzebłowego przy napędzie wysypowym przenośnika ścianowego, którego hamulec śrubowy był zahamowany a łańcuch zgrzebłowy napięty.

 W związku z zaistniałym wypadkiem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej:

1. Eksploatacji pokładu 504wg ścianą 005 do czasu:
1. zabudowy skrzyżowania chodnika 4w badawczego ze ścianą 005 w sposób zgodny z ustaleniami projektu technicznego,
2. zapewnienia w chodniku 4w badawczym, stanowiącym jedną z dróg ucieczkowych ze ściany 005 w pokładzie 504wg, bezpiecznego przejścia o szerokości nie mniejszej niż 0,7 m obok zabudowanych w tym wyrobisku maszyn i urządzeń,
3. zabudowy skrzyżowania chodnika 5’w ze ścianą 005 w sposób zgodny z ustaleniami projektu technicznego.
2. Eksploatacji przenośnika zgrzebłowego ścianowego typu Rybnik 850, zabudowanego w ścianie 005 w pokładzie 504wg, do czasu:
1. zabudowy na kadłubie napędu wysypowego (głównego) osłon: dolnej, czołowej i górnej,
2. zabudowy osłony otworu rewizyjnego na osłonie sprzęgła łączącej silnik z przekładnią, po stronie wschodniej napędu wysypowego (głównego),
3. zabudowy kompletnego hamulca śrubowego na napędzie wysypowym (głównym),
4. spięcia łańcucha zgrzebłowego przenośnika,
5. przeprowadzenia komisyjnego odbioru technicznego ww. przenośnika zgrzebłowego ścianowego, przez komisję powołaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego i uzyskania zezwolenia na oddanie go do ruchu.

oraz nakazał:

1. Zabezpieczyć do ewentualnych badań hamulec śrubowy - ręczne urządzenie napinające tz typu P315, z nieczytelnym numerem fabrycznym, zabudowany na napędzie wysypowym (głównym), po stronie wschodniej, przenośnika zgrzebłowego ścianowego typu Rybnik 850 w ścianie 005 w pokładzie 504wg.
2. Zabudować brakujące 3-cie strzemiona na stojakach ciernych typu SVt, stanowiących wymagane wzmocnienie obudowy w stałej strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami wyznaczonej w:
1. chodniku 4w badawczym w pokładzie 504wg na odcinku od wlotu wyrobiska do 110 m na wschód od pochylni odstawczej w pokładzie 504wd,
2. pochylni odstawczej w pokładzie 504wd - na odcinku strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami zlokalizowanym na południe od chodnika 5’w w pokładzie 504wg.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.