25.03.2009

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-8/gg-01/2009

Katowice, dnia 6.04.2009 r.

I N F O R M A C J A Nr 8/2009 śm/EW

o wypadku zbiorowym (jeden wypadek śmiertelny i cztery wypadki lekkie) i tąpnięciu zaistniałymi w dniu 25 marca 2009 r., około godz. 1⁰³, spowodowanych wystąpieniem w polu eksploatacyjnym G-11/8 oddziału G-11 KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG ”Rudna” samoistnego wstrząsu górotworu o energii 1,5 x 10⁷J.

Tąpnięcie i wypadek zbiorowy miały miejsce w wyrobiskach zasadniczej części frontu eksploatacyjnego pola G-11/8 na poziomie 1100 m, w rejonie szybu R-IX. W polu tym, systemem komorowo-filarowym R-UO, wybierano złoże rudy miedzi o średniej miąższości około 2,8 m występujące, w tym rejonie, w stropie piaskowca i w skałach węglanowo-łupkowych cechsztynu. Złoże zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy trzeciej skał stropowych, a skały spągu do klasy drugiej skał spągowych. Dla robót eksploatacyjnych były opracowane: projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji - zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

Do zabezpieczania stropu wyrobisk eksploatacyjnych stosowano kotwie wklejane i rozprężne o długości żerdzi 1,8 m, w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m. Obudowę dodatkową stanowiły kotwie linowo-cementowe o długości lin 5m, hydrauliczna obudowa podporowa jednostojakowa, drewniane stojaki i stosy podporowe oraz stropnice płytowe typu SP.

W dniu 25.03.2009 r. o godz. 1⁰³ w polu G-11/8 wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 1,5 x 10⁷J, którego epicentrum zlokalizowano w caliźnie pola w rejonie projektowanego skrzyżowania komory K-28 z pasem P-53a.
W wyniku podmuchu oraz dynamicznie przemieszczającego się materiału skalnego doszło do wypadku zbiorowego. Operator samojezdnego wozu kotwiącego w trakcie przygotowywania maszyny do kotwienia w rejonie skrzyżowania K-16/P-55a znajdował się poza maszyną i został całkowicie przysypany drobnym rumoszem skalnym – doznając obrażeń śmiertelnych. Czterech innych pracowników zatrudnionych w wyrobiskach pola G-11 uległo wypadkom lekkim:

• przodowy pola przygotowujący roboty wiertnicze w rejonie skrzyżowania K-16/P-56a, doznał ogólnych potłuczeń i otarć,
• operator samojezdnego wozu wiertniczego (SWW), który przygotowywał się do wiercenia w rejonie skrzyżowania K-16/P-56a, doznał złamania żeber 9-11 po prawej stronie oraz ogólnych potłuczeń,
• operator wozu odstawczego (WO) i operator ładowarki LKP-901, doznali silnej reakcji stresowej w trakcie zaistniałego zdarzenia, przy czym operator ładowarki zgłosił wypadek o godzinie 11³⁰.

Po wystąpieniu wstrząsu, pracownicy znajdujący się w strefie wstrząsu (w tym lekko poszkodowani) oraz inni pracownicy zatrudnieni w rejonie oddziału G-11 – razem 19, samodzielnie wycofali się z frontu eksploatacyjnego.

Ratownicy Jednostki Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie uwolnili operatora kotwiarki spod urobku o godzinie 4³⁰. Po stwierdzeniu przez lekarza - ratownika zgonu w wyniku urazu wielonarządowego, Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego zakończył akcję ratowniczą o godzinie 4³².

Pozostali poszkodowani, którzy ulegli wypadkom lekkim, po udzieleniu im pomocy ambulatoryjnej udali się do domów, za wyjątkiem operatora SWW, który przebywa w Szpitalu Miejskim w Lubinie.

W wyniku przeprowadzonej kontroli miejsc wypadków i stanu wyrobisk stwierdzono, że wstrząs o energii 1,5 x 10⁷J z dnia 23.03.2009 r. spowodował następujące skutki w wyrobiskach pola G-11/8:

• urobienie ociosów na głębokość do około 2,0 m wzdłuż krawędzi calizny w pasie P-53 pomiędzy komorami K-21 i K-19,
• urobienie ociosów na głębokość do około 1,5 m w pasie P-55a od czoła przodka pasa do komory K-18,
• obsypanie ociosów w wyrobiskach ograniczonych krawędzią calizny oraz komorą K-29 i pasem P-51 do wysokości komory K-22,
• obsypanie ociosów w wyrobiskach ograniczonych krawędzią calizny oraz pasem P-53 i komorą K-16, w części frontu ograniczonej komorą K-19 i pasem P-56a,
• wypiętrzenie spągu na wysokość do 0,3 m w pasie P-51 pomiędzy komorami K-21 i K-23.

Ponadto w wyniku obsypania rumoszem skalnym w wyrobiskach pola unieruchomione zostały cztery maszyny: wiertnica, kotwiarka, wóz do obrywki i ładowarka.

Przyczyną wypadku zbiorowego - śmiertelnego i dwóch wypadków lekkich z obrażeniami ciała było dynamiczne oddziaływanie podmuchu i przemieszczającego się materiału skalnego na poszkodowanych, natomiast przyczyną dwóch pozostałych wypadków lekkich było stresogenne oddziaływanie podmuchu i przemieszczającego się materiału skalnego na poszkodowanych.

Przyczyną tąpnięcia był samoistny wstrząs górotworu o energii 1,5 x 10⁷J.
W związku z zaistniałym wypadkiem zbiorowym Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wstrzymał ruch w polu G-11/8 do czasu przeprowadzenia oględzin miejsc wypadku zbiorowego oraz skutków wstrząsu w wyrobiskach pola, w dniu 25 marca 2009 r. na zmianie I.

Po oględzinach przeprowadzonych w dniu 25.03.2009 r. Dyrektor OUG nakazał:

Wstrzymać ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG„Rudna”:

1. W części dotyczącej rozcinki calizny w polu G-11/8, pomiędzy wiązkami chodników T,W 150 i T,W-149 do czasu:
   a) przeprowadzenia kontroli stanu wyrobisk i ich obudowy,
   b) bezpiecznego usunięcia skutków tąpnięcia w zakresie i na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego O/ZG „Rudna”,
   c) dokonania przez Kopalniany Zespół ds. Tąpań i Zawałów analizy sytuacji geologiczno-górniczej oraz stanu zagrożenia tąpaniami i zawałami w rejonie prowadzonej rozcinki po zaistniałym tąpnięciu,
   d) ustalenia dalszego sposobu prowadzenia robót rozcinkowych w wymienionej części pola, z uwzględnieniem wyników analizy i opinii Zespołu KGHM Polska Miedź S.A. ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w składzie poszerzonym o ekspertów.
2. W części dotyczącej robót likwidacyjnych oraz partii pola zawartej pomiędzy chodnikiem W 149 a zrobami pola G-11/7 do czasu:
   a) przeprowadzenia kontroli stanu wyrobisk i ich obudowy,
   b) zaopiniowaniu przez Kopalniany Zespół ds. Tąpań i Zawałów sposobu dalszego prowadzenia robót w powyższym zakresie, uwzględniającego wyniki analizy sytuacji geologiczno-górniczej oraz stanu zagrożenia tąpaniami i zawałami po tąpnięciu zaistniałym w części pola określonej w pkt. 1.

Ponadto, wznowienie robót rozcinkowych w zakresie określonym w pkt. 1 uzależnił od uzyskania zezwolenia Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.