25 05 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                        

Katowice, dnia 3 czerwca 2019 r.

 INFORMACJA Nr 24/2019/EW

w sprawie awarii w stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas IV, zaistniałej w dniu 25 maja 2019 r. o godzinie 3⁰³ w Spółce Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu, Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, KWK „Jas-Mos” z siedzibą w  Jastrzębiu-Zdroju.

W zakładzie górniczym SRK S.A. w Bytomiu, Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju wyrobiska (komory) przyszybowe na poziomach: 240, 400 i 600 m przewietrzane są prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory zabudowane w stacjach wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI. Stacje te przewietrzają również wyrobiska w zakładzie górniczym JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” między innymi na poziomie 800 m (rejon ściany 26a_W3 w pokł. 510). Urządzenia stacji wentylatorów głównych są nadzorowane i obsługiwane przez osoby dozoru i pracowników zakładu górniczego SRK S.A. w Bytomiu, Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, KWK „Jas-Mos” z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju. Bieżąca kontrola ruchu obu zakładów górniczych prowadzona jest przez pracowników służby dyspozytorskiej zakładu górniczego JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” w Jastrzębiu-Zdroju. Stacja wentylatorów przy szybie Jas IV wyposażona jest w dwa wentylatory typu WPK-3,9 napędzane silnikami synchronicznymi typu GAe 1512s/02 o mocy 1600 kW. W kanałach wentylacyjnych zabudowane są przepustnice (klapy) obrotowe. Przepustnice odcinające wentylatory główne od szybu wykonane są jako trzyskrzydłowe (żaluzjowe). Regulacja parametrów pracy wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI realizowana jest za pomocą aparatów kierowniczych.

W zakładach górniczych obowiązują zasady postępowania w związku z planowanym zatrzymaniem wentylatora głównego przy szybie Jas IV, zatwierdzone przez KRZG JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” oraz KRZG SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu-Zdroju, KWK „Jas-Mos”. Zgodnie z powyższymi zasadami przy wyłączeniu z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas IV możliwe jest przewietrzanie wyrobisk jej podsieci wentylacyjnej za pomocą stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas VI, między innymi poprzez podniesienie parametrów pracy wentylatora głównego w tej stacji. Kierownicy ruchów ww. zakładów górniczych ustalili, że minimalna wartość podciśnienia statycznego w przekroju szybu Jas IV poniżej kanału wentylacyjnego nie powinna być mniejsza niż 2300 Pa, natomiast w przekroju szybu Jas VI nie mniejsza niż 1700 Pa.

W dniu 25 maja 2019 r. w stacji wentylatorów głównych przy szybie Jas IV pracował wentylator W2 (wentylator W1 stanowił rezerwę), natomiast w stacji przy szybie Jas VI pracował wentylator W2 (wentylator W1 stanowił rezerwę). O godzinie 3⁰³ w stacji wentylatorów przy szybie Jas IV, nastąpił spadek ciśnienia statycznego w przekroju szybu wydechowego poniżej kanału wentylacyjnego z wartości 2500 Pa do wartości 1500 Pa. O zaistniałej sytuacji pracownik obsługi stacji wentylatorów głównych poinformował dyspozytora ruchu oraz dyspozytora metanometrii KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie”. W związku z tym, że stacja wentylatorów głównych przy szybie Jas VI pracowała bez zakłóceń, w celu właściwego przewietrzania wyrobisk dyspozytor ruchu, w oparciu o ww. zasady, podjął decyzję o podwyższeniu parametrów pracy pracującego w niej wentylatora W2 i przesunięciu ustalenia przyczyny obniżenia ciśnienia na następną zmianę.

Na zmianie A w dniu 25 maja 2019 r. pracownicy KWK „Jas-Mos”, w uzgodnieniu ze służbami KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie”, wyłączyli wentylator W2 w stacji wentylatorów przy szybie Jas IV i przystąpili do ustalenia przyczyny obniżenia ciśnienia. Podczas oględzin urządzeń w kanale wentylacyjnym stwierdzono pod stropem kanału wentylacyjnego przemieszczenie środkowej żaluzji przepustnicy odcinającej P1 wentylatora W1, powstałe w wyniku zerwania dwóch śrub M-20, mocujących żaluzję do górnego czopu jej łożyskowania. Po wymianie uszkodzonych śrub i naprawie mocowania żaluzji wykonano, z wynikiem pozytywnym, próby funkcjonalne pracy przepustnicy P1, a następnie o godzinie 12³³ załączono wentylator W2 do ruchu. Wentylator W1 pozostawiono w rezerwie.

 W związku z zaistniałą awarią od godziny 3⁰³ do godziny 12³³ w wyrobiskach nie zanotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń gazów kopalnianych, nie zaszła konieczność wyprowadzania załogi oraz nie zgłoszono zdarzań wypadkowych.

Przyczyną awarii było przemieszczenie pod stropem kanału wentylacyjnego środkowej żaluzji przepustnicy odcinającej P1 wentylatora W1, powstałe w wyniku zerwania dwóch śrub M-20, mocujących żaluzję do górnego czopu jej łożyskowania.

Ustalono ponadto, że w zakresie urządzeń mechanicznych wentylatorów głównych przy szybie Jas IV:

• ostatnie kontrole miesięczne i kwartalne urządzeń wentylatorów W1 i W2 przeprowadziły służby kopalniane (dozór ruchu mechanicznego) z wynikiem pozytywnym, odpowiednio w dniach 15 i 6 maja 2019 r.,
• ostatnią kontrolę półroczną urządzeń wentylatorów W1 i W2 przeprowadziły służby kopalniane z wynikiem pozytywnym w dniu 14 kwietnia 2019 r.

W związku ze zdarzeniem Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego polecił przeprowadzenie dodatkowej kontroli wszystkich przepustnic (klap) obrotowych eksploatowanych w stacjach wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI, ze szczególnym uwzględnieniem stanu technicznego mocowania żaluzji do czopów górnego i dolnego ich łożyskowania.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.