25 09 2018

Wyższy Urząd Górniczy                                               

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia     

 Katowice, dnia  8  października 2018 r.

INFORMACJA Nr 68/2018/EW

o niebezpiecznym zdarzeniu – osuwisku – polegającym na utracie stateczności części stropowej północno-wschodniego zbocza wyrobiska i opadzie skał do wyrobiska, do którego doszło w nocy z 25 na 26 września w zakładzie górniczym Kopalnia Granitu „Borów 17”, należącym do Borowskich  Kopalń Granitu i Piaskowca - Skalimex Sp. z o.o. sp. k., ul. Borowska 9, Kostrza, 58-150 Strzegom

Do osuwiska (w postaci opadu skał do wyrobiska) doszło w wyrobisku wgłębnym, w którym jest prowadzona eksploatacja granitu z przeznaczeniem na bloki. Na ścianie zbocza północno-wschodniego, od ok. 255 m npm, do ok. 220 m npm, w części stropowej powstała nisza osuwiskowa o szerokości 22 m, głębokości od 1,8 do 4,0 m i wysokości 7 m, liczonej od stropu poziomu 253,6 m npm. Dostęp do górnej krawędzi wyrobiska był wygrodzony. Na poziomie roboczym 220 m npm, na długości około 26 m i szerokości ok. 30 m zalegał rumosz skalny, który opadając zniszczył stację napędową linki do cięcia granitu. Dostęp do powstałego usypiska skalnego był wygrodzony. W miejscu odspojenia widoczne były dwie płaszczyzny ciosu poprzecznego, o przebiegu NE-SW, ograniczające powstałą niszę. Odspojenie nastąpiło od płaszczyzny spękań o przebiegu NW-SE, równoległej do krawędzi zbocza, nachylonej w kierunku wyrobiska i pokrytej rdzawą zwietrzeliną. Część zbocza, z którego nastąpiło odspojenie była sucha, natomiast przy jego dolnej krawędzi widoczne były ślady wypływów wody. Płaszczyzna, po której nastąpiło odspojenie, biegnie dalej wzdłuż zbocza północno-wschodniego w kierunkach zachodnim i wschodnim. Towarzyszą jej równoległe spękania, obserwowane od stropu skarpy (ok. +255 m), do ok. połowy wysokości skarpy (ok. +220 m). W związku z powyższym nie można wykluczyć dalszego odspajania się skał z części zbocza przyległej do osuwiska. Na powierzchni poziomu +255 m nie stwierdzono występowania spękań.

W wyniku osuwiska nikt nie został poszkodowany; nie występuje zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego.

W złożu granitu „Borów 17”, podobnie jak w sąsiednich złożach masywu granitowego Strzegom-Sobótka, widoczny jest charakterystyczny system spękań: cios poprzeczny o przebiegu NE-SW zbliżony do pionowego, cios podstawowy, zbliżony do poziomego, zanikający z głębokością oraz cios podłużny, zbliżony do pionowego o kierunku NW-SE. W złożu występują również spękania diagonalne, o zróżnicowanej orientacji, które w przypadku nachylenia w kierunku do wyrobiska sprzyjają odspajaniu się brył skalnych. Stopień spękania złoża zmniejsza się z głębokością, powodując, że ławy w stropowej partii tej części masywu granitowego osiągają ok. 1,5 m miąższości, natomiast przy spągu wyrobiska miąższość ław wynosi ok. 2,5 m. Lokalnie, na powierzchniach spękań występuje warstwa zażelazionej zwietrzeliny. Niezależnie od obecności spękań, złoże „Borów 17” wykazuje zaangażowanie tektoniczne objawiające się obecnością uskoków o przebiegu NW-SE i NW–SE i związanych z nimi stref występowania zwietrzałego granitu oraz żył skał hydrotermalnych. Występowanie zwietrzałego granitu jest niezależne od głębokości. Wyrobisko zostało zaliczone przez KRZG (Zarządzenie 4/18 z dnia 15.01.2018 r.) do I stopnia zagrożenia osuwiskowego, na podstawie Dokumentacji zagrożeń naturalnych występujących w związku z eksploatacją złoża granitu Borów 17 w aspekcie określenia zagrożenia osuwiskowego sporządzonej w styczniu 2018 r. przez geologa górniczego.

Występowanie płaszczyzn spękań na zboczu północno-wschodnim i ich konsekwencje dla stateczności zbocza były analizowane przez zespół ds. rozpoznawania zapobiegania zagrożeniom naturalnym. Po posiedzeniach zespołu ds. zagrożeń naturalnych KRZG wydawał pisemne zalecenia.

Z zapisu monitoringu kamer przemysłowych wynika, opad skał do wyrobiska nastąpił pomiędzy godziną 18⁵⁸ w dn. 25 września, a 6²¹ w dn. 26 września (pozostałe zapisy nie były czytelne z uwagi na niedostateczne oświetlenie):

Przyczyna niebezpiecznego zdarzenia

Przyczyną niebezpiecznego zdarzenia było odspojenie się skał od naturalnej płaszczyzny spękań o przebiegu NW-SE, równoległej do krawędzi zbocza, nachylonej w kierunku wyrobiska.

 W związku ze zdarzeniem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, bezpośrednio po oględzinach, w drodze decyzji nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego: Kopalnia Granitu „Borów 17” w części postępu robót górniczych w przodku nr 2 poziom 212 mp.m., na kierunku północno-wschodnim.
2. Podjąć niezbędne środki profilaktyczne, polegające na szczegółowym rozpoznaniu zagrożeń osuwiskowych na zboczu północno-wschodnim poziom +255 m npm do +220 m

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.