25 11 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                  

  Katowice, dnia 24 stycznia 2020 r.

INFORMACJA Nr 84/2019/EW

 w sprawie wypadku poparzenia łukiem elektrycznym, zaistniałego w dniu 25 listopada 2019 r. około godziny 11³⁸ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK Knurów-Szczygłowice Ruch Knurów w Knurowie, w chodniku 25b w pokładzie 405/1 na poziomie 850 m, któremu uległ elektromonter firmy CAB - INSTAL Sp. z o.o. w Gliwicach.

Wypadek zaistniał w chodniku 25b około 63 m od pochylni XI w pokładzie 405/1 na poziomie 850 m, przy ognioszczelnym wyłączniku stycznikowym typu OWS 0106K.

Pokład 405/1 zaliczony został do II stopnia zagrożenia tąpaniami, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, II kategorii zagrożenia metanowego i I stopnia zagrożenia wodnego.

Chodnik 25b wydrążony został na północ z pochylni XI w pokładzie 405/1. Wyrobisko o wysokości 3,5 m, szerokości 5,4 m i nachyleniu 0˚ przewietrzane było opływowym prądem powietrza i zaliczone do stopnia „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu.

W dniu 29 listopada 2017 r. pomiędzy Jastrzębską Spółką Węglową S.A. KWK Knurów-Szczygłowice i firmą CAB - INSTAL Sp. z o.o. w Gliwicach zawarta została umowa na wykonanie i obsługę instalacji elektrycznych między innymi w rejonie zbrojonej ściany 25, w tym w chodniku 25b w pokładzie 405/1. Prace te rozpoczęto w dniu 7 października 2019 r.

W chodniku 25b w pokładzie 405/1 zabudowane były stacje transformatorowe typu IT3Sd 400/6 nr 1 i typu MAR-G-1-400/X/XPM nr 44, która wyposażona była między innymi w przekaźnik mikroprocesorowy sterowniczo-zabezpieczający typu PM-2. Ze stacji transformatorowej nr 1, przewodem oponowym typu OnGcekż-G2 3x50+25+6x4 mm² o długości około 20 m napięciem 500 V zasilany był ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OWS 0106K. W komorze przyłączowej „odpływowej” tego wyłącznika zabudowane były między innymi 3 zaciski „odpływowe” i 3 zaciski „przelotowe” do podłączenia żył roboczych przewodów lub kabli. Do zacisków „odpływowych” podłączone były żyły robocze przewodu oponowego typu OnGcekż-G2 3x16+10+6x2,5 mm² o długości około 100 m. Przewód ten zasilał silnik pompy typu OS 80, zabudowanej w chodniku 25b około 155 m od pochylni XI w pokładzie 405/1.

W dniu 25 listopada 2019 r. sztygar zmianowy firmy CAB - INSTAL Sp. z o.o. polecił 2 elektromonterom tej firmy przełączy instalację elektryczną zasilającą pompę typu OS 80. Elektromonterzy w chodniku 25b, odłączyli przewody oponowe typu: OnGcekż-G2 3x50+25+6x4 mm² w stacji transformatorowej nr 1 i OnGcekż-G2 3x16+10+6x2,5 mm² w wyłączniku stycznikowym typu OWS 0106K. Przetransportowali oni przewody oponowe i wyłącznik na odległość około 63 m od pochylni XI. Elektromonterzy podłączyli przewód oponowy typu OnGcekż-G2 3x50+25+6x4 mm² do stacji transformatorowej nr 44 i do komory „dopływowej” wyłącznika stycznikowego. Żyły robocze przewodu oponowego typu OnGcekż-G2 3x16+10+6x2,5 mm² podłączyli oni do zacisków „odpływowych” w komorze „odpływowej” tego wyłącznika. W wyłączniku stycznikowym typu OWS 0106K jeden z elektromonterów załączył stycznik główny, co spowodowało uruchomienie pompy typu OS 80, przy czym kierunek obrotów pompy był niewłaściwy. Elektromonter wyłączył stycznik główny i przestawił dźwignię przełączniko-rozłącznika w wyłączniku stycznikowym w położenie „0”. W stacji transformatorowej nr 44 nie wyłączył on stycznika górnego napięcia, przez co zaciski „przelotowe” w komorze przyłączowej „odpływowej” wyłącznika stycznikowego nadal były pod napięciem 500 V. Elektromonter zdemontował pokrywę komory przyłączowej „odpływowej” i bez sprawdzenia obecności napięcia na zaciskach „przelotowych” w tej komorze rozpoczął odkręcanie śrub w zaciskach „odpływowych”, do których podłączone były żyły robocze przewodu oponowego zasilającego pompę typu OS 80. O godzinie 11³⁸ elektromonter dotknął będących pod napięciem 500 V zacisków „przelotowych” i został porażony prądem elektrycznym oraz spowodował zwarcie międzyfazowe łukowe na tych zaciskach. Powstały łuk elektryczny oparzył elektromontera. Wskutek zwarcia międzyfazowego zadziałał przekaźnik mikroprocesorowy sterowniczo-zabezpieczający typu PM-2 w stacji transformatorowej nr 44 i wyłączone zostało napięcie 500 V zasilające wyłącznik stycznikowy.

Drugi elektromonter powiadomił o wypadku sztygara zmianowego firmy CAB - INSTAL Sp. z o.o., który kontrolował urządzenia w chodniku 25b. Sztygar powiadomił o wypadku dyspozytora ruchu kopalni. Poszkodowany o własnych siłach ze sztygarem i drugim elektromonterem poszli w kierunku pochylni XI, skąd szynową kolejką podwieszoną z napędem własnym spalinowym zostali przewiezieni do przekopu La6E na poziomie 650m, gdzie przybyły lekarz zbadał poszkodowanego i udzielił mu pomocy. Z przekopu La6E poszkodowany z lekarzem zostali przewiezieni pociągiem kolei podziemnej w rejon podszybia szybu Paweł na poziomie 650 m i wyjechali na powierzchnię. Poszkodowany został przetransportowany śmigłowcem do Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich.

Przyczyną wypadku poparzenia łukiem elektrycznym elektromontera było dotknięcie będących pod napięciem 500 V zacisków „przelotowych” i zwarcie międzyfazowe na tych zaciskach, w otwartej komorze przyłączowej wyłącznika stycznikowego, podczas odkręcania przez elektromontera śrub w zaciskach „odpływowych” zabudowanych w tej samej komorze.

Przyczyna ta była następstwem niewłaściwej organizacji pracy przy urządzeniu elektrycznym.

W związku z wypadkiem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej eksploatacji instalacji elektrycznej zasilanej z kopalnianego wyłącznika ognioszczelnego typu OWS 0106K nr 9200268, zabudowanego w chodniku 25b w pokładzie 405/1 z La6E od poziomu 850 m do czasu:

• usunięcia skutków zaistniałego zwarcia łukowego w komorze przyłączowej oraz na końcówkach przewodu oponowego typu OnGcekż-G2 3x16+10+6x2,5 mm²,
• doprowadzenia wyłącznika do zgodności z dokumentacją techniczno ruchową,
• przeprowadzenia: pomiaru rezystancji izolacji, kontroli ciągłości uziemiających przewodów ochronnych oraz wykonania pomiarów rezystancji uziemienia systemu SUPO,
• przeprowadzenia ponownego odbioru technicznego i uzyskania zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego na oddanie do ruchu przedmiotowego wyłącznika wraz z instalacją elektryczną.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.