26.04.2013

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 2.05.2013 r.

I N F O R M A C J A Nr 22/2013/EW

w sprawie awarii wyłączenia z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV zaistniałej w dniu 26 kwietnia 2013 r. o godzinie 18⁰⁹ w Kompanii Węglowej S. A. - Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” w Brzeszczach.

W zakładzie górniczym Kompanii Węglowej S. A. - Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego „Brzeszcze” w Brzeszczach wyrobiska przewietrzane są prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory zabudowane w stacjach wentylatorów głównych przy szybach: Andrzej II, Andrzej IV, Andrzej VI i Andrzej IX.

Stacja wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV wyposażona została w dwa wentylatory główne typu Westfalia Dinnendhal, napędzane silnikami synchronicznymi 6 kV typu GYA-1824 o mocy 730 kW. Urządzenia stacji wentylatorów głównych zasilane są w energię elektryczną z trzysekcyjnej rozdzielni 6 kV J-0-3 posiadającej dwa niezależne zasilania w energię elektryczną.

W dniu 26 kwietnia 2013 r. na zmianie „C” (rozpoczynającej się od godziny 14⁰⁰):

• w stacji wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV pracował wentylator główny nr 4, wentylator główny nr 3 stanowił rezerwę,
• obsługę urządzeń stacji wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV pełnił mechanik,
• utrzymanie ruchu urządzeń elektrycznych w rejonie szybu Andrzej w tym stacji wentylatorów głównych zapewniał elektromonter,
• nadzór nad ruchem urządzeń elektrycznych pełniła osoba średniego dozoru ruchu elektrycznego.

W tym dniu o godzinie 18⁰⁹ nastąpiło awaryjne wyłączenie z ruchu wentylatora głównego nr 4. Wezwany przez pracownika obsługi elektromonter utrzymania ruch stwierdził, że wyłączenie wentylatora nastąpiło w wyniku zadziałania zabezpieczenia od zaniku prądu wzbudzenia silnika synchronicznego 6 kV napędzającego wentylator. Po kontroli instalacji obwodu wzbudzenia sinika synchronicznego i przełączeniu wzbudnicy na wzbudnicę rezerwową elektromonter podjął nieudaną próbę uruchomienia wentylatora głównego nr 4. W obecności przybyłego na miejsce sztygara zmianowego urządzeń elektrycznych, po ponownej, nieudanej próbie uruchomienia wentylatora głównego nr 4 przystąpiono do uruchomienia wentylatora głównego (rezerwowego) nr 3. Uszkodzenie w obwodzie sterowania silnika synchronicznego 6 kV napędzającego ten wentylator, uniemożliwiło jego uruchomienie.

Na polecenie sztygara zmianowego w pierwszej kolejności przystąpiono do lokalizacji uszkodzenia w obwodzie sterowania silnika synchronicznego 6 kV napędzającego wentylator główny (rezerwowy) nr 3. Po zlokalizowaniu i usunięciu uszkodzenia w obwodzie sterowania silnika synchronicznego około godziny 21⁰⁰ załączono do ruchu wentylator główny (rezerwowy) nr 3.
Następnie przystąpiono do określenia przyczyn awaryjnego wyłączenia z ruchu wentylatora głównego nr 4.

W związku z brakiem możliwości załączenia do ruchu wentylatorów głównych nr 3 i nr 4 w stacji wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV wycofano 11 pracowników z zagrożonych rejonów pod szyb wdechowy a następnie na powierzchnię.

Po zlokalizowaniu i usunięciu uszkodzenia w obwodzie sterowania silnika synchronicznego 6 kV napędzającego wentylator główny nr 4, o godzinie 0¹³ w dniu 27 kwietnia 2013 r. wykonano próbny rozruch tego wentylatora z wynikiem pozytywnym.

W czasie postoju wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV zanotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń metanu na tamach izolacyjnych: 1640 (max CH₄=2,6%) i 1641 (max CH₄=3,8%) oraz w przebiciu wentylacyjnym nr 144 (max CH₄=2,6%) i przekopie oddziałowym nr 927 (max CH₄=2,06%). W związku z tym zdarzeniem nie zgłoszono zaistnienia wypadku.

Stacje wentylatorów głównych przy szybach Andrzej II, Andrzej VI i Andrzej IX pracowały bez zakłóceń.

Przyczyną awarii wyłączenia z ruchu urządzeń stacji wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV było:

• uszkodzenie przekaźnika pomocniczego typu RU-400 (oznaczenie schematowe przekaźnika KSW), polegające na uszkodzeniu cewki tego przekaźnika, co spowodowało przerwę w obwodzie sterowania silnika synchronicznego 6 kV napędzającego wentylator główny (rezerwowy) nr 3,
• uszkodzenie zasilacza zabezpieczenia (oznaczenie schematowe UZWSS) kontrolującego prąd w obwodzie wzbudzenia silnika synchronicznego 6 kV napędzającego wentylator główny 4, co spowodowało przerwę w obwodzie wzbudzenia tego silnika.

W toku ustalania stanu faktycznego i przyczyn zdarzenia stwierdzono, że ostatnie badania (roczne) urządzeń elektrycznych stacji wentylatorów głównych przy szybie Andrzej IV w zakresie m.in. zabezpieczeń obwodów wzbudzenia silników synchronicznych 6 kV napędzających wentylatory główne zostały wykonane w sierpniu 2012 r. przez CBiDGP Sp. z o.o. w Lędzinach z wynikiem pozytywnym.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.